Różanecznik żółty (Azalia pontyjska)

Różanecznik żółty (Azalia pontyjska)

9 października 2022 Wyłączono przez admin

Różanecznik żółty, azalia pontyjska (Rhododendron luteum)


Wrzosowate (Ericaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Jest to gatunek występujący w południowo-wschodniej i wschodniej Europie oraz na terenie Azji Mniejszej i Kaukazu. Za zwarty areał uznawane są północne obszary Turcji, góry Taurus, Gruzja oraz ukraińsko-białoruskie tereny Wołynia i Polesia (obwód rówieński, żytomierski). Poza tym notowany w Grecji, kaukaskiej części Rosji i na przedpolu Alp Wschodnich w Słowenii. W Polsce jest to gatunek skrajnie rzadki, podawany zaledwie z jednego stanowiska uznawanego za naturalne. Zlokalizowane jest koło wsi Wola Zarczycka w gminie Nowa Sarzyna w powiecie leżajskim na terenie województwa podkarpackiego. W 1957 r. zostało objęte ochroną w ramach rezerwatu przyrody Kołacznia (najmniejszy rezerwat w Polsce o powierzchni 0,1 ha). Poza tym gatunek chroniony jest w kilku rezerwatach przyrody, gdzie został nasadzony – Parkowe na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz położone koło Tomaszowa Mazowieckiego, Niebieskie Źródła i Małecz.

Dolny Śląsk leży poza naturalnym zasięgiem występowania azalii pontyjskiej. Wszystkie tutejsze stanowiska są pochodzenia antropogenicznego, stanowiąc element celowego nasadzenia. Np. będąc pozostałością po dawnych założeniach parkowych lub działaniem pojedynczych jednostek. Do największych populacji należy duże stanowisko na terenach leśnych wzgórza Zameczno w granicach administracyjnych miasta Kamieniec Ząbkowicki w południowej części Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Tamtejsza populacja liczy dziesiątki dorodnych krzewów oraz setki młodych odrostów na obszarze kształtującego się grądu z dużą domieszką buków i sosen. Jest to zapewne pozostałość po dawnych nasadzeniach w ramach założeń parkowych (obok znajduje się Pałac Marianny Orańskiej). Inne stanowisko stwierdzono także na stromych zboczach otaczających zamek Książ na Pogórzu Wałbrzyskim, gdzie część egzemplarzy rośnie w granicach rezerwatu przyrody Przełomy pod Książem. Do mało znanych należy stanowisko na Szczelińcu Wielkim w graniach Parku Narodowego Gór Stołowych, które ulokowane jest jednak poza szlakami. Z tego powodu nie jest ono znane szerszej publiczności. Ostatnie stanowisko warte uwagi zlokalizowane jest na północny-zachód od Milicza w Dolinie Baryczy. Jest to pozostałość poniemieckiej szkółki różaneczników objętej ochroną jako użytek ekologiczny „Świętoszyn I”.


Jedyne naturalne stanowisko w Polsce obejmuje widne miejsce w suchym borze sosnowym, na silnie piaszczystej, przepuszczalnej i ubogiej glebie bielicowej o kwaśnym pH obejmującej niewielką śródleśną wydmę. W warstwie podszytu występuje leszczyna pospolita, kruszyna pospolita, śliwa tarnina i młode okazy dębu szypułkowego. Poza Polską gatunek notowany w śródziemnomorskich zaroślach oraz w wielu siedliskach lasów liściastych z dominacją buków, lokalnych gatunków dębu i kasztana jadalnego.. Na Dolnym Śląsku różanecznik występuje w wielu siedliskach, które w dużej mierze charakteryzują się zbliżonymi parametrami obejmującymi kwaśne i stosunkowo suche gleby piaszczyste lub piaszczyto-gliniaste. Część z nich obejmuje kontynentalny bór sosnowy, naskalny bór sosnowy, kwaśną buczynę oraz ubogi wariant grądu środkowoeuropejskiego. Warto tu jednak zaznaczyć, że dolnośląskie stanowiska są dziełem nasadzenia przez ludzi, przez co siedliska w których rosną różaneczniki są bardziej efektem losowości aniżeli doboru naturalnego,