Diabelska Maczuga

Diabelska Maczuga

24 stycznia 2020 Wyłączono przez admin

Ogromna skała porzucona przez diabła na środku pola. Tak w skrócie opisuje ją legenda. Mowa tu o imponującej skalnej baszcie dumnie stojącej samotnie w okolicy słynnego opactwa cystersów oraz znanego rezerwatu przyrody Głazy Krasnoludków. Dzięki swojej oryginalności została objęta ochroną jako pomnik, jeden z kilku pomników przyrody nieożywionej w powicie. 


Typ ochrony: pomnik przyrody

Data utworzenia: 1994 r.

Powierzchnia: x

Powiat: Kamiennogórski

Gmina: Kamienna Góra

Nadleśnictwo: Kamienna Góra


Akt prawny: Rozporządzenie nr 19/94 Wojewody Jeleniogórskiego z dnia 13 maja 1994 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody obiektów znajdujących się na terenie województwa jeleniogórskiego.

Widowiskowy pomnik przyrody zlokalizowany jest w Sudetach Środkowych, w  północno-zachodniej części Gór Stołowych określanych jako Zawory. Jednocześnie warto tutaj wspomnieć iż ten rejon często jest przypisywany do Gór Kamiennych, albowiem wiele osób nie wie iż polska część pasma Gór Stołowych jest rozdzielone przez granicę z Czechami, na dobrze znana część południową w powiecie kłodzkim i mniej znaną w powiecie kamiennogórskim zwaną właśnie Zaworami. Sam pomnik przyrody ulokowany jest przy lokalnej drodze krzyżującej się z drogą polną w północnej części wsi Gorzeszów w powiecie kamiennogórskim. Twór stoi samotnie na obszarze łagodnych pagórków całkowicie pozbawionych innych formacji skalnych. Dodatkowo nie występują tu żadne zadrzewienia, zabudowania ani inne struktury powodując iż skała jest najbardziej rozpoznawalnym i rzucającym się w oko obiektem w okolicznej panoramie. Pomnikiem objęto samotną basztę skalną o kształcie kowadła i wysokości około 7,5 m (niektóre źródła podają 8 m), która lekko zwęża się w środkowej części. Baszta ulokowana jest w strefie rozciągłości północ-południe i zbudowana jest z twardszych form turońskiego piaskowca skaleniowego ulokowanego pośród miększych i podatniejszych na erozję piaskowców wapnistych. Turon jest drugim wiekiem późnej kredy w erze mezozoicznej, trwającym około 4,1 milionów lat (od 93,9 do 89,8 ± 0,3 mln lat). W procesie tysięcy lub nawet setek tysięcy lat wietrzenia miększe piaskowce odsłoniły twardszą skałę, która uległa uformowaniu do obecnych kształtów. Resztki selektywnego wietrzenia są widoczne wzdłuż równoległych spękań do granic ławic oraz w formie inicjalnych żłobków powstałych poprzez wodę spływającą z górnej powierzchni skały. Miejscami widoczne są także formy kawernowe będące pustą przestrzenią w skałach przecinającą maczugę na wylot.


Na początku XX wieku skała została symbolicznie przemieniona na pomnik upamiętniający setną rocznicę Bitwy Narodów pod Lipskiej poprzez umieszczenie tablicy z wyrytą datą „1813-1913”. Poza tym dzięki swojemu charakterystycznemu kształtowi skała stała się na tyle znana iż nawet została uwieczniona na jednym z kościelnych fresków w krzeszowskim kościele za pomocą pędza M.Wilmanna. Samo określenie „diabelska” wiąże się z dawną legendą, która głosi iż w okresie budowy słynnego cysterskiego klasztoru w Krzeszowie doszło do incydentu. Ogromna religijna budowla rozzłościła diabła chcącego zniszczyć kościół. Czynu tego mógł dokonać dopiero nocą (o świcie tracił moc). Niestety lot z ciężkim głazem zajął mu na tyle dużo czasu iż w momencie przelatywania nad Gorzeszowem zaczęło świtać. Kogut zaczął piać a diabeł utracił siły i upuścił głaz w miejscu, na którym stoi do tej pory. Od tego czasu zaczęto go nazywać Czarcią lub Diabelską Maczugą (po niemiecku Der Teufelsstein czyli „Diabli Kamień”). Pomnik przyrody robi duże wrażenie. Dzięki solitarnemu ulokowaniu pośród bezleśnego, płaskiego terenu, dzięki bardzo wyróżnia się w krajobrazie. Gdyby obiekt znajdował się pośród dziesiątek innych podobnych mu skał zapewne nie zostałby tak bardzo dostrzeżony. Wszak po drugiej stronie Gór Stołowych znajdują się słynne Skalne Grzyby, które przeważnie traktowane są jako całość bez wyróżniania poszczególnych okazów. Niektóre nawet posiadają własne nazwy a mimo to wciąż traktowane są grupowo, tak że często nawet nie wiadomo do którego grzyba przypisana jest widoczna na mapie nazwa. W przypadku Diabelskiej Maczugi nie ma takich wątpliwości, co czyni ją jedyną i niepowtarzalną.


Informacje praktyczne:

  • bardzo dobry dojazd, skała ulokowana jest 40 m od drogi, przy której istnieje także niewielki parking. Teren bardzo łatwy do zwiedzania albowiem jest to samotna skała na płaskim wzgórzu porośniętym strzyżoną murawą
  • pomnik ulokowany jest przy zielonym szlaku łączącym Lubawkę (przez rezerwat Kruczy Kamień) z miejscowością Różana k. Mieroszowa
  •  w sąsiedztwie istnieje wiele ciekawych form skalnych, m.in. Kamienny Stół w Kochanowie i Jaskinie Kochanowskie (lezące poza szlakiem). Poza tym na południe od pomnika ulokowany jest rezerwat przyrody Głazy Krasnoludków oraz mało znana porfirowa skała (pomnik przyrody)
  • najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: brak, baszta prezentuje się dobrze o każdej porze roku, byle była ładna pogoda