Fiołek wyniosły

Fiołek wyniosły (Viola elatior)

Fiołkowate (Violaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Gatunek euroazjatycki, którego areał rozpościera się od wschodniej Francji poprzez Belgię, Niemcy, północne Włochy, Szwajcarię, Austrię, południową Szwecję, kraje środkowoeuropejskie, kraje płw. Bałkańskiego, zachodnią i południową Rosję a także kraje Azji Środkowej i północno-zachodnie Chiny. Rozproszone stanowiska występują także w krajach nadbałtyckich (Łotwa, Estonia), Rumuni i na Kaukazie. W Polsce jest to gatunek rzadki, notowany na pojedynczych i rozproszonych stanowiskach w dolinach rzecznych. Głównie Wisła, Bug, San, Warta i Odra. Potwierdzone skupiska fiołka występują w dolinach wcześniej wymienionych rzek na odcinku Pradoliny Warciańsko-Odrzańskiej i Niziny Południowowielkopolskiej, Pojezierza Wielkopolskiego, Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, Doliny Dolnej Wisły, Pobrzeża Gdańskiego i Kotliny Sandomierskiej.

Na Dolnym Śląsku znajdowało się jedno z głównych zagłębi stanowisk fiołka, które skupione były w dolinie Odry na wysokości Wrocławia, Ścinawy i Głogowa oraz na kilku najbliższych dopływach obejmujących Wał Trzebnicki, Obniżenie Milicko-Głogowskie oraz dolinę Oławy. W ostatnich dekadach większość dolnośląskich stanowisk nie została odnaleziona za wyjątkiem populacji z okolic Wrocławia. Łącznie z około 80 stanowisk w całym kraju, obecnie potwierdzono jako istniejące zaledwie 20 populacji.

Jest to gatunek występujący na terenach otwartych i nasłonecznionych, na glebie podmokłej lub umiarkowanie wilgotnej, ubogiej w związki humusowe, o odczynie neutralnym do lekko zasadowego. Unika gleb kwaśnych. W dużej mierze stanowiska koncentrują się wokół cieków wodnych, w dolinach rzecznych oraz na płaskich terasach zalewowych i aluwiach, gdzie rośnie w różnorodnych siedliskach wilgotnych i zalewowych łąk selernicowych, zbiorowiskach użytków zielonych, trwale lub okresowo wilgotnych, przeważnie mezo- i eutroficzne łąk kośnych. Notowany także na obrzeżach zarośli aluwialnych, łąkach wyczyńcowych, w widnych fragmentach lasów łęgowych i grądowych oraz na terenach antropogenicznych (pola irygacyjne, rowy melioracyjne). Jest to gatunek charakterystyczny dla łąk selernicowych z zespołu łąki fiołkowo-selernicowej Violo-Cnidietum dubii. Mimo rzadkości fiołek drobny nie został objęty ochroną.