Groszek szerokolistny

Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius)

Bobowate (Fabaceae)

Okres kwitnienia: VI-VIII

Gatunek europejsko-afrykański, którego zasięg obejmuje ciepłe rejony Europy Zachodniej, Środkowej i Południowej oraz Afryki Północnej. Zwarty zasięg rozpościera się od płw. Iberyjskiego, poprzez południową i środkową Francję, Szwajcarię, Włochy, Austrię, kraje Kotliny Panońskiej (południowe Czechy, Słowacja, Węgry, zachodnia Rumunia) oraz zachodnią część płw. Bałkańskiego. Rozproszone stanowiska notowane są także w północnej Francji, południowych Niemczech, w południowej Polsce oraz na płw. Krymskim. Jako gatunek zawleczony (zdziczały z ogrodów) został stwierdzony na Wyspach Brytyjskich, w Belgii oraz w pozostałych rejonach Niemiec i Polski.

Występowanie w Polsce jest dosyć skomplikowane, gatunek od dawna stanowi popularną roślinę ogrodową, która miejscami ucieka z ogrodów i dziczeje tworząc stabilne populacje o charakterze synantropijnym. Za naturalny obszar występowania groszku szerokolistnego uznawana jest Niecka Nidziańska (Ponidzie) oraz jej obrzeża, gdzie ostatnie aktualne i potwierdzone stanowisko zlokalizowane jest na Garbie Pińczowskim między miejscowościami Pińczów i Skowronno. Pozostałe populacje (obecnie uznawane za wymarłe) notowano w pobliżu miejscowości: Bogucice, Krzyżanowice, Czerwona Góra k. Chęcin i Dębska Wola k. Morawicy. Za naturalne podejrzewa się także populację spod Gogolina na Śląsku Opolskim. Wśród stanowisk pochodzenia antropogenicznego najczęściej wymieniane są tereny w południowej części kraju (Lubelszczyzna, Górny Śląsk) oraz w pobliżu dużych metropolii (Gdańsk, Wrocław, Kraków).

Dolny Śląsk leży poza areałem naturalnego występowania i wszystkie dolnośląskie stanowiska uznawane są za uciekinierów z przydomowych ogrodów. Część z nich ma charakter efemeryczny (krótkie utrzymanie się populacji przez kilka sezonów). Najwięcej stanowisk pochodzi z obszarów nizinnych, gdzie notowano groszek w okolicach Krzeczyna Wielkiego k. Lubina, Szczepankowic k. Środy Śląskiej, na Polach Irygacyjnych we Wrocławiu a także wokół Brzegu Dolnego oraz na murawach pomiędzy Lubiążem i Glinianami w powiecie Wołowskim. W Sudetach stwierdzono populacje pod Wałbrzychem i Bolkowem.

Ze względu na popularność taksonu w ogrodnictwie, jest szansa na istnienie wielu synantropijnych stanowisk w całym kraju, jednak duże podobieństwo do innych groszków, powoduje trudności w prawidłowym rozpoznaniu. Najważniejszą różnicą jest liczba listków w liściu oraz ich szerokość. Groszek szerokolistny (L. latifolius) posiada duże kwiaty i szerokie liście. W liściu na górnej części pędów występuje zawsze tylko 1 para listków. Ogonki i przylistki są dłuższe. Kwiaty generalnie są bardziej intensywne w kolorystyce. Gatunek terenów otwartych, dobrze nasłonecznionych. Do gatunków, z którymi może być najczęściej mylony należy:

• Groszek różnolistny (L. heterophyllus) w górnej części pędów posiada 2-3 par listków, w dolnej natomiast po 1 parze. Kwiaty ma mniejsze i występuje na terenach częściowo ocienionych (świetliste lasy, okrajki). Gatunek skrajnie rzadki, znany obecnie tylko z 2 regionów.
• Groszek leśny (L. sylvestris), gatunek posiada dużo mniejsze kwiaty i liście. W liściu na górnej części pędów występuje zawsze tylko 1 para listków. Ogonki są wyraźnie węziej oskrzydlone, a przylistki wąskie. Kwiatostan mniej liczny w kwiaty. Gatunek pospolity, występujący na łąkach, okrajkach i w widnych lasach.