Czosnek syberyjski

Czosnek syberyjski (Allium sibiricum)

Czosnkowate (Allioideae )

Okres kwitnienia: VI-VIII

Gatunek o dyskusyjnej systematyce. Wg polskiej taksonomii uznawany jest za odrębny gatunek, jednak wg większości nowych prac naukowych, traktowany jest jako odmiana lub forma czosnku szczypiorku, widniejącego pod nazwą  Allium schoenoprasum L. var. sibiricum. W niektórych publikacjach traktowany jest także jako podgatunek Allium schoenoprasum L. subsp. sibiricum. U czosnku syberyjskiego występuje kilka cech morfologicznych odróżniających go od czosnku szczypiorku. Czosnek syberyjski osiąga 20-50 cm wysokości, jego liście są cieńsze o 2-4 mm, natomiast płatki okwiatu osiągają długość 10-15 mm i są równowąsko-lancetowate. Roślina jest dodatkowo przystosowana do występowania w cięższym klimacie wysokogórskim i syberyjskim.

Roślina występuje na terenie półkuli północnej na rozległych obszarach Ameryki Północnej i Eurazji, gdzie jednak stanowiska są silnie rozproszone. Stosunkowo zwarty areał obejmuje górskie tereny Europy (Alpy, Karpaty, Góry Dynarskie), północne tereny płw. Skandynawskiego i europejską część Rosji (obszary zachodnie i północne z płw. Kolskim) a także południowe obszary w środkowej Syberii (Buriacja, Ałtaj, południowa Jakucja). Rozproszone stanowiska zlokalizowane są w pozostałych obszarach Europy: wybrzeża Szwecji i państw nadbałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia), Niemcy, Wyspy Brytyjskie i płw. Iberyjski. Poza tym notowany także na Kaukazie oraz w północnych obszarach Azji (pozostała część Syberii, Daleki Wschód, Kamczatka, Sachalin) i na rozległych obszarach Kanady, Alaski i częściowo w Górach Skalistych.

Na terenie Polski gatunek skrajnie rzadki, potwierdzony zaledwie w dwóch regionach, Karkonosze w Sudetach Zachodnich oraz Masyw Pilska (Hala Miziowa, Hala Cebulowa) w Beskidzie Żywieckim. W Karkonoszach wszystkie stanowiska zlokalizowane są w piętrze subalpejskim na terenie parku narodowego, głównie w obrębie kotłów polodowcowych (Kocioł Łomniczki, Kocioł Małego i Wielkiego Stawu, rejon Złotego Źródła). Cała karkonoska populacja szacowana jest na 18-19 tys. pędów kwiatostanowych.

Jest to rzadka roślina, objęta ochroną gatunkową o statusie wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin jako gatunek narażony (VU). Występuje na silnie nasłonecznionych terenach otwartych, takich jak torfowiska, źródliska, murawy bliźniczkowe a także w miejscach o wyższej roślinności jak traworośla i ziołorośla. Czosnek syberyjski określany jest jako gatunek alpejsko-arktyczny, co oznacza, że występuje głównie na terenach górskich lub na dalekiej północy.