Ośmiał mniejszy

Ośmiał mniejszy (Cerinthe minor)

Ogórecznikowate (Boraginaceae)

Okres kwitnienia: V-VII

Gatunek euroazjatycki, którego zwarty zasięg obejmuje głównie środkową i południowo-wschodnią część Europy (Niemcy, Polska, Czechy, Austria, płw. Bałkański, Grecja, Włochy) a także Azję Mniejszą. Stopniowo w kierunku wschodnim i północnym stanowiska ulegają przerzedzeniu obejmując tereny Europy Wschodniej i Środkowej a także Bliski Wschód (Liban, Syria). Najdalej wysunięte stanowiska zlokalizowane są środkowych Niemczech i Polsce a także na wschodniej Ukrainie i na Zakaukaziu.

W Polsce gatunek notowany tylko na południu, głównie w paśmie wyżyn i gór (Niecka Nidziańska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Podkarpacie, Karpaty, Sudety). Na nizinie bardzo rzadki. W kraju gatunek osiąga północną granicę swojego występowania sięgającą linii Dolny Śląsk-Świętokrzyskie-Lubelszczyzna. Chroniony w niektórych parkach narodowych i niektórych rezerwatach przyrody (Góra Gipsowa, Kopce. Polana Polichno).  Na Dolnym Śląsku roślina rzadka, notowana z pojedynczych stanowisk zarówno na terenie Sudetów jak i niziny. Stwierdzona m.in. z Przedgórza Sudeckiego (Masyw Ślęży, Wzgórza Niemczańskie), Pogórza Kaczawskiego, Pogórza Orlickiego oraz terenów Równiny Wrocławskiej i Pradoliny Wrocławskiej. Brak informacji o występowaniu rośliny w dolnośląskich parkach narodowych lun rezerwatach przyrody.

Gatunek uważany jest za archeofita. Rośnie na obszarach otwartych i silnie nasłonecznionych (gatunek termofilny), na podłożu umiarkowanie żyznym, wapiennym, suchym lub umiarkowanie suchym. Przeważnie są to siedliska nawapiennych muraw kserotermicznych, przydrożne rowy, skraje zarośli i inne nasłonecznione łąki. Często spotykany także na polach uprawnych i w sadach.