Wzgórze Joanny

13 listopada 2018 Wyłączono przez admin

Niewielki rezerwat został powołany w celu zachowania wyspowego stanowiska buka przy wschodniej granicy jego zasięgu oraz znalezisk prehistorycznych. Obejmuje tylko fragment jednego z większych kompleksów buczyn w Dolinie Baryczy. Zachowały się tutaj w bardzo dobrym stanie cenne siedliska żyznej i kwaśnej buczyny niżowej z licznymi rzadkimi oraz chronionymi gatunkami roślin a duża ilość butwiejącego drewna sprzyja rozwojowi bogatej mykoflory.

Typ ochrony: leśny

Data utworzenia: 1962

Powierzchnia: 24,57 ha

Powiat: Milicki

Gmina: Milicz

Nadleśnictwo: Milicz

Położenie: Rezerwat zlokalizowany jest w północno-zachodnim fragmencie Wzgórz Twardogórskich określanych jako Wzgórza Krośnickie, będących składową Wału Trzebnickiego. Dokładniej przy lokalnej drodze z Gruszeczki do Świebodowa, około 1 km na wschód od najbliższej miejscowości (Postolin), wewnątrz dużego kompleksu leśnego obejmującego wzgórze Wieżyca 230 m n.p.m (zwane także Wzgórzem Joanny). Całość znajduje się w oddziale leśnym 129 a, c, d, f, g, h, i, j. leśnictwa Lasowice, nadleśnictwa Milicz oraz na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy.

Roślinność: Umiarkowanie bogata. Inwentaryzacja przyrodnicza wykazała występowanie na tym terenie 236 gatunków roślin, z czego większość ma charakter nizinny z niewielką ilością gatunków górskich i podgórskich (przetacznik górski, kostrzewa leśna, przytulia okrągłolistna). Głównym zbiorowiskiem roślinnym, obejmującym większą część powierzchni, jest żyzna buczyna niżowa (Galio odorati-Fagetum), która porasta szczytowe partie wzgórza oraz jego wschodnie i południowe stoki. Drzewostan charakteryzuje dojrzały wiek z dużym udziałem starodrzewia (ponad 170 lat) i prawidłowo wykształconymi piętrami roślinnymi. Dominującym gatunkiem jest buk zwyczajny z domieszką dębu bezszypułkowego i grabu pospolitego. Runo leśne bogate jest w liczne gatunki roślin typowe dla siedliska, m.in. naparstnica zwyczajna, orlik pospolity, żywiec cebulkowy, kopytnik pospolity, przytulia wonna, przylaszczka pospolita, perłówka jednokwiatowa, barwinek pospolity, bluszcz pospolity, rzeżucha leśna, zawilec gajowy i groszek wiosenny.

Na pozostałych zboczach stwierdzono mniejsze płaty innych siedlisk m.in. kwaśnej buczyny niżowej (Luzulo pilosae-Fagetum), porastającej północno-wschodni fragment o ubogim runie leśnym z wyraźnym udziałem gatunków acidoilnych, takich jak: borówka czarna, śmiałek pogięty, turzyca pigułkowata i kosmatka owłosiona. W obrębie siedliska notuje się także niewielki udział drzew iglastych (sosna pospolita, świerk), które oprócz buka, budują warstwę podszytu W niższych partiach występuje także niewielki płat grądu środkowoeuropejskiego (Galio sylvatici-Carpinetum betuli) z licznie rosnącymi w runie wczesnowiosennymi geofitami: ziarnopłon wiosenny, gwiazdnica wielkokwiatowa, gajowiec żółty i zawilec gajowy. W wilgotniejszych fragmentach wokół strumieni oraz miejscach łączenia się cieków wodnych wykształciły się niewielkie fragmenty łęgu jesionowego (Cariciremotae-Fraxinetum). Drzewostan buduje głównie jesion wyniosły z niewielkim udziałem grabu pospolitego, klonu jawora i olszy czarnej. Runo porasta bujna roślinność z typowymi gatunkami dla siedliska jak turzyca odległokłosowa, sit rozpierzchły, manna jadalna, szarota leśna, przytulia błotna, ziarnopłon wiosenny, gwiazdnica gajowa, szczaw gajowy, czartawa pospolita i złoć żółta.

Fauna: Ze względu na niewielki obszar wzgórza oraz bardzo rozległe kompleks leśne wokół rezerwatu, Wzgórze Joanny nie stanowi typowej ostoi zwierząt, które są na omawianym terenie bardziej tymczasowymi gośćmi aniżeli stałymi bywalcami. Można tutaj odnotować typowe gatunki związane ze środowiskiem leśnym jak sarna, dzik, lis, kuna domowa, borsuk oraz liczne ptaki, m.in.: dzięcioł średni, szpak, zięba, modraszka, sikora bogatka i kowalik. Duża ilość butwiejącego drewna sprzyja bogatej faunie saproksylicznej.

Zagrożenia: Umiarkowane. Rezerwat mimo niewielkich rozmiarów i stosunkowo dużej popularności nie jest zbyt zagrożony przez te czynniki. Drzewostan oraz tutejsze siedliska wykazują prawidłową strukturę i skład. Jedynie obszary przygraniczne oraz wzdłuż szlaków charakteryzuje pewien poziom zniekształcenia, głównie przez wkraczanie siedlisk okrajkowych i synantropijnych, m.in. zbiorowiska okrajkowe z klasy Artemisietea vulgaris oraz antropogeniczne zbiorowiska muraw dywanowych z rzędu Plantaginetalia majoris, wykształcone głównie wokół zamku i wzdłuż drogi lokalnej. W siedliskach tych stwierdzono m.in. babkę zwyczajną, głowienkę pospolitą, niecierpka drobnokwiatowego i pokrzywę zwyczajną. Występują tu także pojedyncze okazy robinii akacjowej, która jednak nie rozprzestrzenia się poza bezpośredni obszar wokół zamku.

Inne: Stosunkowo wysoki poziom naturalności lasów otaczających rezerwat sprawia, że jest on równie cenny co samo Wzgórze Joanny. Niestety, na chwilę obecną nie ma planów kolejnego powiększenia rezerwatu (w 2011 r. rezerwat powiększono o niewielkie sąsiednie fragmenty). Warto nadmienić, że w bezpośredniej okolicy stwierdzono występowanie rzadkich i objętych ochroną storczyków (kruszczyk siny, kruszczyk połabski, rosnące zaledwie w odległości około 100 m) oraz rzadkiego w skali województwa grzyba związanego z dojrzałymi lasami bukowymi – soplówkę bukową, której pojedyncze owocniki odnotowano na butwiejących kłodach na wschód od rezerwatu.

Na szczycie wzgórza zlokalizowana jest jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów w okolicy, niewielki zameczek myśliwski w stylu neogotyckim, zwany jako Odyniec, który został wzniesiony w 1850 r. Posiada on niewielką wieżę widokową oraz taras, które nie są obecnie udostępnione do swobodnego zwiedzania. Aby wejść na obiekt, należy zwrócić się o udostępnienie klucza, który znajduje się w siedzibie nadleśnictwa, będącego w odległości 7-8 kilometrów od rezerwatu.

Rezerwat jest jednym z elementów ścieżki edukacyjnej tworzącej pętlę o długości 7-8 km, na trasie której można zobaczyć cztery pomniki przyrody (trzy dęby i jeden głaz narzutowy). Wszystkie one ulokowane są one wokół niewielkiego przysiółka Kozuby, które składa się tylko z jednego domu i stodoły. Dwa pomniki obejmują dorodne dęby szypułkowe ulokowane na skarpie potoku Tymieniec. Jeden dąb, rozwidlony na trzy grube konary, charakteryzuje się dobrą kondycją i mierzy 537 cm w pierśnicy. Drugie drzewo o średnicy pnia 473 cm ulokowane jest kilkanaście metrów dalej. Posiada uszkodzoną koronę oraz jest częściowo pozbawione kory. Trzeci dąb jest w stanie mocno postępującego rozkładu i prawdopodobnie w ciągu kilku lat całkowicie ulegnie zniszczeniu. Najtrwalszym pomnikiem przyrody, które przetrwa nie setki a miliony lat jest sporej wielkości głaz narzutowy (obwód 640 cm, wysokość 160 cm) ulokowany kilkanaście metrów od leśnej drogi. Został on podparty niewielkim murkiem a na wierzchu wykuto napisy w języku niemieckim. Świadczy to o jego celowym ustawieniu w tym miejscu w charakterze pamiątkowego pomnika.

Wrażenia osobiste: Stosunkowo pozytywne. Rezerwat nie jest duży, przejście szlaku wyznaczonego przez wzgórze zajmuje kilkanaście minut. Jednak w momencie, gdy rozpoczyna się zwiedzanie i oglądanie występującej tu przyrody, czas spędzony tutaj ulega znacznemu wydłużeniu. Warto nadmienić, że ciekawy jest nie tylko sam rezerwat ale także sąsiednie oddziały, w których występują różnie ciekawe i cenne gatunki roślin oraz grzybów. W bezpośrednim sąsiedztwie można spotkać m.in. kruszczyka sinego i bardzo rzadkiego kruszczyka połabskiego, dorodne okazy cisu pospolitego oraz bardzo liczną mykoflorę, w tym soplówkę bukową oraz dorodne okazy borowika szlachetnego. Dodatkową atrakcją jest wyznaczona ścieżka edukacyjna, która wydłuża pobyt do kilku godzin. Na jej trasie możemy zobaczyć dobrze wykształcone siedliska lasów bukowych i dębowych oraz serię pomników przyrody. Na wzgórza warto się wybrać kilka razy o różnych porach roku. Wiosną warto zobaczyć typowe zjawisko dla lasów liściastych, jakim jest spektakl masowego rozkwitu wczesnowiosennych geofitów. Kilka miesięcy później (w lipcu) zwiedzając okolicę warto poszukać kwitnących kruszczyków oraz pierwszych owocników grzybów, których największy aktywność będzie przypadała na początek jesieni. Oczywiście jest sezon będzie łaskawy w wysokie opady deszczu.

Informacje praktyczne:

dogodny dojazd (przy rezerwacie znajduje się niewielki parking)
przez rezerwat przebiega szlak turystyczny połączony ze ścieżką edukacyjną
wieża widokowa jest zamknięta dla zwiedzających (wg informacji na tablicy, można uzyskać dostęp po wcześniejszym zgłoszeniu się do siedziby nadleśnictwa Milicz)
obszar łatwy do zwiedzania, poruszanie się po nim nie nastręcza większych trudności (nadaje się dla rodzin z małymi dziećmi i osób starszych)
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: kwiecień i maj (wiosenne geofity), lipiec (kruszczyki), październik (grzyby, masowe przebarwienie bukowych liści)
w pobliżu znajdują się pomniki przyrody (4 dęby szypułkowe i jeden głaz narzutowy)