Pełnik europejski

PEŁNIK EUROPEJSKI  (Trollius europaeus)

Jaskrowate (Ranunculaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Występowanie: Stanowiska rozmieszczone są w zachodniej części Syberii oraz niemal w całej Europie za wyjątkiem jej południowo-zachodniego fragmentu oraz na nizinnych obszarach  południowej części. W Polsce rozproszone stanowiska na całym terytorium kraju, z czego najwięcej jest na obszarze Nizin Środkowopolskich, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej i obszarze wokół dolnej Wisły. W paśmie gór stosunkowo rzadki, występuje m.in. Pieninach, Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Śląskim, Beskidzie Żywieckim oraz w Górach Sanocko-Turczańskich.

W Tatrach nie odnotowany (występuje tam bliski krewny – pełnik alpejski). W Sudetach odnotowany głównie w części środkowej i wschodniej oraz na przedgórzu, m.in. Góry Stołowe, Góry Bystrzyckie, Masyw Śnieżnika, Gór Złote, Góry Sowie, Masyw Ślęży oraz Kotlina Kłodzka i Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie.

Chroniony większości parków narodowych (m.in. Kampinoski, Pieniński, Gór Stołowych, Woliński, Borów Tucholskich, Ojcowski) a także w licznych rezerwatach m.in. Łąka Sulistrowicka w Masywie Ślęży, Jar Rzeki Raduni na Pojezierzu Kaszubskim, Lipny Dół k. Miechowa, poza tym  Śnieżnik Kłodzki, Biele, Kwiatówka, Kalinowa Łąka, Liski. Koło Leszna powołano rezerwat przyrody Dolinka specjalnie dla ochrony pełnika, który rośnie w wąskim pasie zieleni pomiędzy polami uprawnymi.

Środowisko: Rośnie na stanowiskach otwartych, nasłonecznionych. Gleby wilgotne, zasobne (eutroficzne) o pH obojętnym do lekko zasadowego, głównie gliny piaszczyste i utwory pylaste. Gatunek rosnący w dość szerokiej niszy ekologicznej, do której zaliczają się zarówno łąki, lasy jak i torfowiska. Preferuje głównie tereny niezalesione, trawiaste takie jak traworośla, ziołorośla, słoneczne skarpy, piargi, torfowiska przejściowe, brzegi rzek i strumieni a także górskie wilgotne łąki. Znacznie rzadziej jest spotykany w widnych lasach, borach iglastych lub na ich skraju, czasem rośnie także na wrzosowiskach. Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk roślinnych z rzędu (O.) Molinietalia, Ass. Polygono bistortae-Trollietum.

Opis ogólny: Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymagającej ochrony czynnej. Głównymi zagrożeniami jest wykopywanie roślin do przydomowych ogródków, zrywanie kwiatów a także niszczenie ich biotopów poprzez osuszanie i meliorację wilgotnych terenów, zaorywanie ich pod pola uprawne oraz zarastanie łąk przez drzewa i krzewowiska.

Pełnik należy do jednych z bardziej rozpoznawalnych i charakterystycznych polskich roślin, często jest uprawiany w ogrodach i na kwiaty cięte. Z tego też powodu wyhodowano wiele odmian różniących się pokrojem i barwą kwiatów. W Kotlinie Kłodzkiej jest rośliną znaną od setek lat na tyle by stać się jednym z głównych jej symboli. Często zwana jest w tamtych regionach „Różą Kłodzką”.