Czworolist pospolity

CZWOROLIST  POSPOLITY (Paris quadrifolia)

Melantkowate (Melanthiaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Wygląd: Geofit osiągający 20-40cm wysokości. Jest to roślina o bardzo charakterystycznym wyglądzie czteroramiennej gwiazdy. Pojedynczy kwiat jest osadzony na szczycie łodygi. Posiada 8-10, lancetowatych działek okwiatu, koloru jasnozielonego (zewnętrzne) lub żółtozielonego (wewnętrzne). Pręciki o krótkich nitkach, po 6-10, otaczają 4-5komorowy, kulisty słupek z 4-5 szyjkami. Kwiaty nie zawierają nektaru, jednak kształtem przypominają kawałek padliny, dzięki czemu zwabiają muchówki, dokonujące zapylenia.

Liście eliptyczne, ułożone okółkowo, bezogonkowe, koloru zielonego z wyraźnie widocznym unerwieniem. Zazwyczaj są cztery liście (jak sama nazwa wskazuje), czasem jednak zdarzają się okazy pięciolistne (fot.3).

Owocem jest wielonasienna, matowo błyszcząca, czarna jagoda, mające 1-1,5cm średnicy, zawierająca kilkanaście brunatnych, nasion, które są roznoszone przez ptactwo (ornitochoria)

Występowanie: Rośnie niemal w całej Europie (z wyjątkiem północnych regionów i niziny panońskiej), a także w Azji Mniejszej i na Syberii. W Polsce występuje na niemal całym obszarze kraju, zarówno na nizinach jak i w górach, gdzie notowany jest w niemal wszystkich parkach narodowych oraz bardzo wielu leśnych rezerwatach przyrody.

Środowisko: Roślina preferuje gleby zasobne w składniki mineralne, zwłaszcza azot. W Tatrach rośnie w reglu dolnym i górnym, na stanowiskach wilgotnych i cienistych, takich jak zarośla, brzegi rzek, lasy liściaste i mieszane.

Opis ogólny: Roślina trująca i lecznicza, zawiera alkaloidy takie jak paridyna i parystyfnina, które powodują podrażnienie żołądka i jelit. Największe stężenie tych substancji odnotowano w kłączu i owocach. Z zielonych części czworolistu robiło się odwary do przemywania ran oraz w stanach zapalnych i homeopatii.

Systematyka tej rośliny wciąż jest nieustalona, dawniej była zaliczana do rodziny liliowatych, następnie do trójlistowatych a obecnie wraz z ciemiężycą została sklasyfikowana do rodziny melantkowatych.