Pomnik Przyrody Małpia Skała

Małpia Skała to jeden z wielu pomników przyrody nieożywionej w Górach Kamiennych. Jest to bardzo okazały ostaniec porfirowy ulokowany poza szlakiem, gdzieś na stromych zboczach Kostrzyny. Mniejszy i mniej znany brat Czerwonych Skałek z sąsiedniej góry. Jednak wciąż wart odwiedzenia ze względu na niezwykły kształt oraz ciekawą genezę powstania, gdzie główną rolę grały procesy erozyjne. 

Typ ochrony: Pomnik Przyrody

Data utworzenia: 2008

Powierzchnia:  –

Powiat: Wałbrzyski

Gmina: Mieroszów

Nadleśnictwo: Wałbrzych

Akt prawny: Rozporządzenie Nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494)

Ostaniec położony jest w Górach Suchych w Sudetach Środkowych, na północnych stokach Kostrzyny (906 m n.p.m.), około 50 m w dół od punktu widokowego przy wierzchołku. Ze względu na brak charakterystycznych elementów w okolicy, ciężko jest opisowo określić dokładne położenie. Dane nawigacyjne: 50.680048, 16.259254. Małpia skałka jest charakterystycznym i stosunkowo masywnym ostańcem położonym powyżej osuwiska skalnego. Zbudowana jest jest z latytów zalbityzowanych (bezkwarcowych porfirów, permskich skał pochodzenia wulkanicznego) wyrastających z miększego usypiska tufów. Ze względu na dużą twardość skały oparły się procesom erozyjnym. Miększy i mniej odporny materiał skalny (tufy, łupki ilaste) uległy erozji, głównie osunięciu, wypreparowując twardsze porfiry widoczne po dzień dzisiejszy. Ruchy osuwiskowe są zjawiskiem częstym w Górach Suchych, którym sprzyja budowa geologiczna pasma oraz strome nachylenie większości stoków. Widać to bardzo dobrze na sąsiedniej górze Suchawej, na której istnieje drugi pomnik przyrody nieożywionej – Czerwone Skałki, chroniący bardzo duże osuwisko.

Sama skała osiąga kilkanaście metrów wysokości, tworząc strome, ciosane ściany od północnej strony. Większość powierzchni ma kolor szaro-czarny z niebieskimi naleciałościami i śladami skał o czerwonym zabarwieniu. Jest gęsto porośnięta różnego rodzaju porostami i glonami a w miejscach gromadzenia się materii organicznej występuje także drobna roślinność w postaci borówki czarnej, wrzosu zwyczajnego, jastrzębca leśnego i licznych paproci. Bezpośrednie sąsiedztwo skały porasta ubogi, dolnoreglowy bór świerkowy, który w znaczący sposób ogranicza widoczność zarówno na same skały, jak i na panoramę z jej szczytu. Oprócz samej skały, ochroną objęte jest też osuwisko kilkudziesięciu mniejszych i większych głazów na zboczu pod pomnikiem. Stanowią one oderwane fragmenty Małpiej Skały. Niestety gęsty las utrudnia możliwość ujrzenia osuwiska w całej krasie. Porfiry, mimo swojej twardości, charakteryzują się też kruchością i są bardzo podatne na pękanie. Z tego też powodu pod oboma pomnikami przyrody występują osuwiska, z czego osuwisko pod Małpią Skałą jest znacznie mniejsze i mniej efektowne od ogromnego gołoborza pod Czerwonymi Skałkami.

Do pomnika nie prowadzi żaden szlak turystyczny ani nawet nie ma tutaj wydeptanych ścieżek, dróg leśnych ani drogowskazu kierującego do skały. W odległości ok. 30-40 m znajduje się niebieski szlak prowadzący z Mieroszowa do Wałbrzycha, z którego można ujrzeć zarysy pomnika, trzeba tylko patrzeć w dół zbocza. Dojście po stromym zboczu jedynie na własną odpowiedzialność. Na szczęście wokół pomnika nie ma nagle urywających się zboczy czy skalnych urwisk, jak to jest w przypadku Czerwonych Skałek. Głównym utrudnieniem jest duży kąt nachylenia zbocza oraz licznie wystające korzenie i leżące gałęzie, które czynią dojście do skały bardzo męczącym. Sama skała jest rzadko odwiedzana. Głównie z powodu ulokowania poza szlakami, a szkoda, bo to bardzo ciekawy i widowiskowy element Gór Kamiennych, który wraz z Czerwonymi Skałkami mógłby być jedną z ważniejszych atrakcji geologicznych w tym rejonie. Kilka kilometrów na północny zachód istnieje inny pomnik Gór Kamiennych – Szczeliny Wiatrowe, do których są poprowadzone szlaki wraz z drogowskazami i tablicami informacyjnymi.

Informacje praktyczne:

• brak dojazdu, skała znajduje się w sercu gór bez możliwości dojazdu. Najbliższe miejsce parkingowe znajduje się przy schronisku PTTK Andrzejówka lub w miejscowości Sokołowisko
• do obiektu nie prowadzi żaden szlak turystyczny, jednak w odległości 40-50m zlokalizowany jest szlak niebieski
• teren trudny w poruszaniu się obejmujący strome zbocze pełne powalonych pni. Dojście do skały zalecane jest tylko dla osób doświadczonych w poruszaniu się w trudnym terenie
• w bezpośredniej okolicy znajduje się pomnik Czerwone Skałki, poza tym w odległości kilku-kilkunastu km zlokalizowane są inne pomniki przyrody nieożywionej jak Szczeliny Wiatrowe, Barbarka i Zamkowa Góra.
• najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: ze względu na niewielkie wartości przyrody ożywionej nie ma istotnych terminów. Samą skałę najlepiej jest zwiedzać o ciepłej porze roku (wiosna-lato), kiedy nie ma pokrywy śnieżnej