Modrzyk górski

Modrzyk górski, m. alpejski (Cicerbita alpina)

Astrowate (Asteraceae )

Okres kwitnienia: VI-IX

Gatunek europejski, którego areał obejmuje głównie obszary górskie i północne. Zwarty zasięg występowania ograniczony jest to płw. Skandynawskiego (Norwegia, środkowa i północna Szwecja, północna Finlandia), pasma Karpat, Sudetów, Alp oraz na pojedynczych stanowiskach w innych częściach Europy: środkowe Niemcy, Czechy, Bułgaria, południowa i środkowa Francja, północne Włochy i północno-zachodnia Rosja (Karelia, płw. Kolski). W Polsce jest to gatunek ograniczony wyłącznie do terenów wyżynno-górskich obejmujących Sudety i Karpaty, gdzie w paśmie Karpat największa koncentracja stanowisk przypada na Beskidy Zachodnie, Tatry z Podhalem oraz Bieszczady. Chroniony w wielu górskich parkach narodowych (Babiogórski, Bieszczadzki, Karkonoski, Gór Stołowych, Magurski, Pieniński, Tatrzański) oraz w niektórych karpackich rezerwatach przyrody.

Na Dolnym Śląsku gatunek występuje wyłącznie na terenie Sudetów, gdzie większość stanowisk notowana jest w wyższych położeniach Sudetów Zachodnich (Karkonosze, Góry Izerskie, Rudawy Janowickie), Sudetów Środkowych (Góry Orlickie, Góry Bystrzyckie, Góry Stołowe, Góry Kamienne) oraz w Sudetach Wschodnich (Masyw Śnieżnika, Góry Złote). Do miejsc o szczególnie dużej koncentracji stanowisk należy Dolina Kleśnicy w Masywie Śnieżnika, Dolina Bystrzycy Dusznickiej oraz okolice Zieleńca w Górach Orlickich i potoki w wyższych położeniach Karkonoszy. Gatunek chroniony w obu sudeckich parkach narodowych oraz nielicznych rezerwatach przyrody (Jaskinia Niedźwiedzia). Pojedyncze izolowane stanowiska odnotowano także w okolicach Bolesławca w Borach Dolnośląskich oraz okolicach Wrocławia. Oba stanowiska mają najprawdopodobniej charakter antropogeniczny (uciekinierzy z ogrodów).

Roślina występuje na terenach półotwartych, przeważnie obrzeża lasów, śródleśne polany lub inne miejsca o umiarkowanym dostępnie do światła słonecznego. Preferuje gleby wilgotne lub bardzo wilgotne (zabagnione), umiarkowanie żyzne do żyznych, w miejscach gdzie następuje przepływ dobrze natlenionej wody. Roślina notowana w zasięgu pionowym 800-2000 m n.p.m., w Polsce od regla dolnego po piętro kosówki. Często rośnie w dużej bliskości cieków wodnych, źródlisk i na stokach dolin rzecznych, na siedliskach ziołorośli, traworośli, obrzeżach lasów, brzegach potoków a w wyższych położeniach górskich także piargi, zarośla kosodrzewiny i podmokłe łąki górskie. W siedliskach leśnych spotykany w widniejszych miejscach górskiej jaworzyny ziołoroślowej, żyznej buczyny i górnoreglowych borów świerkowych. Jest to gatunek charakterystyczny dla siedlisk wysokogórskich ziołorośli i traworośli (Betulo-Adenostyletea). Do głównych zagrożeń należą zmiany siedliskowe, głównie prace melioracyjne obniżające poziom wód gruntowych, regulacje i betonowanie brzegów górskich potoków oraz w mniejszym stopniu wykopywanie roślin do przydomowych ogórdków.