Pomniki Przyrody na Pogórzu Kaczawskim cz.V – Sichów

Pomniki Przyrody na Pogórzu Kaczawskim cz.V – Sichów

20 stycznia 2020 Wyłączono przez admin

Teren Parku Krajobrazowego Chełmy należy do jednego z największych nagromadzeń pomników przyrody w województwie, gdzie objęto niemal 700 obiektów zgrupowanych w ponad 70 pomnikach. Do ciekawych miejsc należą północne rubieże wsi Sichów. Na tamtejszych terenach zielonych ochroną objęto szereg drzew, w tym tulipanowca roszczącego sobie tytuł najgrubszego w kraju. 


Akty prawne: Rozporządzenie Nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494); Rozporządzenie Wojewody Legnickiego z dnia 27 maja 1991 r. (Dz. Urz. Woj. Leg. Nr 12 poz. 85); Zarządzenie Nr 28 Wojewody Legnickiego z dnia 06.04.1990 r. (Dz. Urz. Woj. Leg. z 1990 r. Nr 13 poz. 201);

Wieś Sichów położona jest w północno-wschodniej części Parku Krajobrazowego Chełmy na Pogórzu Kaczawskim. Wszystkie tutejsze pomniki skoncentrowane są na terenie przypałacowego parku o charakterze naturalistyczno-krajobrazowym, którego powstanie datuje się na II połowę XIX wieku. Sam pałac jest obecnie w ruinie, gdzie zachowały się murowane ściany jednak bez zadaszenia czy wewnętrznych elementów. Znacznie lepiej utrzymane są budynki stanowiące dawny folwark przypałacowy. Kilka budynków znajduje się na północny-wschód od parku, w miejscu tym zaczyna się także aleja lipowa z drzewami niosącymi ślady wyraźnego kształtowania. Oprócz tej alei w założeniach parkowych rośnie wiele dorodnych drzew niebędących pomnikami przyrody, dotyczy to m.in. dwóch platanów, grabu pospolitego oraz wielu lip drobnolistnych niewchodzących w skład pomnikowej alei, które rosną wokół potoku Gajka przepływającego przez sam środek parku. Wschodnią granicą biegnie niebieski szlak turystyczny prowadzący w kierunku lasów parku krajobrazowego.


Aleja wielogatunkowa składająca się z 84 lip drobnolistnych (Tilia cordata) oraz z 68 kasztanowców białych (Aesculus hippocastanum), o obwodach w granicach 95-460 cm oraz wysokościach pomiędzy 15-28 m. Aleja rozpoczyna się na tyłach parku, gdzie jest poprowadzona śródpolną drogą ciągnącą się wzdłuż potoku Gajka na długości około 1 km. Aleja kończy się w terenie leśnym w oddziale 72 a-b nadleśnictwa Jawor. W pierwszej części dominują lipy, które mniej więcej na odcinku 600 m przechodzą w aleję kasztanową. Ze względu na dużą liczbę stan zdrowotny poszczególnych okazów jest bardzo zróżnicowany, występują tu zarówno drzewa martwe jak i w pełni zdrowe z szeroką i gęstą koroną. Na części pni widoczne są ślady pasożytniczych grzybów z rodzaju żółciak i pochwiak. Zależnie od danego odcinka aleja przechodzi wśród pól, gdzie drzewa mają dobrze rozwinięte i nisko osadzone korony. W innych fragmentach występują zadrzewienia i zakrzewienia powodujące u lip wytworzenie wąskich i wysoko osadzonych koron z krótkimi gałęziami. Mniej więcej w połowie długości rośnie pomnikowy dąb, stanowiący pojedynczy pomnik przyrody niewchodzący w skład alei. Warto zwrócić uwagę, że alejowe drzewa objęte ochroną zaczynają się na końcu parku, jednak sama aleja ciągnie się przez całą długość terenów parkowych aż do wejścia w północno-wschodnim narożniku, gdzie na pierwszym drzewie lipowym przybita jest tabliczka sugerująca iż pomnikowa aleja ma się zaczynać od tego drzewa co jest błędem.


Grupa 2 drzew – Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera), o obwodach wynoszących odpowiednio 520 cm (wg starszych pomiarów 470 cm) i 330 cm oraz wysokości ok. 28-29 m. Drzewa ulokowane są w środkowej części parku, naokoło boiska, gdzie większy tulipanowiec rośnie od strony północnej a mniejszy od strony wschodniej, obok dorodnych platanów. Drzewa charakteryzują się dobrą kondycją. Okaz o obwodzie 520 cm liczy ok. 110 lat, wytworzył masywny pień o licznych spękaniach i wypukleniach będących typowymi cechami dla starych drzew, oraz szeroką i nisko osadzoną koronę z licznymi masywnymi konarami, gdzie niektóre gałęzie są martwe. Mniejszy okaz cechuje gruby i prosty pień z wąską i strzelistą koroną zaczynającą się ok. 4-5 m nad ziemią. Widoczny jest niewielki posusz oraz ślady po ułamanych gałęziach. Masywny tulipanowiec z Sichowa w wielu źródłach podawany jest jako najgrubsze drzewo swojego gatunku na terenie kraju, jednak zależnie od pomiarów tytuł ten jest przypisywany kilku tulipanowcom. Drzewa wciąż rosną i każdego roku przyrastają na grubość, stąd pomiary po 10-15 latach ulegają zmianom a tytuł może przejść na inny okaz. Obecnie o miano najgrubszego walczą także tulipanowce z dolnośląskich wsi Grodno i Skała oraz z arboretum w Lipnie z opolskiego (źródło: lenartpawel.pl).

Grupa 2 drzew – Cis pospolity (Taxus baccata), o obwodzie 210 cm (wg innych danych 200 i 250 cm) oraz wysokości ok. 15-16 m. Drzewa znajdują się w północnej części założeń parkowych, na przodzie ruin pałacu, który obecnie jest teren odgrodzonym z zakazem wejścia. Ze względu na ulokowanie w pewnej odległości od innych drzew, cisy wytworzyły szerokie i nisko osadzone korony. Na pniu widoczne są spękania i blizny będące typowymi cechami dla starych drzew. W igliwiu widoczny jest niewielki posusz.

Dąb szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie 500 cm i wysokości 35 m. Drzewo ulokowane jest ok. 500 m na południowy-zachód od parku w Sichowie, na terenie śródpolnych zadrzewień w dolinie potoku Gajka, gdzie przebiega wielogatunkowa aleja. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją, wytworzyło masywny, niemal prosty pień z wysoko ulokowaną koroną, składającą się na kilka masywnych konarów o niemal pionowym ustawieniu. Na pniu widoczne są ślady po ułamanych konarach i blizny po cięciach sanitarnych. Jest to trzeci pod względem obwodu dąb na terenie parku, grubsze okazy rosną na terenie wsi Pogwizdów i Kwietniki.

Platan klonolistny (Platanus xacerifolia), o obwodzie 545 i 550 cm oraz wysokości 21 i 20 m. Drzewa rosną w środkowej części parku, na wschodnim narożniku boiska. Ze względu na ulokowanie w pewnej odległości od innych drzew platany wytworzyły bardzo szerokie i nisko osadzone korony z wieloma długimi i masywnymi konarami, część z nich rośnie niemal poziomo. Szczególnie nietypowy pokrój na platan rosnący bardziej na południe, mający nisko osadzone, łukowate konary o grubości dochodzącej do niemal 2 m. Pnie są typowe dla wiekowych drzew z tego gatunku, które odznaczają się bardzo szeroką podstawą oraz występowaniem licznych zgrubień, guzów i narośli. Miejscami widać spękania oraz blizny po odpadniętych konarach. Status platanów jest problematyczny albowiem zależnie od źródła są one uznawane za pomniki lub drzewa proponowane do objęcia ochroną. Na pniach zawieszone są tabliczki, które mogą sugerować iż należą one do tzw. zapomnianych pomników przyrody.

Wrażenia osobiste: W miarę pozytywne. Wszystkie pomniki zgrupowane są na stosunkowo niewielkim obszarze, co znacznie ułatwia ich odszukanie i identyfikację. Większość drzew charakteryzuje się dobrą kondycją i prezentuje wybitne walory przyrodnicze oraz krajobrazowe, dotyczy to szczególnie widowiskowych platanów oraz alei długiej na niemal kilometr. Drzewa są odpowiednio oznaczone, choć na samych tabliczkach widać odciśnięty ślad czasu. Można nawet powiedzieć, że w parku prezentuje się pewna tabliczkowa nadgorliwość albowiem są one powieszone na drzewach nie będących oficjalnie pomnikami przyrody. Dotyczy to grupy platanów oraz części alei lipowej. Obejście wszystkich pomników nie zajmuje wiele czasu, choć nie wszystkie są dostępne. Dwa pomnikowe cisy znajdują się obecnie za płotem z zakazem wejścia. Przy okazji wycieczki w te rejony parku warto odwiedzić także pobliskie wzgórza bazaltowe oraz dolinę potoku Gajki obfitującą wczesną wiosną w liczne geofity jak zawilce, śnieżyce i przylaszczki. Jest to ostatnia część z serii artykułów o pomnikach przyrody Parku Krajobrazowego Chełmy, jednak nie stanowi on ostatniego artykułu o pomnikach Pogórza Kaczawskiego, których jest jeszcze całkiem sporo do opisania 🙂


Informacje praktyczne:

  • dobry dojazd, choć sama wieś znajduje się na uboczu od głównych dróg, to park ulokowany jest zaraz przy lokalnych drogach umożliwiających podjechanie pod samo wejście
  • teren bardzo łatwy do zwiedzania, polecany dla rodzin z dziećmi lub osób starszych. Obecnie zamontowano tu kilka tablic dydaktycznych, gdzie można znaleźć informacje o miejscowości, parku oraz samych pomnikach przyrody
  • wschodnią granicą parku biegnie niebieski szlak turystyczny prowadzący z Sichowa na Górę Krzyżową ze znajdującym się tam cmentarz Richthofenów i dalej przez Bogaczowski Grzbiet w kierunku Drogi Kalwaryjskiej przy górze Górzec
  • w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się nieczynny kamieniołom bazaltu na Krzyżowej Górze, proponowany do objęcia ochroną jako użytek ekologiczny, poza tym na terenie parku krajobrazowego występuje cały szereg pomników przyrody, których opisy zostały podzielone na kilka artykułów: część 1, część 2, część 3, część 4, część 5, część 6
  • najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: maj (kwitnące kasztanowce i tulipanowce), jesień (przebarwiające się liście)