Małe Torfowisko Batorowskie

Małe Torfowisko Batorowskie

25 listopada 2017 Wyłączono przez admin

Niewielka śródleśna polana stanowiąca pozostałość po dawniej występujących tutaj rozległych torfowiskach. Mniejszy i znacznie mniej znany brat sąsiedniego Wielkiego Torfowiska Batorowskiego. Obecnie na terenie nie występują już prawdziwe torfowiska a jedynie płaty łąk i turzycowisk. Jednak wciąż można tu napotkać rzadkie i cenne gatunki roślin jak choćby storczyki, arnika górska i nasięźrzał pospolity. 

 



Typ: obszar na terenie parku narodowego

(ochrona krajobrazowa)

Data utworzenia: 1993r.

Powierzchnia: ok. 4,5 ha

Powiat: Kłodzki

Gmina: Szczytna

Nadleśnictwo: brak


Położenie: Małe Torfowisko Batorowskie znajduje się południowo-zachodniej części Parku Narodowego Gór Stołowych, pomiędzy Dziczym Grzbietem a Urwiskiem Batorowskim na terenie Gór Stołowych w Sudetach Środkowych. Jego wschodnią granicę wyznacza stara droga zwana Traktem Kręgielnym, która prowadzi z Batorowa do Karłowa. Całość obejmuje oddział leśny 161A parku.

Budowa: Torfowisko powstało podobnie jak większość tego typu obiektów na nieprzepuszczalnym podłożu, które w połączeniu z odpowiednim ukształtowaniem terenu sprzyjało gromadzeniu się wody i powstaniu torfowiska. Owe ukształtowanie to naturalne zagłębienia uszczelnione zwietrzeliną drobnoziarnistych mułowców, w którym przez setki lat gromadziła się materia organiczna. Dzięki odpowiednim procesom biologicznym wytworzyło się tutaj torfowisko. Niestety, jak w przypadku większości podmokłych ekosystemów w Górach Stołowy, został on odwodniony w XIX i XX wieku w celu zalesienia. Występują tutaj gleby glejowe i torfiasto-glejowe.

Flora: Pierwotnie występowały tutaj liczne ekosystemy torfowiskowe, w większości zanikłe w skutek melioracji i odwodnienia terenu. Obecnie część terenu zarosła borem świerkowym z klasy Vaccinio-Piceetea, w którego runie możemy spotkać pospolite dla tego typu rośliny jak borówki, paprocie, turzyce i niektóre trawy. Na granicy lasu i łąk, występuje chronione parzydło leśne. Tereny nieleśny stanowią obecnie niewielki areał obejmujący kilkusetmetrowy pas ciągnący się wzdłuż drogi. Można tu wyróżnić m.in. zbiorowiska muraw bliźniaczkowych z rzędu Nardetalia, porastające tereny najbliżej Traktu Kręgielnego. Występują na nich liczne turzyce, cibory i trawy.

W południowej części łąk można odnotować zespół sitowia leśnego (Scipetum silvatici), w którym występuje wiele charakterystycznych dla tego ekosystemu roślin, m.in. knieć błotna, niezapominajka błotna, sit skupiony i rozpierzchły, wiechliny, babka lancetowata, kilka gatunków z rodzaju ostrożeń (m.in. ostrożeń łąkowy) a także chroniony pełnik europejski i ciemiężyca zielona. Północną część zajmują płaty zbiorowiska ze związku kwaśnych młak turzycowych (Caricion nigrae) z licznie rosnącymi sitami, turzycami a także mchami. Oprócz tego występuje tu kilka chronionych roślin, m.in. stosunkowo liczna populacja kukułki szerokolistnej a także nasięźrzał pospolity, pełnik europejski i ciemiężyca zielona. Z ciekawych, niechronionych gatunków można wyróżnić wiązówkę błotną, krwiściąga lekarskiego i trzęślice modrą oraz licznie występującego tu starca kędzierzawego.


Jednym z najbogatszych siedlisk, obejmujący niewielki skrawek pośrodku terenu jest płat eutroficznych młak niskoturzycowych (Caricion davallianae), będących ostatnią pozostałością po dawniej istniejących tu torfowiskach. Występuje tam cały szereg gatunków turzyc i sitów. Brak jednak jakichkolwiek innych roślin, wskazujących na dawny charakter tego terenu. Dawniej na tym terenie prawdopodobnie występowały typowe gatunki torfowiskowe, takie jak sosna błotna, widłak torfowy, żurawina, rosiczka okrągłolistna, wierzba borówkolistna czy bagno zwyczajne. Obecnie można je spotkać w innych fragmentach parku jak sąsiednie Wielkie Torfowisko Batorowiskie i Niknąca Łąka, gdzie systematycznie przywraca się dawne stosunki wodne i odtwarza ginące torfowiska.

Fauna: Stosunkowo bogata. Jest to spowodowane tym, że łąki znajdują się w centrum wielkich połaci lasów i borów stanowiących ostoję dla dziesiątków gatunków ssaków, ptaków, płazów i gadów. Wczesnym porankiem na polanach można odnotować sarny, jelenie i dziki, z których te ostatnie często pozostawiają po sobie ślady w postaci zrytej darni. W bezpośrednim sąsiedztwie łąki odnotowano miejsca lęgowe sóweczki i dzięcioła czarnego.

Zagrożenia: Bardzo duże, jeśli uwzględnić pierwotne zbiorowiska roślinne. Umiarkowane, jeśli wziąć pod uwagę obecnie istniejące. Pierwotne torfowiska zostały osuszone i zalesione, jak to było w przypadku większości tego typu ekosystemów w Górach Stołowych. Obecnie ocalały one tylko w kilku miejscach. Na Małym Torfowisku Batorowskim prawdopodobnie występował szereg typowych roślin dla tego regionu, m.in. rosiczki, wełnianki, borówki, żurawina, sosna błotna. Biorąc pod uwagę wszystkie te fakty, można określić ten teren, jako bardzo dobry przykład celowych, negatywnych działań ludzkich w środowisku naturalnym.

Oceniając jednak obecnie istniejące ekosystemy będące mozaiką kilku młak i turzycowisk, można ten teren określić, jako bogaty i wartościowy przyrodniczo. Rośnie tu wiele rzadkich i cennych gatunków. Są one odpowiednio chronione dzięki objęciu tego terenu w ochronę w ramach parku narodowego. Głównym zagrożeniem dla łąk jest sukcesja leśna, która to jest pod ścisłą kontrolą, poprzez regularne usuwanie siewek z obszaru Małego Torfowiska Batorowskiego.

Wrażenia ogólne: Teren jest bardzo łatwo dostępny. Trakt Kręgielny to jedna z kilku dróg w parku, po których można poruszać się autem. Jednak dużo przyjemniejsze jest zostawienie pojazdu przed tabliczką i przejście się tych 2-3 km bardzo łatwym szlakiem mijając przy okazji inne atrakcje tego terenu jak sąsiednie Wielkie Torfowisko Batorowskie.

Na samej łące zależnie od pory roku można obserwować wiele rzadkich lub cennych roślin zapominając, że teren ten miał smutną historię. Ciężko powiedzieć czy obszar ten uznać za kolejną katastrofę przyrodniczą jak to było w przypadku Łąki Sulistrowickiej czy Góry Połom. Tam, po zmianach w ekosystemie nic nie zyskaliśmy a straciliśmy bardzo wiele. Tutaj natomiast straciliśmy owadożerne rosiczki i żurawiny, ale zyskaliśmy za to równie cenne storczyki


Informacje praktyczne:

  • brak dojazdu, mimo iż torfowisko zlokalizowane jest przy Trakcie Kręgielnym udostępnionym dla ruchu samochodowego to jednak wzdłuż drogi nie znajdują się wyznaczone miejsca postojowe a tylko na takich można parkować w parku narodowym. Najbliższe miejsca postojowe znajdują się przy granicy parku, w miejscowościach połączonych ową drogą (Batorów), stamtąd jest 10-15 minut drogi pieszej do torfowiska
  • sam obiekt nie jest udostępniony do zwiedzania, można go oglądać tylko z poprowadzonych wzdłuż granic szlaków i dróg
  • wchodzenie na łąki jest surowo wzbronione, gdyż istnieje ryzyko zdeptania wyrastających roślin lub zarodnikujących paprociach (nasięźrzały), które w tym okresie są słabo widoczne i możne je łatwo uszkodzić.  Zamiast tego polecamy odwiedzenie pobliskiej Niknącej Łąki lub Torfowiska pod Zieleńcem, gdzie są udostępnione bardzo ładne fragmenty torfowisk
  • w bezpośredniej bliskości znajdują się także inne cenne obiekty parku jak Niknąca Łąka, Wielkie Torfowisko Batorowskie, Białe Skałe, Skalne Grzyby i oczywiście Szczeliniec Wielki
  • najlepsze przyrodniczo terminy do zwiedzania: maj (kukułki, nasięźrzał), lato (arnika, starce, letnia roślinność łąkowa)