Bilans Ochrony Przyrody na Dolnym Śląsku 2024

2 stycznia 2025 Wyłączono przez admin

Rok 2024 jest już za nami. Był to stosunkowo pozytywny rok. Zarówno w skali regionalnej, jak i ogólnokrajowej. Nowy rząd stopniowo, choć bardzo powoli, rozpoczyna naprawy po poprzedniej władzy. Wokół Wrocławia rozpoczęto wytyczać lasy społeczne oraz zainicjowano powoływanie 100 rezerwatów na 100-lecie LP. W omawianym roku bilans ochrony przyrody w województwie wyszedł dodatni. Więcej informacji w dalszej części artykułu.

Styczeń:

Gmina Olszyna: powołanie 1 pomnika przyrody, grupa 3 drzew z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur) o nazwie „Dęby Kościuszki” o obwodach wynoszących: 335 cm, 305 cm, 443 cm. Drzewa rosną na terenie nieruchomości w granicach działki oznaczonej nr 727 pozostającej w obrębie ewidencyjnym Olszyna.

Luty:

Gmina Szklarska Poręba: powołanie 6 pomników przyrody nieożywionej obejmujących formacje skalne:
- Głowacz, skała zlokalizowana na działce nr 561/2, obręb 0006, przy ul. Turystycznej.
- Marianki, skały zlokalizowane na działce nr 893/1, obręb 0006, przy ul. Uroczej.
- Ptasznik, skała zlokalizowana na działce nr 643/1, obręb 0006, przy ul. Okrzei 17.
- Białe Skały, zlokalizowane na działkach nr 255/1, obręb 0001, nr 385/1, obręb 0005 nad Stacją Kolejową Szklarska Poręba Górna.
- Orla Skała, zlokalizowana na działce nr 351/1, obręb 0003, przy ul. Orla Skała 3.
- Karczmarz, skała zlokalizowana na działce nr 420/2, obręb 0005, przy ul. Jedności Narodowej.
Gmina Smolec: zniesienie ochrony z pomnika przyrody dąb szypułkowy (Quercus robur), zlokalizowanego na działce nr ewid. 453/10 AM-1 obręb Smolec.

Marzec: brak uchwał

Kwiecień:

Gmina Wrocław: powołanie 1 użytku ekologicznego Kuźniki w Dolinie Ślęzy o powierzchni 13,44 ha. Celem powołania jest zachowanie ostoi oraz miejsc rozmnażania i sezonowego przebywania chronionych i zagrożonych gatunków zwierząt takich jak m.in.: modraszek nausitous (Phengaris nausithous), czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), gąsiorek (Lanius collurio), podróżniczek (Luscinia svecica), dzięcioł średni (Dendrocoptes medius), wydra europejska (Lutra lutra) i bóbr europejski (Castor fiber) oraz wstępowania gatunków roślin zaliczanych współcześnie do zagrożonych wymarciem w skali Dolnego Śląska, jak: turzyca dwustronna (Carex disticha), rutewka wąskolistna (Thalictrum lucidum) i rogatek krótkoszyjkowy (Ceratophyllum submersum), a także zbiorowisk roślinnych przewodnich dla takich siedlisk przyrodniczych Natura 2000 jak m. in.: niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) – kod 6510, ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) – kod 6430, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) – 9170.

Gmina Siekierczyn: zniesienie ochrony z pomnika przyrody, brzoza brodawkowata (Betula verrucosa) rosnącej na działce nr 681/1, obręb Rudzica.
Gmina Lądek-Zdrój: zniesienie ochrony z pomnika przyrody, modrzew europejski (Larix decidua) o obwodzie 155 cm.
Gmina Kąty Wrocławskie: powołanie 1 pomnika przyrody, daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii) „Emilia” o obwodzie 288 cm, rosnącej na działce nr ewid. 246 AM-1 obręb Kamionna.
Gmina Bolków: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur) „Zbyszek” o obwodzie pnia 630 cm, rosnącego terenie działki ewidencyjnej nr 135 w obrębie Bolków 0001 nr 1. Więcej o dębie można przeczytać na stronie pomniki-przyrody.pl
Gmina Kłodzko: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie pnia 530 cm, rosnącego na nieruchomości położonej we wsi Krosnowice.
Gmina Oborniki Śląskie: powołanie 3 pomników przyrody:
- grab zwyczajny (Carpinus betulus) „Gerwazy”, o obwodzie pnia wynoszącym 340 cm. Okaz rosnący na terenie działki ewidencyjnej nr 11 AM-31.
- topola biała (Populus alba) „Heliada”, o obwodzie pnia wynoszącym 480 cm. Okaz rosnący na terenie działki ewidencyjnej nr 24 AM-17.
- głaz narzutowy o obwodzie 13,65 m i wymiarach 5,70 m x 3,90 m x 2,35 m, usytuowany na terenie działki ewidencyjnej nr 550, obręb geodezyjny Rościsławice, gmina Oborniki Śląskie, oddział leśny nr 350-j, Leśnictwo Kraniec.

Maj:

Gmina Prusice: powołanie 3 pomników przyrody z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur) rosnących w miejscowości Dębnica. Są to dęby Melchior o obwodzie 420 cm, Dambicz o obwodzie 430 cm i Zbylut o obwodzie 440 cm.

Czerwiec:

Gmina Jawor: zmiana liczby drzew wchodzących w skład pomnika przyrody – Alei Dębowej, ze 112 na 111 sztuk.
Gmina Mściwojów: powołanie 1 pomnika przyrody, dwupniowy platan klonolistny (Platanus acerifolia) „Platan Miłości” o obwodach pni wynoszących 686 cm i 349 cm, rosnący w miejscowości Targoszyn.

Lipiec:

Gmina Lwówek Śląski: zniesienie ochrony z pomnika przyrody dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie pnia 495 cm, w miejscowości Sobota.
Gmina Legnickie Pole: pomniejszenia formy ochrony przyrody zespołu przyrodniczo-krajobrazowego ,,Mokradła Gniewomierskie’’. Przed pomniejszeniem powierzchnia obszaru wynosiła 16,30 ha, zaś po pomniejszeniu wyniesie 14,86 ha.
Gmina Bielawa: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb bezszypułkowy (Quercus petraea), o obwodzie pnia na wys. 130 cm wynoszącym 481 cm. Okaz rośnie na działce o nr 1178 o/Fabryczna, przy ul. Korczaka w odległości 20 m od ogrodzenia nieruchomości nr 9.
Gmina Środa Śląska: powołanie 1 pomnika przyrody, głaz narzutowy „Chwalimir” o obwodzie 9 m, średnicy 2,4-2,6 m i wysokości 1 m, położonego na terenie Nadleśnictwa Miękinia. Leśnictwo Chwalimierz odział 322d, Identyfikator działki 021804_5,0013,382/322 obręb Kulin.
Gmina Milicz: powołanie 6 pomników przyrody, w tym jednego grupowego:
- dąb szypułkowy (Quercus robur) „Milik” o obwodzie pnia wynoszącym 729 cm.
- choina kanadyjska (Tsuga canadensis) „Diana” o obwodzie pnia wynoszącym 245 cm
- grupowy pomnik przyrody buki pospolite f. purpurowa (Fagus sylvatica f.purpurea) „Dedal i Ikar” o obwodach pnia wynoszącym 395 cm oraz 365 cm.
- skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia) „Marian Ptaszyński”, okaz wielopniowy.
- cypryśnik błotny (Taxodium distichum) „Bolek” o obwodzie pnia wynoszącym 368 cm
- olsza czarna (Alnus Glutinosa) „Maria von Maltzan” o obwodzie pnia wynoszącym 458 cm.
- Wszystkie drzewa rosną w miejskim parku w Miliczu.

Sierpień: brak uchwał

Wrzesień:

Gmina Środa Śląska: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur) „Cesarz”, o obwodzie pnia 835 cm. Okaz rośnie na terenie działki o nr ewidencyjnym 69/81 AM-2 obręb Cesarzowice.
Gmina Strzelin: powołanie 3 stanowisk dokumentacyjnych:
- Gnejsy z Gościęcic. Są to niewielkie, nieczynne kamieniołomy przydomowe położone w Gościęcicach Dolnych na wzniesieniu ok 175 m n. p. m. u podnóża wzgórza Szańcowa o powierzchni 0,66 ha. Stanowisko położone jest na terenie działki 39 AM- 25 obręb Strzelin.
- Zwietrzeliny granitowe pod Kozińcem. Jest to fragment nieczynnego wyrobiska po eksploatacji granitu. Odsłonięcie zwietrzelin granitowych znajduje się w północnej ścianie górnego poziomu eksploatacyjnego o powierzchni 0,12 ha. Stanowisko położone jest na terenie działki 231 w miejscowości Gęsiniec
- Skałka Marienstein. Jest to naturalna skałka granitowa o wysokości ok. 3 m znajdująca się na obszarze Wzgórz Strzelińskich na wysokości ok. 185 m n.p.m. o powierzchni 0,008 ha. Stanowisko położone jest na terenie działki 371/70 w miejscowości Gębczyce

Październik:

Gmina Wisznia Mała: powołanie 3 pomników przyrody z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur):
- dąb o obwodzie 740 rosnący przy ul. Pierwoszowskiej w Wiszni Małej
- dąb o obwodzie 490 rosnący przy ul. Leśnej w Ligocie Pięknej
- dąb o obwodzie 340 rosnący przy ul. Leśnej w Ligocie Pięknej
Gmina Lubań: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie pnia 402 cm. Okaz rośnie na terenie działki nr 819 obręb Pisarzowice
Gmina Oleśnica: powołanie 1 pomnika przyrody, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior). Okaz rośnie na terenie zielonym przyległym do cmentarza komunalnego przy ul. Wojska Polskiego

Listopad:

Gmina Lubin: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur) o nazwie „Dąb Lech”. Okaz rośnie w Lubinie przy ul. B. Malinowskiego

Grudzień:

Gmina Wrocław: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie pnia 450 cm. Okaz rośnie we Wrocławiu w rejonie ul. Jodłowickiej na osiedlu Stabłowice.
Gmina Wrocław: powołanie 1 pomnika przyrody, buk zwyczajny odm. czerwonolistnej (Fagus sylvatica 'Atropunicea’), o obwodzie pnia 424 cm. Okaz rośnie we Wrocławiu w parku Klecińskim
Gmina Środa Śląska: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, drzewo z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robus), rosnącego przy ul. Basztowej 1 w Środzie Śląskiej
Gmina Przeworno: powołanie 1 stanowiska dokumentacyjnego „Skałka Goethego” Jest to nieczynny kamieniołom kwarcytów daktylowych. Obiekt o wymiarach: długość 80 m, szerokość 20 m i wysokość 3 m. Znajduje się na obszarze Wzgórz Strzelińskich, na wysokości 205 m n.p.m., o powierzchni 0,05 ha.
Gmina Strzegom zniesienie ochrony z 1 sztuki drzewa z gatunku u klon zwyczajny (Acer platanoides) w wielogatunkowej alei parkowej stanowiącej pomnik przyrody.

Podsumowanie:

zniesione całe pomniki przyrody: 5 pojedynczych drzew
zniesione fragmenty pomników przyrody: 2 drzewa z 2 pomnikowych alei
zniesione obszary chronione: 0
powołane pomniki przyrody: 33, w tym 23 pojedyncze drzewa, 2 grupowe (5 drzew), 6 formacji skalnych i 2 głazy narzutowe
powołane obszary chronione:
- rezerwaty przyrody: 0
- użytki ekologiczne: 1
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: 0
- obszary chronionego krajobrazu: 0
- parki krajobrazowe: 0
- stanowiska dokumentacyjne: 4

Ten rok jest wyjątkowo pozytywny pod względem bilansu ochrony przyrody na Dolnym Śląsku. Nie tylko liczba powołanych pomników przyrody jest znacząco wyższa niż liczba zniesionych pomników, to dodatkowo powołano aż 4 stanowiska dokumentacyjne i jeden użytek ekologiczny. W tym zestawieniu pozytywnie wyróżnia się gmina Wrocław, która to powołała kolejny użytek ekologiczny na swoim terenie. W poprzednich latach ochroną objęto Lasek Oporowski oraz Las Pracki a także powołano serię kilkunastu pomnikowych drzew. Warta wyróżnienia jest tu także gmina Milicz, Szklarska Poręba i Oborniki Śląskie. Na milickim fragmencie Doliny Baryczy od kilku lat regularnie powoływane są serie pomników przyrody, w tym oryginalny zrozłodrzew sosny i dębu. Gmina Oborniki Śląskie definitywnie zakończyła wieloletnie zamieszanie z tamtejszymi pomnikowymi głazami narzutowymi, a gmina Szklarska Poręba znacząco zwiększyła liczbę pomnikowych formacji skalnych w województwie. Ta forma pomników jest na Dolnym Śląsku rzadko powoływana, szczególnie w ostatnich latach.

Ten rok był całkiem pozytywny, nie tylko wstrzymano masowe wycinki wokół aglomeracji wrocławskiej ale także rozpoczęto przygotowania do pierwszego od 20 lat powiększenia liczby rezerwatów przyrody w województwie. Przypomnijmy, że nasz Dolny Śląsk jest na szarym końcu krajowej stawki. Zarówno pod względem liczby rezerwatów w stosunku do wielkości i wartości przyrodniczych województwa, jak i generalnie w liczbie rezerwatów powoływanych w skali czasowej. Ostatni rezerwat stworzono w 2014 roku! Była to Mszana i Obłoga na Pogórzu Kaczawskim. W tym czasie niemal w każdym województwie powoływano rezerwaty. Nawet nasz mniejszy i znacznie skromniejszy przyrodniczo sąsiad, województwo opolskie, powołało w ostatnich 20 latach kilkanaście rezerwatów przyrody. A my? Zero! Jednak jesienią 2024 roku rozpoczęto przygotowania z okazji 100-lecia Lasów Państwowych i na finiszu są już trzy nowe rezerwaty przyrody: Krowiarki, Mały Śnieżnik i Lasy w Dolinie Strzegomki. Mamy nadzieję, że wkrótce zawitają na stronie uchwał województwa.