Łomy koło Mikołajowic

Łomy koło Mikołajowic

6 maja 2020 Wyłączono przez admin

Na terenie Sudetów oraz w ich bezpośredniej otulinie znajduje się największe w kraju nagromadzenie wygasłych wulkanów, których pozostałością są m.in. wielkie skupiska słupów bazaltowych. Wiele z nich jest dobrze znanych, jak chociażby Wilcza Góra, Stożek Perkuna czy Czartowska Skała. Na terenie Dolnego Śląska można jednak spotkać także prawie nieznane wulkany, które są równie spektakularne. 


Typ ochrony: brak

Data utworzenia: –

Powierzchnia: 2,4 – 16 ha*

Powiat: Legnicki

Gmina: Legnickie Pole

Nadleśnictwo: Legnica


  • – powierzchnia jest ciężka do zdefiniowania. Niecka kamieniołomu zajmuje powierzchnię 2,4 ha, jednak całe wzgórze stanowiące integralną część obiektu wynosi ok. 16 ha przyjmując za odnośnik działkę na której leży kamieniołom.

Obiekt położony jest na wzgórzu Łomnik (na niektórych mapach widnieje także inna nazwa góra Kaptur), której wysokość nie jest obecnie znana ze względu na działalność górniczą. Większość wzgórza została usunięta pozostawiając rozległą nieckę. Pozostawione stoki w najwyższym miejscu mierzą 163 m n.p.m. Całość leży na styku dwóch regionów geograficznych, Równiny Chojnickiej i Równiny Wrocławskiej przynależnych do Niziny Śląskiej, przy czym wg najnowszego podziału fizycznogeograficznego, Łomnik leży na terenie Równiny Wrocławskiej. Dokładniej w południowej części gminy Legnickie Pole przy lokalnej drodze pomiędzy miejscowościami Mikołajowice i Pawłowice Wielkie, około 600 m na południe od ostatnich zabudowań Mikołajowic.

Całość obejmuje płaskie wzgórze z rozległą niecką kamieniołomu o owalnym kształcie. Kamieniołom ma powierzchnię 2,4 ha i składa się na dwa poziomy, ponad połowę powierzchni zajmuje zbiornik wodny obejmujący północną i środkową część niecki. Wysokość ścian jest różna, przy czym w górnym poziomie dochodzi do 30 m wysokości. Zalany dolny poziom przypuszczalnie może mieć ok. 15 m. Wzgórze zbudowane jest z wylewnych skał magmowych, dokładniej skał bazaltowych z okresu kenozoicznego, reprezentującą bazaltową formację Dolnego Śląska stanowiącą element środkowoeuropejskiej prowincji wulkanicznej. Wiek odsłoniętych słupów bazaltowych szacuje się na ok. 31 milionów lat. Charakteryzują się czarną barwą o afanitowej strukturze (bez widocznych kryształów) oraz dużą regularnością w kształcie, gdzie przybierają formę wielokątów (sześcio- i pięciokątów) w przekroju poprzecznym. Całość jest efektem schładzanego od góry potoku lawowego. Regularna budowa słupów wskazuje, że pochodzą one ze środkowej części potoku, a nie części brzeżnej przybierającej inny kształt. Na niektórych słupach widać zachodzące procesy erozyjne, których śladem jest zróżnicowany poziom zerodowania skał wzdłuż szczelin ciosowych oraz rdzeni słupów. Fragmenty bliżej powierzchni cechuje znacznie wyższy poziom zerodowania aniżeli słupów w głębszych partiach. Często górne partie uległy na tyle silnym procesom erozji iż całkowicie zatracają regularny, ciosowy kształt słupów.


Najlepiej zachowane oraz widoczne są słupy na południowej ścianie kamieniołomu, gdzie umiejscowiona jest najwyższa i najrozleglejsza ściana o długości przekraczającej 100 m z dobrze zachowaną regularnością słupów. Jedynie w górnej warstwie słupy uległy silnemu zwietrzeniu, gdzie owa regularność uległa niemal całkowitej dezintegracji. Słupy we wschodniej i północnej części uległy silnemu zwietrzeniu oraz są znacznie gorzej wyeksponowane. Częściowo uległy zniszczeniu w partii przystropowej lub zasypaniu przez wierzchnie warstwy piasków. U podnóża występują duże hałdy rumoszu oraz piasków, które uległy wymyciu z wyższych partii i obecnie zalegając u podstawy ściany przysłaniając część słupów. W górnej części erozja wciąż postępuje, czego efektem jest systematyczne odpadanie pojedynczych skał stanowiących niebezpieczny czynnik w czasie ewentualnego zwiedzania obiektu. Obecna sytuacja kamieniołomu nie jest jasna. Mimo wyeksploatowania, obiekt wciąż stanowi własność Przedsiębiorstwa Budowlano-Kopalnianego PeBeKa, które raczej nie wykazuje dużego zainteresowania kamieniołomem. Wzgórze od wielu lat ulega stopniowej naturalizacji poprzez zarastanie krzewami i roślinnością ruderalną (jeżyny, robinia akacjowa, niecierpek drobnokwiatowy). Dodatkowo istniejące tu budynki uległy już niemal całkowitej dezintegracji i ostały się jedynie pojedyncze ściany stanowiące dawne świadectwo działalności górniczej. Niecka oraz dojazd także podlegają zmianom, albowiem zasypywane są ogromnymi ilościami śmieci zwiezionymi przez lokalnych mieszkańców, którzy zrobili z opuszczonego kamieniołomu dzikie wysypisko.

Wrażenia osobiste: Umiarkowanie pozytywne. Łomy stanowią jedno z najpiękniejszych odsłonięć słupów bazaltowych w całych Sudetach. Działalność górnicza całkowicie zmiotła z krajobrazu istniejące tu wcześniej wzgórze pozostawiając rozległą nieckę, w której najbardziej charakterystyczne są skały bazaltowe. Jest to długa palisada 20-30 metrowych słupów o równych krawędziach i licznych spękaniach, pozostawiająca niezapomniany widok. Równie niezapomnianym widokiem, także będąca dziełem człowieka, jest intensywnie rozwijające się wysypisko śmieci. Nie wiemy kiedy kamieniołom został zamknięty, jednak patrząc na stan istniejących tu budynków można przewidywać iż miało to miejsce zapewne w latach 80-90. ubiegłego wieku. Od tego czasu lokalni mieszkańcy starają się znaleźć nowy kierunek zagospodarowania tego terenu i jak to przeważnie bywa w tym kraju, pozostawiony teren błyskawicznie zmienia się w lokalne dzikie wysypisko. Taki obrót spraw bardzo negatywnie wpływa na walory krajobrazowe tego miejsca. Tworom geologicznym wprawdzie śmieci nie szkodzą tak bardzo jak to jest w przypadku przyrody ożywionej, jednak w tak wartościowym miejscu nie powinno to mieć miejsca. Lokalne władze we współpracy z właścicielem terenu mogliby odpowiednio zagospodarować ten teren. Uprzątnąć śmieci, wybudować infrastrukturę turystyczną i stworzyć jeden z najpiękniejszych geoparków w województwie. Jednym z ważnych atutów jest bezpośrednie sąsiedztwo z autostradą tworząc dogodny dojazd nawet z odleglejszych regionów. Czy kiedyś owe plany zostaną zrealizowane? Nie wiadomo.


Informacje praktyczne:

  • bardzo dobry dojazd, obiekt znajduje się zarówno obok autostrady jak i lokalnej drogi. Dodatkowo obecnie nie ma tu bramy lub innych obiektów blokujących wjazd, stąd istnieje także możliwość wjazdu korytarzem wprost do środka niecki kamieniołomu. Jednak ze względu na duże ilości śmieci oraz wyboistą drogę zaleca się pozostawienie samochodu przed wjazdem
  • teren o zróżnicowanym stopniu trudności. Sama niecka składa się na płaski teren, jedynie przy ścianach zalegają hałdy rumoszu skalnego utrudniające bliższe przyjrzenie się ścianom. Ze względu na odpadające fragmenty skał, duże nagromadzenie wszelkiego rodzaju śmieci oraz brak jakiejkolwiek infrastruktury zabezpieczającej przed odłamkami oraz urwiskiem nad zbiornikiem wodnym, wskazana jest duża ostrożność w poruszaniu się
  • w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma rezerwatów przyrody lub użytków ekologicznych, jednak na zachód i północ istnieje sieć zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, m.in. Wysoczyzna Taczalińska, Łąki Książęce, Mokradła Gniewomierskie i Złoty Las. Dodatkowo w zasięgu 2-3 km rośnie kilkanaście pomników przyrody, głównie dęby, lipy i wierzby a także Kamień Św. Jadwigi w Wądrożu Wielkim
  • najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: brak, jest to obiekt geologiczny i prezentuje się tak samo niezależnie od pory roku