Kukułka szerokolistna

KUKUŁKA SZEROKOLISTNA  (Dactylorhiza majalis)

Storczykowate (Orchidaceae)

Okres kwitnienia: V-VII

Inne nazwy: Stoplamek szerokolistny, Storczyk szerokolistny

Występowanie: Obok kruszczyka szerokolistnego, jest to najpospolitszy krajowy gatunek storczyka, który występuje we wszystkich województwach a tym samym jest odnotowywany we wszystkich parkach narodowych i licznych rezerwatach (szczególnie o dużych powierzchniach łąk i torfowisk).

W Tatrach rośnie w reglu dolnym, czasem w reglu górnym. Najczęściej występuje w dolinach i wokół cieków wodnych a także licznie rośnie na łąkach w otulinie parku narodowego.

Na Dolnym Śląsku lokalnie częsta zarówno na nizinach jak i w górach. Duże nizinne skupiska notuje się w Parku Krajobrazowym Doliny Jezierzycy, Doliny Baryczy, Przemkowskim a także w okolicach Legnicy, Oleśnicy i Ścinawy. W Sudetach jest to najliczniejszy storczyk, rosnący w obu parkach narodowych, w większości parków krajobrazowych (m.in. Ślężańskim, Rudawskim, „Chełmy”, Książańskim, Sudetów Wałbrzyskich), w licznych rezerwatach (m.in. Przełomy pod Książem, Łąka Sulistrowicka, Wąwóz Siedmicki, Łężyckie Skały, Torfowiska Doliny Izery) oraz na innych niechronionych obszarach lub projektowanych terenach ochronnych m.in. Trzcińskie Mokradła, Wapniki, Muchowskie Łąki, Łąki Pomocnego, Pasmo Krowiarki, Lasy Grędzińskie, Dolina Kleśnicy.

Środowisko: Preferuje tereny nasłonecznione lub lekko zacienione, otwarte przestrzenie o glebie żyznej, wilgotnej lub mokrej, często bagiennej o pH lekko kwaśnym, obojętnym lub lekko zasadowym. Występuje głównie na torfowiskach niskich i przejściowych, ziołoroślach, licznych typach łąk (od wilgotnych łąk rajgrasowych po łąki turzycowe, kośne, zalewowe i podgórskie hale do wypasu owiec). Czasem rośnie na terenach okrajkowych pomiędzy łąką i lasem. 

Gatunek charakterystyczny dla zespołu (Ass.) Juncetum subnodulosi ze związku łąk kaczeńcowych (Calthion palustris).

Opis ogólny: : Gatunek podlegający ochronie ścisłej. Głównymi zagrożeniami jest niszczenie naturalnych siedlisk poprzez osuszanie łąk, meliorację i obniżanie poziomu wód gruntowych, zalesianie nieużytków lub przeznaczanie terenów pod zabudowę. Ze względu na rozpowszechnienie w całym kraju, wiele stanowisk jest zagrożonych. Poza tym roślina jest licznie wykopywana przez kolekcjonerów lub zrywane są jej kwiaty przez turystów.

Jeden z najpowszechniejszych gatunków storczyków w kraju i jeden z najbardziej zróżnicowanych. Posiada wiele form i kształtów, nieraz bardzo różnych od siebie. Dodatkowo tworzy wiele mieszańców z innymi, podobnymi do siebie gatunkami co jeszcze bardziej utrudnia identyfikację. Tworzy mieszańce Dactylorhiza x braunii z kukułką Fuchsa, Dactylorhiza x aschersoniana z kukułką krwistą, Dactylorhiza x godferyana z kukułką zaniedbaną i Dactylorhiza x kuehnensis z kukułką Ruthego. Zidentyfikowano także mieszańce międzyrodzajowe z gółką długoostrogową (x Dactylodenia comigera), storczykiem błotnym, storczykiem cuchnącym, storczykiem męskim oraz ze storczykiem samiczym. To wszystko powoduje, że identyfikację wielu okazów mogą podjąć tylko ludzie z odpowiednim wykształceniem i doświadczeniem.