Pomniki Przyrody w Głuchowie Górnym

Pomniki Przyrody w Głuchowie Górnym

26 listopada 2018 Wyłączono przez admin

Głuchów Górny to niewielka wieś położna na Zaczarowanych Wzgórzach, która posiada jedno z najliczniejszych zgromadzeń pomnikowych drzew w powiecie i ogólnie w regionie Wzgórz Trzebnickich. Na powierzchni mocno zaniedbanego parku znajduje się 10 pomników obejmujących 12 drzew, w tym dorodne dęby, platany, buki i sosnę wejmutkę. W parku znajduje się także wiele innych dorodnych drzew zasługujących na ochronę. A to wszystko w spokojnej wsi nieopodal Trzebnicy. 


Typ ochrony: Pomnik Przyrody

Data utworzenia: 1995

Powierzchnia:  –

Powiat: Trzebnicki

Gmina: Trzebnica

Nadleśnictwo: Oborniki Śląskie


Akt prawny: Uchwała nr XI/85/95 Rady Miasta i Gminy Trzebnica z dnia 29 czerwca 1995r. w sprawie uznania za pomnik przyrody.

Położenie: Wszystkie pomniki przyrody położone są we wsi Głuchów Górny leżącej około 6 km na południowy-wschód od miasta Trzebnica, na Zaczarowanych Wzgórzach będących częścią regionu Wzgórz Trzebnickich.  Drzewa ulokowane są na terenie dawnych założeń parkowych we wschodniej części wsi na działce 203/29. Lokalizacja poszczególnych pomników jest zawarta przy indywidualnych opisach drzew.

Położony we wschodniej części wsi park jest bardzo skromną pozostałością po dawnych XIX-wiecznych założeniach parkowo-folwarcznych, po którym widoczne są pozostałości w postaci fragmentów muru i dawnych budynków, obecnie popadających w ruinę. Sam park istniał już od przynajmniej 1864 r., na terenie o zarysie prostokąta, gdzie zachował się obecnie częściowo w starych granicach. Drzewostan skupiony został na niewielkim terenie na północ od pałacu i był rozdzielony przez założoną przed nim nieregularna polanę, która obecnie ulega zarastaniu. Dodatkowo w północnej części przez park przebiega niewielki wąwóz. Na założeniach parkowych rośnie wiele dorodnych drzew, wiele o wymiarach pomnikowych. Notuje się tutaj m.in. modrzew europejski, świerk pospolity, sosna wejmutka, klon pospolity, klon jawor, klon srebrzysty, kasztanowiec biały, grab pospolity, buk pospolity odm. purpurowa, jesion wyniosły, platan klonolistny, dąb szypułkowy, dąb czerwony, dąb błotny, robinia akacjowa, wierzba odm. zwisająca, lipa drobnolistna. Część drzew została objęta ochroną pomnikową:

Buk zwyczajny odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica)  o obwodzie 390 cm i wysokości całkowitej 32 m. Okaz zlokalizowany jest w północno-środkowej części parku, w odległości około 10 m od niewielkiego wąwozu. Drzewo charakteryzuje się stosunkowo złą kondycją z oznakami wypróchnienia w dolnej części pnia oraz licznymi pędami przybocznymi. Sam pień jest częściowo zniekształcony z licznymi guzami i wypukleniami. Korona jest zdrowa jednak bez dużych i rozłożystych konarów, zamiast tego występują liczne drobniejsze gałęzie licznie wyrastające z masywnego pnia. Kształt charakterystyczny dla drzew rosnących w terenie zalesionym bez swobodnego dostępu do światła słonecznego.

Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) o obwodzie 440 cm i wysokości całkowitej 34 m. Okaz zlokalizowany jest w północno-środkowej części parku na brzegu wąwozu, w odległości około 25-30 m od pierwszego buka. Drzewo charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją. Pień bez śladów wypróchnień, jednak częściowo zniekształcony z powodu licznych guzów i wybrzuszeń. Na wysokości ok. 4 m ulega zwężeniu by później wykształcić rozłożystą koronę o długich i strzelistych konarach. Drzewo częściowo porośnięte bluszczem pospolitym. W 2023 r. zniesiono ochronę z powodu utraty wartości przyrodniczych (Uchwała nr LII/488/23 Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie zniesienia formy ochrony drzew uznanych za pomniki przyrody.)

Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 548 cm i wysokości całkowitej 28 m. Okaz zlokalizowany jest w środkowej części parku, kilka metrów od zachodniej ściany niszczejącego budynku pod nr 113. W bezpośredniej bliskości znajduje się pomnikowy platan. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją o grubym i strzelistym pniu, który tworzy rozłożystą koronę ze stosunkowo drobnymi i krótkimi konarami na wysokości ponad 15 m. Brak objawów chorób grzybowych czy szkodników.


Sosna wejmutka (Pinus strobus) o obwodzie 340 cm i wysokości całkowitej 29 m. Okaz zlokalizowany jest we wschodniej części parku na niewielkiej, zarastającej polanie na tyłach budynku pod nr 113, w bezpośrednim sąsiedztwie pomnikowej grupy platanów. Drzewo charakteryzuje się umiarkowaną kondycją z licznymi uschniętymi gałęziami i opadającym igliwiem. Korona jest wysoko osadzona, niezbyt rozłożysta z gęstszym igliwiem od strony zachodniej. Pień ze śladami wycieku żywicy oraz niewielkimi bliznami jest mocno przechylony w kierunku wschodnim. Jest to jedyne pomnikowe drzewo iglaste na terenie parku. W 2023 r. zniesiono ochronę z powodu utraty wartości przyrodniczych (Uchwała nr LII/488/23 Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie zniesienia formy ochrony drzew uznanych za pomniki przyrody.)

Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) o obwodzie 392 cm i wysokości całkowitej 25 m. Okaz zlokalizowany jest w przedniej części parku, po drugiej stronie ulicy (od strony zbiornika przeciwpożarowego) na wysokości zabudowań pod nr 109. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją z zabliźnionym śladem po cięciu grubego konara u podstawy korony. Dzięki ulokowaniu samotnie, z dala od innych zadrzewień, jesion wytworzył gęstą i rozłożystą koronę, która na wysokości 4 m rozwidla się na dwa grube konary.

Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 380 cm i wysokości całkowitej 32 m. Okaz zlokalizowany jest w przedniej części parku, zaraz przy drodze na wysokości budynku z nr 74. Drzewo charakteryzuje się umiarkowanie dobrą kondycją. Na pniu widnieją blizny po odciętych konarach oraz rana z początkami próchnienia po odłamanej gałęzi. Dzięki ulokowaniu samotnie, z dala od innych zadrzewień, dąb wytworzył nisko osadzoną koronę, która posiada liczne długie, silnie rozgałęzione, strzeliste konary. U podstawy ślady po owocnikach żółciaka siarkowego Laetiporus sulphureus.

Lipa drobnolistna (Tilia cordata) o obwodzie 275 cm i wysokości całkowitej 27 m. Okaz zlokalizowany jest w przedniej części parku na granicy niewielkiej polany od frontowej strony niszczejącego budynku pod nr 113, około 10 m od okazałej magnolii. Drzewo charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją, bez objawów chorobowych czy działalności szkodników. Korona nisko osadzona o długich konarach, które ze względu na ulokowanie na granicy zadrzewień, jest jednostronnie skierowana w stronę polany. Jest to jedyne pomnikowe drzewo na terenie obiektu, na którym odnalazłem tabliczkę (stan na 2018 r.).

Buk zwyczajny (Fagus sylvatica)  o obwodzie 365 cm i wysokości całkowitej 34 m. Okaz zlokalizowany jest w północno-zachodniej części parku, przy granicy z zabudowaniami wsi. Okaz charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją, mimo śladów po zarastającej martwicy oraz niewielkich guzach.  Pień prosty o wysoko osadzonej koronie, co jest spowodowane ulokowaniem buka w terenie o gęstym zadrzewieniu. Dodatkowo pień jest zdewastowany z powodu licznych wyrytych napisów. W 2023 r. zniesiono ochronę z powodu utraty wartości przyrodniczych (Uchwała nr LII/488/23 Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie zniesienia formy ochrony drzew uznanych za pomniki przyrody.)


Grupa 3 drzew Platan kolonolistny (Platanus xhispanica)  o obwodach pni 533, 420 i 332 cm oraz wysokości całkowitej wynoszącej odpowiednio 32, 29 i 29 m. Okazy zlokalizowane są we wschodniej części parku na niewielkiej, zarastającej polanie na tyłach budynku pod nr 113, w bezpośrednim sąsiedztwie pomnikowej sosny wejmutki. Wg danych z RDOŚ, drzewo o największym obwodzie (533 cm) znajduje się już na terenie prywatnym, będąc jednocześnie wciąż w granicach założeń parkowych. Drzewa charakteryzują się stosunkowo dobrą kondycją z pojedynczymi śladami po odłamanych konarach oraz drobnym posuszem. Skrajne okazy (533 i 420 cm) posiadają rozłożyste, nisko osadzone korony o długich i mocnych konarach, podczas gdy środkowe drzewo o najmniejszym obwodzie (332 cm) posiada słabo rozgałęzioną i wysoko osadzoną koronę. Prawdopodobnie jest to spowodowane ulokowaniem pomiędzy dwoma innymi platanami. W 2023 r. zniesiono ochronę z największego platana (533 cm w obwodzie) z powodu utraty wartości przyrodniczych (Uchwała nr LII/488/23 Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie zniesienia formy ochrony drzew uznanych za pomniki przyrody.)

Platan klonolistny (Platanus xhispanica) o obwodzie 310 cm i wysokości całkowitej 34 m. Okaz zlokalizowany jest w środkowej części parku, w odległości kilku metrów od zachodniej ściany niszczejącego budynku pod nr 113, w bezpośrednim sąsiedztwie pomnikowego dębu. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją, bez większych oznak chorobowych, z niewielkim posuszem. Korona jest nisko osadzona, zbudowana z 5 masywnych konarów, z których jeden wyrasta samotnie, poniżej korony. Jest to największy okaz platana w parku.

Ciężko powiedzieć jak pierwotnie wyglądał park, jednak prawdopodobnie jego obraz był zupełnie inny od obecnego. W parku widać dziesiątki lat zaniedbań i braku odpowiednich prac pielęgnacyjnych. Rozrost dzikich roślin jest na bardzo zaawansowanym etapie w postaci licznych krzewów (bez czarny, trzmielina zwyczajna, kolcowój, czeremcha amerykańska, śliwy i głogi) oraz roślin ogólnie uznawanych za chwasty (pokrzywa, chmiel zwyczajny, niecierpek drobnokwiatowy, babka zwyczajna). Zarastanie jest na etapie na tyle zaawansowanym, że całkowicie zanikły ślady dawnych założeń czy rozkładu parkowych ścieżek. Jedynym punktem orientacyjnym jest niszczejący budynek wkomponowany we wschodniej części parku, wokół którego znajduje się dawna polana, także silnie zarastająca. W parku oprócz wymienionych pomników warto zwrócić uwagę na kilka innych drzew o wymiarach pomnikowych (3-4 buki zwyczajne, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna) oraz rozłożystą magnolię ulokowaną na polanie w przedniej części parku. W niedalekim Brochocinie rośnie magnolia o podobnych wymiarach, którą objęto ochroną pomnikową.


Na wschód od Trzebnicy w kilku miejscowościach również istnieją pozostałości po dawnych założeniach parkowych lub pałacowych, w których zachowało się bardzo wiele dorodnych drzew z czego wiele objęto ochroną pomnikową. Do takich miejscowości, oprócz Głuchowa Górnego, należy Raszów (5 drzew), pobliski Brochocin (16 drzew), Skarszyn (5 drzew) i Cerekwica (21 drzew). Niestety w większości przypadków, miejsca są obecnie bardzo zaniedbane i pozostawione same sobie. Efektem tego jest silne zarośnięte terenów i degradacja dawnych założeń parkowych. Park w Głuchowie należy do najbardziej zaniedbanych i zarośniętych. W przypadku niektórych miejscowości (Cerekwica, Raszów) fragmenty założeń są pielęgnowane i zadbane, podczas gdy park w omawianej wsi jest pozostawiony samemu sobie na całym terenie.

Ogólnie podsumowując Głuchów Górny stanowi jedno z większych zgrupowań pomnikowych w powiecie trzebnickim, które znajdują się na zaniedbanym terenie mającym bardzo duży potencjał zarówno pod względem ochrony pomników jak i zapewnienia miejsca odpoczynku i rekreacji lokalnym mieszkańcom. Warto odwiedzić miejsce wiosną i jesienią, kiedy to pomnikowe drzewa prezentują się najciekawiej.