Lilia złotogłów

Lilia złotogłów

1 grudnia 2017 Wyłączono przez admin

LILIA  ZŁOTOGŁÓW (Lilium martagon)


Liliowate (Liliaceae)

Okres kwitnienia: VI-VIII

Wygląd: Jedna z okazalszych roślin polskich Tatr wysokości 50-150cm, obok lilii bulwkowatej ma jedne z największych kwiatów wśród krajowej flory. Posiada dużą, nieosłoniętą tuniką cebulę, z wyraźnie widocznymi, mięsistymi łuskami.

Kwiaty barwy ciemnoróżowej do różowopurpurowej, brunatno nakrapiane od zewnętrznej strony, osadzone są na długich, łukowato wygiętych szypułkach, po 3-12 sztuk na grubej łodydze. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę, 6-krotny. Płatki w miarę otwierania się kwiatu, odginają się do tyłu tworząc tzw. turban, środkiem każdego biegnie rynienka zawierająca nektar. Pręciki duże, zawierające bardzo silnie barwiący pyłek w kolorze brunatnym lub purpurowoczerwonym. Budowa kwiatów powoduje iż mogą być one zapylane tylko przez owady o długiej trąbce, głównie motyle z rodziny zawisakowatych.

Liście podłużne, skórzaste, równolegle unerwione o jasnozielonej barwie, osadzone są skrętolegle, tworząc nibyokółki. Malejące ku górze.

Owocem jest duża, pękająca, 3-dzielna torebka zawierająca liczne, szeroko oskrzydlone nasiona, rozsiewane przez wiatr (anemochoria).

Występowanie: Posiada rozproszone stanowiska w całej Europie (z wyjątkiem terenów północnych) oraz nieliczne stanowiska w Azji. W Polsce rośnie głównie w górach (Sudety, Karpaty) oraz nielicznie na niżu. W Tatrach rośnie pospolicie w reglu dolnym i górnym, rzadziej w piętrze kosówki.

Na Dolnym Śląsku rośnie głównie w górach, na nizinie rzadka. Notowane są pojedyncze, rozproszone stanowiska m.in. Wyżyna Rościsławska, Lasy Grędzińskie, Bory Dolnośląskie i Dolina Odry. Na terenie Sudetów częsta, notowana w większości pasm górskich, z czego najczęściej spotykana w Górach i Pogórzu Kaczawskim, Górach Bardzkich, Górach Bystrzyckich oraz na Masywie Śnieżnika. Występuje we wszystkich parkach narodowych i krajobrazowych oraz w większości leśnych rezerwatów przyrody.


Środowisko: Rośnie przede wszystkim w piętrach reglowych, rzadziej kosówki i bardzo sporadycznie w piętru halnym, głównie na glebach wapiennych. Preferuje stanowiska lekko zacienione i wilgotne, głównie widne lasy i zarośla, brzegi strumieni i leśnych sadzawek. Rzadko występuje na terenach otwartych, jeśli już to w zbiorowiskach wysokich traw, które chronią roślinę przed silnym wiatrem i ostrym słońcem.

Opis ogólny: Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową, głównym zagrożeniem jest niszczenie kwitnących okazów i zrywanie pięknych kwiatów zarówno przez turystów jak i miejscową ludność. Częste są też przypadki wykopywania roślin i sadzenia ich w ogrodach bądź też sprzedawania.

Dawniej, gdy roślina była jeszcze pospolita, zbierano jej cebule w celach spożywczych. Z tego też powodu w czasach współczesnych roślina wyginęła na wielu stanowiskach. Podobny los spotkał kotewkę orzech wodny (Trapa nantas), której orzechy również zbierano w celach spożywczych co przyczyniło się do wytrzebienia rośliny w całej Polsce.

Nazwa „złotogłów” nawiązuje do złocistej barwy łusek cebuli.

Inne gatunki: Drugim występującym w Polsce gatunkiem lilii, jest lilia bulwkowata (Lilium bulbiferum), znacznie rzadsza od złotogłowa. Występuje na izolowanych stanowiskach w Sudetach oraz w miejscowości Danisz po Tatrami.