Leniec alpejski

Leniec alpejski (Thesium alpinum)

Jest to niewielka i mało znana roślina, którą na Dolnym Śląsku widziało niewielu albowiem rośnie w niedostępnych miejscach Karkonoszy i na Masywie Ślęży. Jej niepozorny wygląd w postaci drobnych, białych kwiatków osadzonych na wiotkich i cienkich łodygach także utrudnia wypatrzenie pośród bujnej łąkowej roślinności. 

Sandałowate (Santalaceae)

Okres kwitnienia: VI-VIII

Gatunek rzadki, występują w rozproszeniu na terenach Europy i zachodniej Azji, gdzie stosunkowo zwarty areał obejmuje tereny górskie i wyżynne Europy Zachodniej, Środkowej i Południowej, głównie Pireneje, Masyw Centralny, Alpy, Góry Dynarskie i Karpaty. Poza tym notowany na rozproszonych stanowiskach także w środkowej i wschodniej Hiszpanii, środkowych Niemczech, Rumuni, Bułgarii, w środkowych Włoszech i na płw. Bałkańskim. Stanowiska najdalej wysunięte na północ sięgają okolic Nowogrodu Wielkiego w Rosji i południowej Szwecji, natomiast na wschodzie sięgają Gruzji i czarnomorskich wybrzeży Turcji. W Polsce gatunek rzadki, notowany wyłącznie na południu w pasie gór i wyżyn, gdzie pojedyncze stanowiska stwierdzono w Sudetach, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz w Karpatach (Bieszczady, Pieniny, Tatry). Ochroną objęto niewiele stanowisk, głównie w karpackich parkach narodowych (Bieszczadzki, Pieniński, Tatrzański) oraz na obszarach Natura 2000.

Na Dolnym Śląsku gatunek notowany był wyłącznie z Sudetów oraz jednego stanowiska w Borach Dolnośląskich. Obecnie brak jest dokładnych danych o aktualnych stanowiskach, jednak dane historyczne mówią o występowaniu na terenach Przedgórza Sudeckiego (głównie Masyw Ślęży), Ziemi Kłodzkiej (Pasmo Krowiarki, Góry Sowie) oraz Sudetów Zachodnich (Rudawy Janowickie, Karkonosze). Współcześnie potwierdzony jest w dwóch lokalizacjach, tj. Karkonosze (kotły polodowcowe) oraz Masyw Ślęży, gdzie stwierdzono go m.in. na Wzgórzach Kiełczyńskich i na Raduni. Wszystkie znane stanowiska na Dolnym Śląsku znajdują się na obszarach chronionych, m.in. rezerwat przyrody Góra Radunia, obszar Natura 2000 Wzgórza Kiełczyńskie (tamtejszy użytek ekologiczny) oraz Karkonoski Park Narodowy.

Gatunek występuje głównie na terenach górskich i wyżynnych, preferując stanowiska otwarte i nasłonecznione, na glebie mineralnej i umiarkowanie wilgotnej, przeważnie wapiennej. Notowany na wysokogórskich halach, traworoślach i kwiecistych murawach bliźniczkowych a także w widniejszych fragmentach lasów, m.in. świetliste dąbrowy, podgórskie ciepło- i i zasadolubne lasy sosnowe oraz termofilne okrajki. W Tatrach najczęściej rośnie w siedlisku kwiecistych muraw wysokogórskich na skałach i utrwalonych piargach wapiennych, podczas gdy w Sudetach występuje w bogatych florystycznie subalpejskich murawach bliźniczkowych (Karkonosze) i zubożałych murawach kserotermicznych (Masyw Ślęży). Gatunek objęty ścisłą ochroną, którego stopień zagrożenia wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski został określony jak E (wymierające, krytycznie zagrożone). Do głównych zagrożeń należy zanik naturalnych stanowisk oraz słaba konkurencyjność.