100 Rezerwatów na 100-lecie LP

2 września 2024 Wyłączono przez admin

Lasy Państwowe ogłosiły inicjatywę utworzenia lub powiększenia 100 rezerwatów przyrody z okazji 100-lecia swojego istnienia. Jest to częściowo napędzane próbą naprawy wizerunku leśnego przedsiębiorstwa jak i częściowej realizacji obietnic wyborczych obecnego obozu rządzącego, który jako jeden z głównych celów postawił poprawę ochrony lasów w Polsce. W dalszej części artykułu znajduje się wstępna lista propozycji nowych rezerwatów przyrody.

Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska (RDOŚ) w całej Polsce wytypowały w sumie ponad 200 lokalizacji, z których zostaną następnie wytypowane i ogłoszone propozycje na utworzenie nowych rezerwatów przyrody. Na ten moment większość województw ogłosiła roboczą listę zawierającą 62 obszary do objęcia ochroną. Trzy województwa nie opublikowały jeszcze swoich propozycji. Wobec czego do postulowanej setki wciąż brakuje 38 propozycji.

Jeśli liczba 100 ma być wiążąca, oznacza to 6,25 rezerwatu na województwo. Jednak wiadomo, że każde województwo będzie miało inną liczbę propozycji, bowiem regiony różnią się bogactwem przyrodniczym. Do tego dochodzi także poziom zaangażowania. Jedne regiony wezmą sobie faktycznie do serca wydarzenie i zgłoszą relatywnie dużo propozycji, inne zrobią to po macoszemu, byle cokolwiek zaproponować. W efekcie liczby są dosyć skrajne, zarówno pod względem proponowanych obszarów jak i ich powierzchni.

Najwięcej rezerwatów zgłoszono w województwach: pomorskim (11 propozycji), dolnośląskim (8 propozycji) i zachodniopomorskim (7 propozycji). Jednak największą łączną powierzchnię proponowaną do ochrony zgłoszono w województwach: podkarpackim (1218,84 km²), warmińsko-mazurskim (756,02 km².) i dolnośląskim (711 km²). Do największych projektowanych rezerwatów należy „Dolina Olchowatego” o powierzchni 482,34 ha i „Przełom Strwiąża” o powierzchni 382,16 ha (oba w województwie podkarpackim), „Bagno Minta” o powierzchni 491,09 ha (warmińsko-mazurskie) oraz „Mały Śnieżnik” o powierzchni 293 ha (dolnośląskie). Wśród najmniejszych obszarów wyróżnia się „Brzozowe Bagno” z kujawsko-pomorskiego, o powierzchni zaledwie 3,67 ha.

LISTA ZGŁOSZONYCH REZERWATÓW PRZYRODY
(stan na 02.09.2024 r)

Dolnośląskie – 8 propozycji o łącznej powierzchni 711 km².

Rezerwat przyrody „Mały Śnieżnik” – pow. ok. 293 ha, Nadleśnictwo Międzylesie
Rezerwat przyrody „Torfowisko pod Kamienicą” – pow. ok. 181 ha, Nadleśnictwo Świeradów
Rezerwat przyrody „Krowiarki” – pow. ok. 71 ha, Nadleśnictwo Bystrzyca Kłodzka
Rezerwat przyrody „Grądy w Dolinie Strzegomki” – pow. ok. 58 ha, Nadleśnictwo Świdnica
Rezerwat przyrody „Łęgi nad Wilką” – pow. ok. 38 ha, Nadleśnictwo Świeradów
Rezerwat przyrody „Borowa Góra” – pow. ok. 33 ha, Nadleśnictwo Pieńsk
Rezerwat przyrody „Dziki Wąwóz” – pow. ok. 20 ha, Nadleśnictwo Lwówek Śląski
Rezerwat przyrody „Zamek Bolczów” – pow. ok. 17 ha, Nadleśnictwo Śnieżka

Lista nie jest ostateczna. Z nieoficjalnych źródeł wiemy, że zgłoszono także propozycje w nadleśnictwie Świeradów obejmujące Niedźwiedzią Górę w Górach Izerskich oraz tereny w okolicach miejscowości Radostów. Jak więc widać pełna i oficjalna lista dopiero powstaje.

Kujawsko-pomorskie – 2 propozycje o łącznej powierzchni 16,75 km².

Rezerwat przyrody „Brzozowe Bagno” – pow. 3,67 ha
Rezerwat przyrody „Sarnówek” – pow. 13,08 ha

Lubuskie – 6 propozycji o łącznej powierzchni 203,78 km².

Rezerwat przyrody „Pamięcińskie Lasy Zboczowe” – pow. 45,46 ha, Nadleśnictwo Rzepin
Rezerwat przyrody „Torfowisko Ustronie” – pow. 6,59 ha, Nadleśnictwo Bogdaniec
Rezerwat przyrody „Lasy Źródliskowe nad Obrą koło Zemska” – pow. 6,30 ha, Nadleśnictwo Międzyrzecz
Rezerwat przyrody „Torfowisko Górne i Dolne” – pow. 9,61 ha, Nadleśnictwo Kłodawa
Rezerwat przyrody „Dolina Czerwonego Potoku” – pow. 116,73 ha, Nadleśnictwo Sulęcin
Rezerwat przyrody „Brekinie koło Broniszowa” – pow. 19,09 ha, Nadleśnictwo Nowa Sól

Łódzkie – 3 propozycje o łącznej powierzchni 58,91 km².

Rezerwat przyrody „Kluki im. Henryka Baksalerskiego” – pow. 20,47 ha, Nadleśnictwo Bełchatów
Rezerwat przyrody „Bory nad Pilicą” – 23,87 ha, Nadleśnictwo Piotrków
Rezerwat przyrody „Dolinki okolic Bud Grabskich” – 14,57 ha, Nadleśnictwo Skierniewice

Małopolskie 4 propozycje o łącznej powierzchni 209,47 km².

Rezerwat przyrody „Cisy w Wyskitnej” – pow. 5,21 ha, Nadleśnictwo Gorlice
Rezerwat przyrody „Góra Chełm” – pow. 36,36 ha, Nadleśnictwo Łosie
Rezerwat przyrody „Kozie Żebro” – pow. 99,84 ha, Nadleśnictwo Łosie
Rezerwat przyrody „Markowiec-Gródek” – pow. 66,08 ha, Nadleśnictwo Łosie

Opolskie – 4 propozycje o łącznej powierzchni 284,61 km².

Rezerwat przyrody „Mańkowice” – pow. 109,70 ha, Nadleśnictwo Prudnik
Rezerwat przyrody „Kania” – pow. 74,00 ha, Nadleśnictwo Kluczbork
Rezerwat przyrody „Osieczyńskie Modrzewie” – pow. 69,41, Nadleśnictwo Olesno
Rezerwat przyrody „Kozłowickie Grądy” – pow. 31,50 ha, Nadleśnictwo Olesno

Tutaj warto zaznaczyć, że województwo opolskie w 2022 i 2023 r. powołało aż 4 rezerwaty przyrody (Dębniak, Gogolińskie Gniewosze, Narok i Żaba). Podczas gdy np. nasze dolnośląskie, w ciągu ostatnich 20 lat powołało zaledwie dwa rezerwaty (Mszana i Obłoga oraz Wrzosiec koło Piasecznej) …

Podkarpacie – 5 propozycji o łącznej powierzchni 1218,84 km².

Rezerwat przyrody „Dolina Jodłówki” – pow. 101,33 ha, Nadleśnictwo Gościeradów
Rezerwat przyrody „Krzeczkowski Mur” – pow. 63,88 ha, Nadleśnictwo Krasiczyn
Rezerwat przyrody „Dolina Olchowatego” – pow. 482,34 ha, Nadleśnictwo Komańcza
Rezerwat przyrody „Dziurkowiec” – pow. 189,13 ha, Nadleśnictwo Cisna
Rezerwat przyrody „Przełom Strwiąża” – pow. 382,16 ha, Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

Podlaskie – 6 propozycji o łącznej powierzchni 669,57 km².

Rezerwat przyrody „Wilkokuk” – pow. 103,97ha, Nadleśnictwo Pomorze
Rezerwat przyrody „Łosiniany” – pow. 60,44 ha, Nadleśnictwo Krynki
Rezerwat przyrody „Bartoszycha” – pow. 94,32 ha, Nadleśnictwo Czarna Białostocka
Rezerwat przyrody „Dolina Rospudy” – pow. 264, 58 ha, Nadleśnictwo Szczebra
Rezerwat przyrody „Bory nad Kanałem Augustowskim” – pow. 57,16 ha, Nadleśnictwo Szczebra
Rezerwat przyrody „Łazarz” – pow. 89,10 ha, Nadleśnictwo Knyszyn

Pomorskie – 11 propozycji o łącznej powierzchni 608,74 km².

Rezerwat przyrody „Przyjaźń” – pow. 18,68 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Jeziorka” – pow. 74,57 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Wydma Lubiatowska” – pow. 115,79 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Bór Bagienny nad Jeziorem Borowo” – pow. 20,39 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Jezioro Jelenie” – pow. 58,26 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Białe Torfowiska” – pow. 122,79 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Łosiowe Bagna” – pow. 52,58 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Olsy na Źródliskach” – pow. 13,55 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Siwe Bagno” – pow. 90,62 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Sowie Torfowiska” – pow. 32,98 ha, Nadleśnictwo
Rezerwat przyrody „Okuniewo” – pow. 8,53 ha, Nadleśnictwo

Śląskie – 2 propozycje o łącznej powierzchni 244 km².

Rezerwat przyrody „Babski Las” – pow. 110 ha, Nadleśnictwo Złoty Potok
Rezerwat przyrody „Góry Gorzkowskie” – pow. 134 ha, Nadleśnictwo Złoty Potok

Warmińsko-mazurskie – 3 propozycje o łącznej powierzchni 756,02 km².

Rezerwat przyrody „Mokra Góra” – pow. 60,08 ha, Nadleśnictwo Borki
Rezerwat przyrody „Bagno Minta” – pow. 491,09 ha, Nadleśnictwo Czerwony Dwór
Rezerwat przyrody „Rysie Bagno” – pow. 204,85 ha, Nadleśnictwo Czerwony Dwór

Zachodniopomorskie – 7 propozycji o łącznej powierzchni 379,2 km².

Rezerwat przyrody „Rekowskie Wrzosiec” – pow. 19,11 ha, Nadleśnictwo Manowo
Rezerwat przyrody „Torfowisko Żelechowo” – pow. 50,24 ha, Nadleśnictwo Myślibórz
Rezerwat przyrody „Dolina Zgniłej Strugi” – pow. 152,34 ha, Nadleśnictwo Bobolice
Rezerwat przyrody „Źródliskowa Skarpa Jeziora Dołgie” – pow. 19,65 ha, Nadleśnictwo Myślibórz
Rezerwat przyrody „Dolina Rzeki Leśnicy” – pow. 59,23 ha, Nadleśnictwo Białogard
Rezerwat przyrody „Las Dębogórski” – pow. 39,39 ha, Nadleśnictwo Gryfino
Rezerwat przyrody „Dolina Pustynki” – pow. 39,24 ha, Nadleśnictwo Polanów

Województwa, które nie podały do informacji publicznej wytypowanych rezerwatów przyrody:

mazowieckie
lubelskie
świętokrzyskie

Najbardziej kontrowersyjny jest dla nas rezerwat „Krowiarki”. Czemu? Rezerwat zgłoszony o 30 lat za późno. Przez ostatnie 10 lat nadleśnictwo dokonała ogromnych zniszczeń na terenie projektowanego rezerwatu, szczególnie dotyczy to góry Wapniarka i bezimiennego wzgórza odchodzącego od góry Słupiec. Bezpowrotnie wycięto setki dorodnych, 80-100 letnich buków oraz unicestwiono stanowiska roślin chronionych, w tym obuwika pospolitego, buławnika wielkokwiatowego, podkolanu białego, żłobika koralowego czy gnieźnika leśnego. Dlatego mamy bardzo, ale to bardzo mieszane uczucia. Z jednej strony (W KOŃCU!) rezerwat jest powoływany … ale co z tego, jak wszystko co można było zniszczyć zostało zniszczone. Wyjątkiem jest oddział 316a, gdzie nie zdążono zmasakrować buczyny.

My osobiście zachęcamy aby zgłaszać wniosek o powiększenie proponowanego obszaru o cały oddział 309b i 309j oraz dodanie oddziału 316b i 316d.. Poniżej treść przykładowego uzasadnienia:

„Powiększenie planowanego rezerwatu o cały oddział 309b i 309j oraz 316b i 316d. W miejscach tych występuje siedlisko naturowe 9150 oraz istnieją stanowiska gatunków chronionych: Cephalanthera damasonium, Plathantera bifolia. Na skraju oddziału 309j występują także ciepłolubne okrajki ze stanowiskiem Anemone sylvestris i Muscari comosum. Gatunków skrajnie rzadkich i ginących w województwie.”

Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że za 80-100 lat wszystko odrośnie, drzewostan ulegnie regeneracji, a część unicestwionych gatunków powróci. Ale my tego już nie dożyjemy. Czy nie lepiej było zostawić piękne buczyny storczykowe w spokoju? Teraz obejmujemy ochroną zgliszcza dawnego raju storczykowego, aby móc dumnie napisać w akcie powołującym „w celach dydaktycznych ukazujących regenerację lasu„.

Drugim kontrowersyjnym rezerwatem są Lasy Doliny Strzegomki …. bowiem tam sytuacja jest podobna. Kilka lat temu nadleśnictwo zrobiło wycinki … w szczycie kwitnienia najważniejszego elementu powoływanego rezerwatu – śnieżycy wiosennej. Setki, jeśli nie tysiące śnieżyc oraz runa leśnego została dosłownie zmiażdżona przez ciężki sprzęt, który dodatkowo wyciął najdorodniejsze drzewa. W samym sercu proponowanego rezerwatu (oddział 15b) planowano dużą wycinkę, która została powstrzymana w zeszłym roku. Co zabawniejsze w regionalnej TVP był artykuł o masowym zakwicie śnieżyc, gdzie nadleśnictwo stwierdziło „Nie zdradzamy, gdzie się znajdują – dla ich dobra„. Naprawdę … po takim zdaniu na usta cisną się najgorsze inwektywy za ten poziom hipokryzji …Sam obszar ma chronić bardzo dobrze zachowane łęgi i grądy okalające rzekę Strzegomkę z rozległymi płatami śnieżycy wiosennej, kokoryczy wątłej, zdrojówki rutewkowatej i wielu wiosennych geofitów.

Jedynie Mały Śnieżnik nie ma żadnej kontrowersyjnej historii. Tam po prostu drzewa są na tyle skarlałe, a ich pozyskanie na tyle kosztowne, że zyski z drewna nie pokryją kosztów wycinki. Więc z takiego nieopłacalnego lasu można zrobić rezerwat dla poprawy piaru nadleśnictwa. Sam obszar obejmuje w dużej mierze siedliska górnoreglowych świerczyn, borów bagiennych wraz z niewielkimi fragmentami torfowisk, bażynowisk i ziołorośli górskich, a także dwa niewielkie płaty gołoborzy. Miejsce stanowi ważną ostoję dla kilku rzadkich gatunków ptaków oraz serii wysokogórskich roślin (dzwonek brodaty, tojad sudecki, fiołek dwukwiatowy).

W województwie dolnośląskim na chwilę obecną (02.09.2024 r.) opracowano trzy rezerwaty, których granice i powierzchnia są obecnie przedmiotem konsultacji społecznych, które potrwają do 26 września 2024 r.

Na stronie RDOŚ możemy przeczytać:

Prześlij swoje uwagi lub opinię w terminie do dnia 26 września 2024 r.

Uzupełnij tabelę z uwagami i prześlij do nas na adres:

e-mail: sekretariat@wroclaw.rdos.gov.pl;
pocztowy: ul. Jana Długosza 68, 51-162 Wrocław;
ePUAP: rdos-wroclaw/skrytka;

Do pobrania: tabela na uwagi lub opinię.

Nasze kolejne kroki po konsultacjach:

Po zakończeniu konsultacji przeanalizujemy uwagi i opinie.
Odniesiemy się do nich w raporcie, który opublikujemy na tej stronie.
W raporcie będzie informacja, czy Państwa uwagi mogą być uwzględnione w ostatecznej wersji zarządzenia wyznaczającego dany rezerwat przyrody.

Jednocześnie informuję, że jest to pierwsza transza planowanych rezerwatów, a konsultacje drugiej transzy odbędą się w późniejszym terminie.