Grodzisko Ryczyńskie

Grodzisko Ryczyńskie

26 listopada 2017 Wyłączono przez admin

Jeden z najmniejszych rezerwatów na Dolnym Śląsku, który chroni stanowisko archeologiczne dawnego grodu, które we wczesnym średniowieczu było jedną z ważniejszych osad w regionie. Obecnie jest to miejsce o bogatej i ciekawej historii oraz pięknej przyrodzie, w której dominują lasy łęgowe i grądy środkowoeuropejskie z liczną florą (kokorycze, czosnki, żywce, kruszczyki i śnieżyczki). 



Typ ochrony: leśny

Data utworzenia: 1958

Powierzchnia: 1,82 ha

Powiat: Oławski

Gmina: Oława

Nadleśnictwo: Oława


Rezerwat został powołany Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 20 marca 1958 roku (MP nr 36 poz. 205) w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Położony jest na terenie kompleksów leśnych zwanych Lasami Oławskimi (Lasami Ryczyńskimi) na terenie Pradoliny Wrocławskiej, około 6 km w kierunku południowo-wschodnim od ostatnich zabudowań prawobrzeżnej części miasta Oława. Całość obejmuje oddział 210 h oraz 211 i w obrębie leśnictwie Bystrzyca (nadleśnictwo Oława).  Istnieje propozycja powiększenia rezerwatu i jego otuliny o powierzchnię wydzieleń 210 b, f, g, j, k oraz 211 d, f, h  o łącznej powierzchni 22,74 ha.

Flora: Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dwustuletniego drzewostanu dębowego z domieszką innych gatunków liściastych i iglastych, rosnącego na terenie wczesnośredniowiecznego grodziska, składającego się na dwa starosłowiańskie grody. Drzewostan buduje głównie dąb szypułkowy osiągający średni wiek w granicach 260 lat. Poza tym notuje się udział innych gatunków liściastych jak wiąz szypułkowy, klon jawor, lipa drobnolistna oraz orzech czarny, będący gatunkiem obcego pochodzenia. Pod względem przyrodniczym obszar ten nie wykazuje wybitnie dużych wartości, głównie ze względu na bardzo małą powierzchnię. Tutejsze siedliska wykazują skład gatunkowy typowy dla otaczających je terenów, tj. lęg wiązowo-jesionowy (Ficario-Ulmetum campestris) oraz odmianę wilgotną (niską) grądu środkowoeuropejskiego (Galio sylvatici-Carpinetum). W runie leśnym odnotowano kilka chronionych gatunków jak kruszczyk szerokolistny, czosnek niedźwiedzi i śnieżyczka przebiśnieg. Mimo niewielkich rozmiarów, na terenie rezerwatu stwierdzono też szereg gatunków rzadkich (szczyr trwały, żywokost bulwiasty, żywiec cebulkowy) oraz gatunków pospolitych dla żyznych lasów liściastych: czosnaczek pospolity, czworolist pospolity, kopytnik pospolity, miodunka ćma, przytulia leśna, zawilec gajowy, zawilec żółty, złoć łąkowa i ziarnopłon wiosenny.

Fauna: Ze względu na małe rozmiary rezerwatu, nie stanowi on typowej ostoi zwierząt. Są one tutaj gośćmi albowiem rezerwat stanowi integralny fragment większego kompleksu leśnego jakim są Lasy Oławskie. Mimo wszystko, kompleksowe badania wykazały obecność licznych ssaków: ryjówka aksamitna, jeż zachodni, łasica, mysz zaroślowa, wiewiórka pospolita, oraz ptaków: świstunka leśna, śpiewak, pierwiosnek, muchołówka białoszyja, zięba, bogatka, myszołów, wilga, pełzacz ogrodowy czy grzywacz.


Grodzisko: Odnotowane tu grodzisko jest przykładem wczesnośredniowiecznego osadnictwa w pobliżu przecinania się ówcześnie ważnych szlaków handlowych pomiędzy Wrocławiem a Górnym Śląskiem i Małopolską. Prawdopodobnie stanowi on jeden z 15 grodów Ślężan, które jest wymienione przez Geografa Bawarskiego w 850 r. Byłby to jeden z najstarszych grodów słowiańskich na terenie Dolnego Śląska. Pierwsze oficjalne wzmianki o grodzie odnotowano w czeskiej Kronice Komasa z 1093 r. Od tego czasu Ryczyn stanowił jeden z ważniejszych grodów kasztelańskich, w którym podobno nawet rezydowali biskupi wrocławscy. Po XIII wieku stracił na znaczeniu i został opuszczony, na rzecz powstałej w XII wieku Oławy, która została ulokowana na lewobrzeżnej części Odry, w odległości około 8 km.

Teren ten był wielokrotnie miejscem prac archeologicznych i wykopalisk. Najstarsze wzmianki dotyczą 1390 roku, kiedy to książę brzeski Ludwik nakazał odnalezienie grobów domniemanych biskupów śląskich. Następne badania prowadzono kilkukrotnie w XVIII i XIX wieku. Po II wojnie światowej i przejęciu ziem przez administrację polską rozpoczęto wielokrotne prace archeologiczne, głównie w latach 1958-62. Prace wykazały istnienie większego pierścieniowatego grodu (zwanego Rączyn Wielki o powierzchni 1,75 ha) i mniejszego stożkowatego (Rączyn Mały o powierzchni 0,08 ha) a także cmentarzyska z wieloma kompletnymi szkieletami ówczesnych ludzi, ślady drewnianego kościoła i łodzi pogrzebowej. Jest to jedyny rezerwat w województwie, który chroni stanowisko archeologiczne. Pozostałe kilkaset mniejszych lub większych grodzisk nie jest objętych „przyrodniczą” formą ochrony lecz chronione są jako zabytki lub stanowiska archeologiczne.

Wrażenia osobiste: Generalnie sam rezerwat nie stanowi typowej ostoi przyrody, został bowiem powołany dla ochrony średniowiecznego grodziska, stąd też jakakolwiek ochrona roślin i zwierząt wynika bardziej z przypadku aniżeli zamierzonej ochrony. Teren jest bardzo mały, jest to jeden z najmniejszych rezerwatów w województwie, niewyróżniający się specjalnie pod względem przyrodniczym z otaczającego go lasu. Niekiedy w sąsiednich oddziałach można spotkać bardziej interesujące gatunki. Mimo wszystko rezerwat jest interesujący dla każdego miłośnika archeologii i historii, a dla osób niezwiązanych z tematem udostępniono kilka tablic z przystępnie podanymi informacjami związanymi z historią tego miejsca.