Paprotnik kolczysty

Paprotnik kolczysty (Polystichum aculeatum)

Nerecznicowate (Dryopteridaceae)

Występowanie: Gatunek szeroko rozpowszechniony w Eurazji, Afryce i obu Amerykach. Na terenie kraju stanowiska zlokalizowane są przede wszystkim na południu (Karpaty, Sudety, Wyżyna Małopolska, Lubelszczyzna) oraz nielicznie w części północnej. Na Dolnym Śląsku populacje paprotnika występują głównie w pasie Sudetów Zachodnich, na terenie Gór i Pogórza Kaczawskiego, Pogórza Izerskiego, Gór i Pogórza Wałbrzyskiego oraz lokalnie w Sudetach Środkowych i Wschodnich (Góry Bardzkie, Góry Orlickie, Góry Bystrzyckie, Góry Stołowe, Masyw Śnieżnika). W części nizinnej pojedyncze stanowiska stwierdzano w Dolinie Baryczy i Borach Dolnośląskich.

Chroniony w niektórych parkach narodowych (Gór Stołowych, Kampinoskim, Tatrzańskim, Pienińskim, Bieszczadzkim, Ojcowskim, Magurskim) oraz licznych rezerwatach. Na Dolnym Śląsku notowany m.in. w rezerwacie Góra Miłek, Przełomy pod Książem, Buczyna Storczykowa na Białych Skałach, Góra Zamkowa, Wąwóz Lipa, Wąwóz Myśliborski, Wąwóz Siedmicki) oraz na wielu obszarach Natura 2000.

Siedlisko: Gatunek preferuje tereny leśne o różnym stopniu zacienienia, przeważnie w miejscach wilgotnych i chłodnych, głównie różnego rodzaju siedliska skaliste (półki i szczeliny skalne, fragmenty ziemi w rumoszu skalnym), ściany wąwozów i zbocza o dużym nachyleniu. Najczęściej na glebach żyznych, próchniczych i gliniasto-próchniczych o odczynie zasadowym. Gatunek charakterystyczny dla zboczowych lasów klonowo-lipowych (Tilio platyphylli-Acerion pseudoplatani), poza tym spotykany także w siedliskach żyznych buczyn oraz rzadziej w świetlistej dąbrowie.

W Polsce występują jeszcze dwa inne gatunki paprotników, są to:

• Paprotnik Brauna (Polystichum braunii), gatunek dosyć podobny i często mylony, który różni się miększymi liśćmi o matowym połysku, posiadającymi owłosienie z wierzchu. Dodatkowo liście tego gatunku są niezimujące. Na Dolnym Śląsku jest to paproć bardzo rzadka, notowana z pojedynczych stanowisk na Pogórzu Wałbrzyskim, w Górach Sowich i na Masywie Śnieżnika.
• Paprotnik ostry (Polystichum lonchitis), najbardziej wyróżniający się z trzech krajowych paprotników, który posiada skórzaste, błyszczące, pojedynczo pierzaste liście. Gatunek bardzo rzadki na Dolnym Śląski, gdzie występuje głównie na obszarze Ziemi Kłodzkiej, Sudetów Środkowych i Pogórza Wałbrzyskiego.