Pszeniec grzebieniasty

Pszeniec grzebieniasty

10 stycznia 2018 Wyłączono przez admin

Pszeniec grzebieniasty (Melampyrum cristatum)

Do niedawna uznawany za gatunek wymarły, którego liczne nowe stanowiska odkryto w dolinach kilku największych rzek. Na Dolnym Śląsku posiada obecnie największe zgrupowanie stanowisk w kraju, gdzie rośnie na ciepłolubnych okrajkach. Warto także wspomnieć iż jest to jedyny pszeniec objęty ochroną.


Zarazowate (Orobanchaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Gatunek euroazjatycki, którego zwarty zasięg obejmuje szeroki pas rozciągający się od północnej Hiszpanii, poprzez południową i środkową Francję, południowe Niemcy, Szwajcarię, północne i środkowe Włochy, Austrię, kraje środkowoeuropejskie (południowa Polska, Czechy, Słowacja, Węgry), kraje płw. Bałkańskiego aż po Białoruś, Ukrainę i Rosję, zarówno część europejska jak i azjatycka, sięgając po rejony Kraju Krasnojarskiego i obwodu Irkuckiego. Poza tym rozproszone stanowiska stwierdzono m.in. w południowej Anglii, na Korsyce, w środkowej Syberii a także na północ od zwartego areału (północne Niemcy, północna Polska, kraje nadbałtyckie, Dania, Wyspy Alandzkie, południowa Szwecja i południowa Finlandia).

W Polsce gatunek do niedawna uznawany był za wymarły, jednak w ostatnich dekadach odkryto szereg nowych stanowisk, wszystkie ulokowane wzdłuż głównych dolin rzecznych kraju, m.in. tereny Odry na całym odcinku, dolina środkowej Warty (m.in. okolice Poznania), dolina Bugu (na całej długości), dolina Wisły (okolice Oświęcimia, Krakowa, na długości województwa Lubuskiego, okolice Warszawy, na wysokości Kujaw oraz na Żuławach). Ze względu dopiero poznawany areał występowania, brak dokładnych informacji o aktualnych stanowiskach na obszarach chronionych. Obecnie stwierdzony w parku narodowym Ujścia Warty.


Na Dolnym Śląsku znajduje się obecnie główne centrum występowania w Polsce z największą liczbą udokumentowanych stanowisk, które ulokowane są wzdłuż doliny Odry oraz na jej licznych dopływach od granicy z województwem opolskim po ujście rzeki Baryczy. Do terenów o największej koncentracji stanowisk należą m.in. tereny rozciągające się od miasta Wrocław po Oławę, tzw. Wrocławskie Tereny Wodonośne i Grądy w Dolinie Odry. Poza tym stwierdzony także na obszarach doliny Baryczy, doliny Jezierzycy, w dolinie Widawy (od Lasów Grędzińskich po ujście do Odry), w Łęgach Odrzańskich i w okolicy Głogowa. Chroniony na licznych obszarach Natura 2000 obejmujących tereny nadrzeczne. W Sudetach występował głównie na Przedgórzu Sudeckim, jednak obecnie wszystkie sudeckie stanowiska uznawane są za wymarłe.

Gatunek preferuje tereny widne lub nasłonecznione, przeważnie na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych. Występuje na termofilnych siedliskach okrajkowych, głównie granice zarośli w dolinach rzecznych i na obszarach zalewowych, rzadziej na otwartych terenach jak zmiennowilgotne łąki trzęślicowe lub umiarkowanie wilgotne łąki kośne. Jest to gatunek charakterystyczny dla kserotermicznych zbiorowisk okrajkowych na siedliskach ciepłolubnych dąbrów ze związku Geranion sanguinei. Często może występować na terenach antropogenicznych jak brzegi rowów melioracyjnych, wilgotne zarośla ruderalne lub poldery. Od 2014 r. gatunek objęty ścisłą ochroną, której status na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski został określony jako VU (narażony). W wydaniu z 2006 umieszczony był w grupie gatunków wymarłych. Do głównych zagrożeń należą zmiany siedliskowe, takie jak osuszanie gruntów (melioracja) oraz zarastanie okrajków przez roślinność inwazyjną (nawłoć, kolczórka, rdestowiec).