Róża francuska

Róża francuska (Rosa gallica)

Różowate (Rosaceae)

Okres kwitnienia: VI-VII

Gatunek występuje w Europie oraz ościennych obszarach Azji i Afryki. Notowany głównie w południowej części Europy Środkowej (południowe i środkowe Niemcy, południowa Polska, Czechy, Słowacja, Austria), wschodniej i południowo-wschodniej części Europy Zachodniej (Francja, Szwajcaria, północne Włochy) a także w Europie Wschodniej sięgając po kraje płw. Bałkańskiego, Grecję, Rumunię, Ukrainę i południowo-zachodnią Rosję. Poza tym gatunek stwierdzony także na pojedynczych stanowiskach w Turcji, Libii, Tunezji oraz na Kaukazie. Jako gatunek zawleczony notowany jest w Europie Zachodniej (Hiszpania, Portugalia, Wielka Brytania, Holandia) oraz na wschodnich wybrzeżach Stanów Zjednoczonych (głównie stan Nowy Jork i Pensylwania oraz tereny tzw. Nowej Anglii).

W Polsce jest to gatunek rzadki, którego większość stanowisk notowana jest w południowej części kraju, gdzie granicę zasięgu wyznacza linia Głogów-Kielce-Lublin. Powyżej tej linii róża francuska występuje bardzo sporadycznie, m.in. okolice Torunia i południowa Wielkopolska. Największe zagęszczenie stanowisk notowane jest na Nizinie Śląskiej, Przedgórzu Sudeckim i w pasie wyżyn (Wyżyna Śląska, Wyżyna Małopolska, Wyżyna Lubuska, Roztocze). Poza tym na rozproszonych stanowiskach występuje na Opolszczyźnie, Wale Trzebnickim, w południowej Wielkopolsce, Kotlinie Sandomierskiej i w niższych położeniach Beskidów. Gatunek chroniony w kilku parkach narodowych oraz nielicznych rezerwatach przyrody chroniących siedliska stepowe i murawy kserotermiczne, m.in. Góry Pieprzowe i Kwiatówka.

Na Dolnym Śląsku znajdowało się jedno z głównych krajowych centrów występowania róży francuskiej. Obecnie wiele stanowisk po 1990 r. nie zostało potwierdzonych, przede wszystkim z obszarów Sudetów i północnej części województwa. Aktualne tereny z potwierdzonymi lokalizacjami zachowały się głównie w dolinie Odry na obszarze powiatów oławskiego, wrocławskiego, wołowskiego i głogowskiego a także na obszarze miasta Wrocław, gdzie liczne populacje występują na terenach wałów przeciwpowodziowych i na Terenach Wodonośnych. W Sudetach gatunek bardzo rzadki, potwierdzony najczęściej z niższych położeń obejmujących Przedgórze Sudeckie i Pogórze Zachodniosudeckie, m.in. Wzgórza Kiełczyńskie, wschodnie stoki Masywu Ślęży, Wzgórza Niemczańskie i Wzgórza Strzelińskie. Obecnie jedyne chronione stanowisko w znajduje się w obrębie rezerwatu Kruczy Kamień. Poza tym notowana na licznych obszarach Natura 2000, Dolina Łachy, Grądy w Dolinie Odry, Dębiańskie Mokradła, Łęgi Odrzańskie i Masyw Ślęży.

Roślina terenów otwartych lub ektonowych, preferująca dobrze nasłonecznione i ciepłe stanowiska na glebie umiarkowanie żyznej, mineralnej, często zasobnej w węglan wapnia. Występuje przeważnie na siedliskach termofilnych jak murawy kserotermiczne, suchsze fragmenty łąk trzęślicowych, śródpolne miedze, przydroża a także brzegi rowów melioracyjnych i wałów przeciwpowodziowych. Miejscami rośnie także w ciepłolubnych zbiorowiska o charakterze mozaikowym z roślinnością leśną, zaroślową, okrajkową i murawową na glebach zasobnych w wapień lub obrzeżach lasów dębowych. Jest to gatunek charakterystyczny dla podzespołu Potentillo albae-Quercetum rosetosum gallicae z rzędu świetlistej dąbrowy.