Podbiałek alpejski

Podbiałek alpejski (Homogyne alpina)

Astrowate (Asteraceae )

Okres kwitnienia: VI-IX

Gatunek europejski, którego areał ograniczony jest do górskich i podgórskich rejonów Europy Środkowej i Południowej rozpościerając się od płw. Iberyjskiego poprzez kraje alpejskie, płw. Apeniński, kraje środkowoeuropejskie (Czechy, Słowacja, południowa Polska) oraz kraje karpackie i płw. Bałkańskiego. Jako gatunek zawleczony jest notowany także na Wyspach Brytyjskich. Występuje w zakresie wysokości 500-3000 m n.p.m. W Polsce gatunek stosunkowo rzadki, występujący wyłącznie na w wyższych położeniach Sudetów i Karpat. W Karpatach szeroko rozprzestrzeniony w Beskidach Zachodnich, Bieszczadach i Tatrach, znacznie rzadszy w Beskidzie Niskim i na Pogórzu. Część stanowisk chroniona jest w karpackich parkach narodowych (Babiogórski, Bieszczadzki, Gorczański, Pieniński, Tatrzański) oraz niektórych rezerwatach przyrody.

Na Dolnym Śląsku gatunek notowany jest wyłącznie z pasma Sudetów, gdzie roślina występuje na rozproszonych stanowiskach w większości pasm górskich od Gór Izerskich na zachodzie po Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie na wschodzie. Podbiałek jest znacznie rzadszy w niektórych pasmach położonych na północy Sudetów, jak Góry Sowie, Góry Bardzie i Góry Kaczawskie. Jednocześnie zagęszczenie stanowisk rośnie wraz wysokością i najliczniej stwierdzony został w paśmie Karkonoszy, Gór Kamiennych, Rudaw Janowickich, Gór Orlickich i Gór Bystrzyckich. Chroniony w obu sudeckich parkach narodowych (Karkonoski, Gór Stołowych) oraz w kilku rezerwatach przyrody (Puszcza Śnieżnej Białki, Nowa Morawa, Śnieżnik Kłodzki, Torfowiska Doliny Izery, Torfowisko pod Zieleńcem).

Gatunek typowo górski, rosnący w Polsce od regla dolnego po pięto halne, jednak najczęściej w reglu górnym i piętrze kosodrzewiny. Jest to roślina o stosunkowo szerokim spektrum siedliskowym, występująca na terenach otwartych jak i leśnych, nasłonecznionych do lekko półcienistych. Preferuje podłoże umiarkowanie wilgotne do wilgotnego, ubogie w składniki odżywcze gleby brunatne, bielicowe, wyługowane lub torfowo-glejowe o kwaśnym odczynie. Występuje na wysokogórskich halach, murawach bliźniczkowych, traworoślach, obrzeżach torfowisk a także na śródleśnych polanach i prześwitach w górskich borach świerkowych. Jest to gatunek charakterystyczny dla acydofilnych, oligotroficznych zbiorowisk borów szpilkowych z klasy Vaccinio-Piceetea.

Mimo ograniczonego areału nie jest to gatunek zagrożony wyginięciem. Wiele stanowisk znajduje się na terenach parków narodowych oraz rezerwatów. Stanowiskom zagrażają zmiany i niekorzystne przekształcenia siedlisk głównie na wskutek melioracji i osuszania, rozbudowy infrastruktury narciarskiej i sportów zimowych oraz ekspansja gatunków rodzimych jak trzcinnik i inne trawy. Ze względu na drobne rozmiary a tym samym niewielkie walory ozdobne, roślina jest rzadko zrywana lub wykopywana do ogródków.