Stawy Milickie cz.3 – Pozostałe Informacje

27 stycznia 2019 Wyłączono przez admin

Stawy Milickie jest to seria kilku kompleksów stawów, na których w większości wciąż prowadzi się czynną gospodarkę rybacką. Wymusiło to stworzenie odpowiedniego kompromisu pomiędzy człowiekiem a przyrodą, który widoczny jest po dzień dzisiejszy. Oprócz rybołówstwa poważnym wyzwaniem obecnych czasów jest wzmożony ruch turystyczny. Stawy są bowiem jednym z popularniejszych celów wycieczek w tej części Dolnego Śląska.

Typ ochrony: ornitologiczny

Data utworzenia: 1973

Powierzchnia: 5324,31 ha

Powiat: Trzebnicki, Milicki

Gmina: Żmigród, Milicz

Nadleśnictwo: Żmigród, Milicz

Ze względu na to, że materiał o Stawach Milickich jest bardzo rozległy, został on podzielony na trzy osobne artykuły. W pierwszym zawarto informacje o charakterystyce poszczególnych kompleksów, ich lokalizacji i występującej na nich przyrodzie. Druga część poświęcona jest przyrodzie stawów (flora, fauna). W części trzeciej zawarto natomiast pozostałe informacje, takie jak zagrożenia czyhające na tutejszą przyrodę, praktyczne wskazówki o szlakach i ścieżkach przyrodniczych oraz nasze osobiste wrażenia z tegoż rezerwatu.

Zagrożenia: Zróżnicowane. Mimo że Stawy Milickie są rezerwatem, stanowią swoisty kompromis między ochroną przyrody a gospodarką rybacką. Jest to jedyny dolnośląski rezerwat, który posiada w swoich granicach wsie lub ich fragmenty oraz z infrastrukturą hodowlaną. Ciągłe użytkowanie gospodarcze stawów prowadzi do konfliktów na linii człowiek-przyroda, dotyczącą głównie rybożernych gatunków ptaków takich jak liczne kormorany i czaple. Przykładowo w kompleksie Radziądz, ptactwo to licznie gnieździ się wzdłuż drogi rozdzielającej stawy, gdzie udzielono zezwolenia na ich płoszenie aby zmniejszyć liczebność ptactwa i tym samym zmniejszyć szkody wywoływane przez wyjadanie ryb. Wg strony barycz.pl: „Ze względu na fakt, iż oba gatunki nie należą obecnie do zagrożonych w Polsce, dozwolone jest ich płoszenie lub nawet odstrzeliwanie przez odpowiednie służby w obrębach hodowlanych. Istnienie kolonii przy radziądzkich stawach jest efektem kompromisu między stronami sporu.„.

Innym poważnym zagrożeniem jest wzmożony ruch turystyczny. Stawy Milickie są bardzo chętnie odwiedzane przez liczną rzeszę turystów i miłośników przyrody, niestety głównym przedmiot ochrony, jakim są ptaki, cechuje wyjątkowa płochliwość. Często przemieszczający się turyści potrafią spłoszyć kilkaset ptaków z niemal całego zbiornika wodnego. Nie mówię tu o umyślnym płoszeniu tylko zwyczajnym i spokojnym poruszaniu się po wytyczonej ścieżce lub szlaku. Niestety mimo licznych tablic informacyjnych oraz znakach zakazu wejścia, wciąż duża liczba osób zbacza z wytyczonych traktów i porusza się po groblach oraz wałach nieudostępnionych do zwiedzania. Działania takie mogą w znaczący sposób wpływać na tutejsze gniazdujące gatunki. Z powodu licznego łamania przepisów, RDOŚ w 2018 r. zwiększył liczbę patroli wyłapujących nieposłusznych turystów.

Rezerwat Stawy Milickie jest jednym z kilku rezerwatów posiadający aktualny program ochrony, którego treść zawiera m.in. zachowanie w stanie nienaruszonym siedlisk bytowania ptaków wodno-błotnych oraz innych organizmów związanych z siedliskami wodnymi, łąkowymi, leśnymi; prowadzenie zrównoważonej gospodarki, która nie narusza bioróżnorodności; dążenie do zgodności składu gatunkowego lasu z siedliskiem; zapewnienie istnienia fragmentów siedlisk leśnych o dużym zróżnicowaniu gatunkowym; utrzymanie korytarzy ekologicznych. Dodatkowo ustalono plany ochrony tutejszych populacji zagrożonych chrząszczy, ptactwa, ryb i roślinności łąkowej.

Inne: Na terenie rezerwatu istnieje ogromna liczba dorodnych i starych drzew o wymiarach pomnikowych, przed 2020 r. objętych ochroną były tylko dwa pomniki, obecnie liczba ta uległa nieznacznemu zwiększeniu. Do pomników przyrody rosnących w granicach rezerwatów lub ich bezpośrednim sąsiedztwie należy:

Zrosłodrzew, pomnik objęty ochroną w 1966 r., który tworzą dwa zrośnięte ze sobą drzewa, sosna zwyczajna i dąb szypułkowy. Pomnik znajduje się w kompleksie Ruda Sułowska, około 1,5 km w linii prostej od zabudowań miejscowości Grabówka, na terenie oddzialu 34i, w odległości 200 m od Stawu „Mała Mewa” i mostu. Niestety w październiku 2017 r. oba okazy uległy orkanowi znad Atlantyku. Drzewa wciąż stanowią pomnik przyrody bowiem praktyka wskazuje, że jeżeli wywrócone (martwe) drzewo nie zagraża bezpieczeństwu to pozostaje pomnikiem aż do naturalnego rozkładu.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) „Grabek”, o obwodzie pnia 568 cm. Okaz rośnie w centrum miejscowości Grabówka przy niewielkim skwerze na wysokości nr 12 i 6a. Dąb leży przy granicy rezerwatu przyrody Stawy Milickie. Jest to samotnie stojące drzewo, które dzięki temu utworzyło szeroką i rozłożystą koronę o wielu masywnych konarach. Jego kondycja jest bardzo dobra bez śladów zamierania konarów lub żerowania chrząszczy.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) „Przyjaciel”, o obwodzie pnia 490 cm. Okaz rośnie przy drodze łączącej miejscowości Grabówka i Ruda Sułowska, około 500m na wschód od ostatnich zabudowań Grabówki. Drzewo leży w granicach rezerwatu przyrody Stawy Milickie, przy północnym narożniku Stawu Wąskiego. Jest to dorodny okaz, który dzięki odległości od innych drzew wytworzył niską i rozłożystą koronę o wielu masywnych konarach. Jego kondycja jest bardzo dobra bez śladów zamierania konarów lub żerowania chrząszczy.
Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) „Łąkowy”, o obwodzie pnia 550 cm. Okaz rośnie w południowej części miejscowości Nowy Zamek na obszarze jego przysiółka o nazwie Nowe Grodzisko. Dokładniej drzewo zlokalizowane jest przy wale przeciwpowodziowym rzeki Baryczy, około 110 m na zachód od mostu przecinającego rzekę. Wiąz leży w tuż przy granicy rezerwatu przyrody Stawy Milickie. Posiada bardzo masywny pień o rozłożystej podstawie typowej dla wiązów. Ze względu na samotne umiejscowienie, drzewo wytworzyło gęstą i nisko osadzoną koronę o licznych konarach i gałęziach na niemal całej wysokości, od podstawy po sam czubek. Z tego względu w okresie wegetacji pokrój wiązu oraz pień są całkowicie niewidoczne.

Oprócz tego w bezpośrednim sąsiedztwie kompleksów zlokalizowane jest kilkanaście innych pomnikowych drzew, głównie dęby szypułkowe i sosny zwyczajne. Wspomniane sosny tworzą bardzo ciekawy pomnik (grupa 4 drzew) zlokalizowany na użytku ekologicznym Szwedzka Górka o powierzchni 0,27 ha. Jest to wydmowe wzgórze będące jednocześnie mogiłą. Podczas wojny trzydziestoletniej, w 1645 roku odbyła się pod Sułowem bitwa pomiędzy wojskami szwedzkimi i austriackimi. Polegli, szwedzcy żołnierze zostali pochowali w zbiorowej mogile, na której postawiono głaz narzutowy będący jednocześnie symbolem pamięci o ofiarach tamtych wydarzeń.

Na terenie rezerwatów istnieje cała sieć szlaków turystycznych, szlaków rowerowych oraz ścieżek edukacyjnych. Do najważniejszych należy:

niebieski szlak archeologiczny, o długości 199 km, których prowadzi od Tarchalic zlokalizowanych koło Parku Krajobrazowego Doliny Jezierzycy i dalej ciągnie się aż do Doliny Baryczy, gdzie zahacza o kompleks Radziądz (idąc jego południową stroną), Ruda Sułowska (przechodząc od północy), Stawno (prowadząc przez zachodnie i pólnocne fragmenty), Potaszna (przechodząc przez wschodnią część) i kończąc w miejscowości Grabowno Wielkie
ścieżka dydaktyczna „Trzy Stawy” o długości 8,6 km, rozpoczynająca się przy Starym Stawie w kompleksie Radziądz i dalej przebiegająca w większości wokół stawu Niezgoda I (poza obszarem rezerwatu). Całość posiada odpowiednie zaplecze w postaci parkingu przy pierwszym przystanku, licznych tablic informacyjnych oraz czatowni do obserwacji ptaków. Tematyka tablic obejmuje: 1-rośliny wodne, 2-motyle, 3-płazy, 4-pachnicę dębową i kozioroga dębosza, 5-stawonogi, 6-ols oraz 7-murawy napiaskowe.
ścieżka dydaktyczna „Ruda Żmigrodzka” o długości 9 km, obejmuje głównie stawy poza rezerwatem wokół miejscowości Ruda Żmigrodzka i Szarzyna, zahaczając o południową groblę kompleksu. Tematyka przystanków obejmuje historię miejscowości oraz samej Doliny Baryczy a także tutejszą przyrodę z wyszczególnieniem stawu Jeleni III, Rudy oraz rezerwatu Olszyny Niezgodzkie.
ścieżka dydaktyczna „Ruda Sułowska„, jest ścieżką poprowadzą przez południowy fragment kompleksu Ruda Sułowska okalając stawy Trześniówka, gdzie tworzy pętlę z krótką odnogą obejmującą wieś. Całość posiada niewielkie zaplecze w postaci parkingu oraz licznych tablic edukacyjnych, głównie o tutejszej przyrodzie, poruszając tematykę ryb, płazów, porostów, siedlisk wodno-błonych oraz o tutejszych alejach dębowych.
ścieżka dydaktyczna „W krainie ptaków” przebiegająca środkiem kompleksu Stawno. Rozpoczyna się przy gajówce w Rudzie Milickiej i wiedzie poprzez przysiółek Stawno, Nowe Grodzisko i kończąc na Nowym Zamku. Obejmuje tablice edukacyjne o rozmaitej tematyce zawierającej informacje o historii regionu, jego przyrodzie oraz anatomii i morfologii ptaków. Na trasie ścieżki znajdują się czatownie do obserwacji ptaków oraz miejsca biwakowe.
ścieżka dydaktyczna „Słowoszowice-Ruda Milicka-Godnowa” obejmuje trasę częściowo zazębiającą się ze ścieżką „W krainie ptaków”, jednak przy Stawnie trasa skręca i biegnie przez inny przysiółek – Dyminy. Tematyka trasy jest bardzo zróżnicowana i obejmuje zarówno informacje o historii miejscowości i regionu, tutejszej przyrodzie oraz historii powstawania tutejszych stawów. Ścieżka posiada infrastrukturę w postaci parkingów, czatowni do obserwacji ptaków oraz miejsc do odpoczynku i biwakowania.
ścieżka dydaktyczna „Wokół Stawu Grabownica” o długości 7 km tworzy pętlę w południowej części kompleksu Stawno. Tutejsze tablice edukacyjne zawierają informacje zbliżone jak w przypadku poprzednich ścieżek i obejmują historię tutejszej miejscowości oraz opis przyrody występującej w parku krajobrazoym. Trasa wyróżnia się poprzez zamontowanie wieży widokowej „Ptaków Niebieskich” na wysokości wsi Grabownica obok drewnianego jazu.

Wrażenia osobiste: Stosunkowo pozytywne. Rezerwaty są jednym z największych obszarów chronionych w województwie, dorównując powierzchnią Karkonoskiemu Parkowi Narodowemu. Mimo że Stawy Milickie zostały powołane przede wszystkim do ochrony ptactwa i obszarów lęgowych, to stanowią one także obszar ochrony rozległych i licznych siedlisk oraz zamieszkujących je gatunków ryb, płazów, gadów, ssaków i owadów. Stwierdzono tu cały szereg skrajnie rzadkich gatunków roślin, jak chociażby grzybieńczyk wodny, lindernia mułowa czy kolenatus delikatny oraz odkryto stanowisko uwroci wodnej, uważanej do niedawna za roślinę wymarłą z terenu Polski. Niestety większość gatunków zlokalizowana jest poza obszarem udostępnionym do zwiedzania. A jest co zwiedzać .

Istnieje tu cały szereg szlaków i ścieżek, które oprowadzają nas po kilkunastu kilometrach grobli, wałów i ścieżek wokół stawów. Część szlaków stanowi łączniki pomiędzy poszczególnymi kompleksami, prowadząc jednocześnie przez inne tutejsze rezerwaty, użytki ekologiczne czy interesujące formy przyrodnicze jak pomniki przyrody czy głazy narzutowe. Ze względu na duże odległości warto wybrać się na tereny rezerwatu z rowerem, który znacznie ułatwi zwiedzanie tego rozległego obszaru. Na terenie Stawów każdy miłośnik przyrody znajdzie coś dla siebie. Poczynając od miłośników roślinności, poprzez wielbicieli płazów, owadów, grzybów kończąc oczywiście na ornitologach.

Informacje praktyczne:

dobry dojazd, praktycznie wszystkie kompleksy znajdują się wzdłuż głównej drogi łączącej Żmigród i Milicz lub prowadzą do nich inne drogi o asfaltowej nawierzchni. Podobna sprawa ma się z miejscami postojowymi, które znajdują się przy każdym kompleksie.
bardzo dobre zaplecze turystyczne w postaci licznych parkingów, czatowni do obserwacji ptaków, miejsc do biwakowania etc. Liczne są tutaj ścieżki dydaktyczne oraz wszelkiego rodzaju szlaki turystyczne: piesze, konne, rowerowe a nawet kajakowe. Jest to jeden z najlepiej rozwiniętych pod względem turystyki obszarów na nizinnej części województwa
duża baza noclegowa, bez problemu można znaleźć miejsce noclegowe jeśli chce się zostać na kilka dni. Obszar rezerwatu jak i całego parku jest tak rozległy, że potrzeba kilku dni by zwiedzić chociaż część z dostępnych terenów
rower jest najlepszą formą do zwiedzania rezerwatów. Jest to ogromny obszar i zwiedzane go na nogach (pieszo) spowoduje, że uda nam się zobaczyć bardzo niewiele miejsc. Obejście jednego kompleksu potrafi zająć cały dzień
teren bardzo łatwy do poruszania się, nadaje się dla rodzin z dziećmi i osób starszych
Stawy Milickie sąsiadują z wieloma innymi obszarami chronionymi (rezerwat Radziądz, Olszyny Niezgodzkie, Wzgórze Joanny, kilkadziesiąt użytków ekologicznych) oraz z licznymi pomnikami przyrody.
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: praktycznie cały sezon wegetacyjny, wiosna (wiosenne geofity w lasach), lato (roślinność nadrzeczna i wodna, ptactwo), jesień (ptactwo, grzyby, przebarwiające się liście)