Miłkowa Droga

5 września 2020 Wyłączono przez admin

Jest to stosunkowo nowa ścieżka przyrodnicza powołana w 2015 r. Tworzy ona pętlę okół rezerwatu przyrody Góra Miłek w Górach Kaczawskich, gdzie biegnie po utwardzonych granicznych drogach lub wąskich leśnych ścieżkach. Większość trasy wiedzie przez las bukowy z odcinkami obejmującymi górskie łąki i tereny nieczynnego kamieniołomu. Na trasie zamontowanych jest kilka tablic informacyjnych jednak nie stanowią one typowych przystanków jak to ma miejsce przy tradycyjnych ścieżkach dydaktycznych. Nie są ponumerowane ani zaznaczone na mapie.

Długość: 4 km

Czas przejścia: 1,5 – 2 h

Liczba przystanków: brak

Powiat: Złotoryjski

Gmina: Wojcieszów

Nadleśnictwo: Złotoryja

Początek szlaku ma miejsce przy ul. Górniczej, gdzie zamontowana jest tablica z mapą i widniejącym tam przebiegiem szlaku. Ten odcinek jest swego rodzaju szlakiem dojściowym do właściwej ścieżki poprowadzonej w formie pętli. Szlak dojściowy prowadzi utwardzoną drogą przy północno-zachodniej granicy rezerwatu. W miejscu tym rozpościera się niewielka panorama na dolinę Olszanki i bezimienne wzgórza opadające od Chmielarza. Po przejściu ok. 300 m docieramy do początku właściwej pętli, która zaczyna się przy zarastającym, nieczynnym wyciągu. Zamontowano tu jedną z tablic dydaktycznych informującą o historii tego miejsca. Kilkadziesiąt metrów od tablicy znajduje się ścieżka kierująca do niewielkiego cmentarza rodowego rodziny von Bergmann. Cmentarzyk stanowi punkt przystankowy na innym szlaku nakładającym się na tym odcinku na Miłkową Drogę, jest to szlak Przyjaźni Polsko-Czeskiej (oznaczony żółtym kwadratem ze skrzyżowanymi na nim młotami). Przed cmentarzykiem zamontowana tablicę edukacyjną owego szlaku przyjaźni. Sam cmentarz położony jest na północnym stoku, w sąsiedztwie nieczynnego wyciągu. Powstał na przełomie XIX i XX wieku, gdzie wybudowano dwa poziomy obudowane marmurem pozyskanym z lokalnych kamieniołomów. Na najwyższym poziomie znajduje się kilka nagrobków z widocznymi inskrypcjami oraz drewnianym krzyżem. Sama rodzina Bergmannów należała do bogatej części niemieckiego społeczeństwa będąc właścicielami majątku Stöckel (pałac i zabudowania folwarczne przy ul. Bolesława Chrobrego 48) oraz zakładów wapienniczych Tschirnhaus Kalkwerk.

Następnie szlak wiedzie ubitą drogą przy północnej granicy rezerwatu przez tereny podgórskiego łęgu jesionowego (Carici remotae-Fraxinetum). Siedlisko to w rezerwacie występuje jedynie na północnych stokach, gdzie drzewostan zbudowany jest głównie z jesionu wyniosłego z domieszką olszy czarnej, klonu pospolitego, wiązu górskiego i buka zwyczajnego. Ostatni gatunek drzewa (buk) jest szczególnie częsty w łęgu ze względu na jego ogólną dominację w lasach masywu. Warstwa runa jest dobrze wykształcona i bardzo bogata, gdzie można spotkać takie rośliny jak niecierpek pospolity, czyściec leśny, podagrycznik pospolity, śledziennica skrętolistna, gwiazdnica gajowa, kostrzewa olbrzymia, gajowiec żółty i inne. Po przejściu kilkuset metrów szlak wychodzi z terenów leśnych w kierunku łąki rajgrasowej (dalej w obrębie rezerwatu) gdzie latem można podziwiać kwiatostany rzadkiej zarazy bladokwiatowej. Ten pasożyt o jasnożółtych kwiatach objęty jest ochroną prawną. W Polsce największe populacje notuje się w Górach Kaczawskich, wokół samego masywu Miłka można spotkać wiele osobników tego gatunku. Po przejściu łąki wchodzimy na krótki leśny odcinek, najbardziej wysunięty na wschód fragment rezerwatu porośnięty buczyną. Następnie szlak skręca na południe (już poza granice rezerwatu) i prowadzi przez górskie łąki użytkowane ekstensywnie i łąki o charakterze muraw kserotermicznych. Możemy tutaj wypatrzeć liczne kwiatostany lebiodki, goździka, ostrożenia i rozchodników. Przy granicy z lasem ścieżka edukacyjna łączy się z niebieskim szlakiem turystycznym i prowadzi z powrotem do rezerwatu, gdzie ciągnie się na długości ok. 1,5 km po południowych fragmentach porośniętych dobrze wykształconą buczyną. W runie leśnym możemy wypatrzeć pojedyncze kępy lilii złotogłów, czerńca gronkowego, przytulii wonnej oraz krzewy wawrzynka wilczełyko. Po drodze mijamy ujęcia wodne z 1925 r. z których czerpano dawniej wodę źródlaną. Obecnie w innych fragmentach pobierana jest woda do produkcji lokalnej wody butelkowanej o nazwie Wojcieszowianka.

Ścieżka i szlak rozdzielają się, gdzie Miłkowa Droga poprowadzona jest górną leśną drogą cechującą się silnym zarośnięciem i prowadzącą do najważniejszego przyrodniczo punktu, czyli nieczynnego kamieniołomu Miłek. Wzdłuż owej drogi warto zwrócić uwagę na szpalery wiekowych lip drobnolistnych o wymiarach pomnikowych. Zostały tu posadzone zapewne jeszcze za czasów prowadzenia działalności w kamieniołomie. Sam kamieniołom stanowi bardzo rozległy obiekt będący efektem dawnej działalności górniczej. Obecnie ściany kamieniołomu liczą około 400-500 metrów długości. Wysokość jest zróżnicowana, sięgająca w najwyższych miejscach do 40-50 m. Liczne są tutaj jamy i niewielkie jaskinie pochodzenia naturalnego, stworzonym dzięki zjawiskom krasowym. Woda, która przez miliony lat krążyła między szczelinami osadziła się w skałach tworząc roztwory krzemionki. Dzięki procesom erozji powstały tutaj groty skalne ze stalaktytami i stalagmitami. Część z nich istnieje po dziś dzień, część została zniszczona w trakcie wydobywania kruszcu. Dno kamieniołomu tworzy rozległą płaszczyznę porośniętą siedliskami nieleśnymi, głównie murawą kserotermiczną z zespołu goryczki i strzęplicy piramidalnej (Gentiano-Koelerietum pyramidatae) w runi której występuje pospolicie babka pośrednia, chaber driakiewnik, wilczomlecz sosnka, krwiściąg mniejszy, krzyżownica czubata oraz liczne jastrzębce i dzwonki. Z gatunków rzadkich i chronionych warto nadmienić takie gatunki jak gółka długoostrogowa, podkolan biały, goryczuszka orzęsiona, gruszyczka mniejsza, gruszyczka okrągłolistna, centuria pospolita i ożanka pierzastosieczna. Kolejnym rzadkich ekosystemem jest nawapienny zespół skalnicy trójpalczastej (Saxifrago-Poetum compressae), znany z okolicznych gór i wzgórz. Porasta on skaliste zbocza i półki skalne wyrobiska, gdzie gatunkiem dominującym jest wiechlina spłaszczona. Poza tym notuje się takie gatunki jak skalnica trójpalczasta, zanokcica murowa i driakiew gołębia. Pomiędzy skałami kwitną obficie wysokie kwiatostany kruszczyka szerokolistnego i kruszczyka rdzawoczerwonego.

W miejscu tym szlak schodzi w dół przez tunel pomiędzy niskimi krzewami a następnie przez silnie zarośniętą łąkę. Jest to jeden z najgorzej przystosowanych odcinków, gdzie trzeba przedzierać się przez wysokie chaszcze pokrzyw, jeżyn i innych roślin. Fragment stanowiący wyzwanie dla osób ubranych w krótkie spodnie. Od dołu ten odcinek jest niemal niewidoczny (brak oznaczenia) przez co przy wyborze zwiedzania szlaku od tej strony istnieje duże ryzyko przegapienia skrętu w górę. Jest to naszym zdaniem najbardziej newralgiczny punkt na Miłkowej Drodze. Po omawianym odcinku ścieżka biegnie udeptaną dróżką z podejściem pod górkę i ponownym wejściem w las bukowy. Tu także należy uważać albowiem na pewnym etapie szlak przechodzi z szerokiej drogi w wąską ścieżynkę trawersującą po zboczu zarośniętym przez bukowy podrost. Jest to drugi niezbyt dobrze przystosowany fragment szlaku, gdzie szybko rosnący podrost drzew niemal całkowicie zasłonił drogę. Na tym odcinku przechodzimy przez zespół żyznej buczyny sudeckiej (Dentario enneaphyllidis-Fagetum). Drzewostan jest w większości dosyć młody z pojedynczymi dorodnymi egzemplarzami, które ominęły dawne wycinki. W runie leśnym spotykamy pojedyncze kępy czerńca gronkowego, buławnika mieczolistnego oraz gnieźnika leśnego. Jest to także odcinek na którym w dobrym sezonie można zobaczyć owocniki rzadkich grzybów, muchomora szyszkowatego, borowika szatańskigo, borowika korzeniastego i koronicy ozdobnej. Silnie zarośnięty przez młode buki szlak stopniowo przechodzi we fragmenty niemal pozbawione roślinności. Są to tzw. zbiorowiska zastępcze, czyli fragmenty lasu posadzone przez ludzi i mające niewiele wspólnego z naturalnie tworzącymi się tutaj siedliskami. W drzewostanie dominują gatunki iglaste, takie jak modrzew zwyczajny i świerk pospolity. Co ciekawe w ostatnich kilkunastu latach zaobserwowano masowe zamieranie sztucznie nasadzonych drzew modrzewiowych i świerkowych, widać to dobrze w czasie wycieczki albowiem ścieżka wiedzie właśnie przez takie sztuczne nasadzenia. Obumierające drzewa będą stopniowo ulegać wiatrom tworząc wykroty czyli całkowicie powalone drzewo. Przez następnie kilkadziesiąt lat owe wykroty będą systematycznie butwieć i ulegać naturalnemu rozkładowi użyźniając glebę i stwarzając warunki dla rozwoju naturalnej roślinności tego fragmentu rezerwatu jakimi są drzewa bukowe. Ścieżka stopniowo kieruje nas w dół aż do wyjścia z lasu na wysokości nieczynnego wyciągu, gdzie jednocześnie kończy się pętla wokół Góry Miłek.

Wrażenia osobiste: Niezbyt pozytywne, jednak są one całkowicie podyktowane ominięciem największych atrakcji góry. Ścieżka została niemal w całości poprowadzona granicznymi fragmentami rezerwatu, gdzie jedynie w dwóch miejscach występują obiekty warte uwagi: cmentarz rodziny von Bergmann i nieczynny kamieniołom. Pozostałe 4 km ścieżki obejmują granice zadrzewień, łąki oraz nasadzone i zamierające drzewostany iglaste. Sama góra poprzecinana jest niezliczonymi leśnymi drogami po których można było wyznaczyć bardzo ciekawą ścieżkę obejmującą wszystkie trzy wierzchołki Miłka, jaskinie, ogromne drzewiaste formy cisa, Biały Kamień i łomy fyllitów. Niestety wszystko to zostało ominięte powodując iż turyści ciekawi tutejszej przyrody zagłębiają się w rezerwat poza wytyczonymi szlakami. Rezerwat mógłby stać się prawdziwą perłą turystyczną, gdyby szlak został wytyczony mądrze z odpowiednią infrastrukturą, licznymi tablicami dydaktycznymi i miejscami do wypoczynku. Niestety tego tu nie zastaniemy.

Drugą bardzo dużą wadą jest oznaczenie szlaku. W wielu miejscach oznaczenia są niewidoczne lub brakuje ich w miejscach newralgicznych jak rozwidlenia leśnych dróg. Dodatkowo miejscami ma się wrażenie iż ścieżka w formie pętli posiada wyznaczony kierunek (zgodny z ruchem wskazówek zegara) albowiem oznaczenia naniesione są w większości tylko po jednej stronie drzew. Idąc od przeciwnej strony większości oznaczeń zwyczajnie nie widać i co najważniejsze na mapach nie ma żadnej informacji o ewentualnym kierunku szlaku. Do miejsc z niewyraźnie oznaczonym przebiegiem należy fragment poniżej kamieniołomu, trawers po południowo-zachodnim fragmencie stoków oraz odcinek wchodzący w las w miejscu zarastającego wyciągu. Wszystko to może powodować zejście ze szlaku i nieświadome wędrowanie po rezerwacie. Chociaż ze względu na ominięcie większości atrakcji rezerwatu wiele osób i tak zapewne nie skorzysta z wytyczonej ścieżki i uda się na samodzielne zwiedzanie rezerwatu by móc zobaczyć atrakcje Miłka.

Informacje praktyczne:

dobry dojazd, szlak zaczyna się tuż przy lokalnej drodze na ul. Górniczej. Istnieje możliwość wejścia na ścieżkę od południowo-zachodniej strony, gdzie na wysokości wjazdu do miasta znajduje się długa i szeroka zatoczka autobusowa. W miejscu tym znajduje się także mapa rezerwatu oraz kierunkowskaz na Miłkową Drogę. Jest to swoisty skrót prowadzący od razu na tereny nieczynnego kamieniołomu
teren w większości jest łatwy do poruszania, obejmujący leśne drogi i ścieżki. Tylko na kilku odcinkach szlak trawersuje wąskimi ścieżynkami, jednak spokojnie nadaje się na wycieczkę dla osób niewprawionych w poruszaniu się po terenach górskich
należy bardzo uważać albowiem oznakowanie pętli jest miejscami niezbyt dobrze wykonane i łatwo o przeoczenie skrętu (newralgiczne miejsca opisane były we wcześniejszych fragmentach)
niestety Miłkowa Droga omija większość atrakcji rezerwatu i ukazuje jedyne graniczne lasy oraz kamieniołom
na północ od Góry Miłek znajdują się dwie inne ścieżki, ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna Gruszka oraz dydaktyczna Wojcieszowskie Skarby. Ich stan jest nam nieznany (oznakowanie, istniejące tablice etc.).
najlepsze terminy przyrodnicze na zwiedzanie: maj (storczyki, przytulia, wiosenne geofity), czerwiec (storczyki, lilie, zarazy, roślinność kserotermiczna), lipiec (kruszczyki, ożanka, murawy kserotermiczne), jesień (grzyby, przebarwiające się liście, goryczuszka orzęsiona)