Sasanka łąkowa
13 stycznia 2018SASANKA ŁĄKOWA (Pulsatilla pratensis)
Jaskrowate (Ranunculaceae)
Okres kwitnienia: III-V
Gatunek europejski, którego areał obejmuje tereny Europy Środkowej (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry), wschodnie regiony Europy Zachodniej (południowe i środkowe Niemcy, Austria), Europy Południowej po Bułgarię oraz fragmentarycznie regiony Europy Północnej (południowe wybrzeża Norwegii, Dania) i Europy Wschodniej (wschodnia i środkowa Ukraina). Zarówno na terenach nizinnych jak i górskich, gdzie dochodzi do 2100 m n.p.m.
W Polsce jest to gatunek bardzo rzadki, który pierwotnie wystepował w dużym rozproszeniu na niemal całym terytorium kraju, głównie w pasie północnym i środkowym oraz na terenach wyżyn. Obecnie sasanka notowana jest na pojedynczych i rozproszonych stanowiska, m.in. Kujawy, Mazowsze, Podlasie, Wyżyna Kielecka, Wyżyna Małopolska i Wyżyna Lubelska. Chroniona w niektórych rezerwatach przyrody jak Góra Rzepka, Kwidzyńskie Ostnice, Kulka, Skołczanka, Uszeście i Zbocza Płutowskie. Na Dolnym Śląsku jest to gatunek skrajnie rzadki, który po wojnie został stwierdzony na zaledwie kilku stanowiskach. Obecnie notowana jedynie w gminie Miękinia na Wysoczyźnie Średzkiej, gdzie populacja jest chroniona w ramach użytku ekologicznego.
Gatunek preferuje tereny otwarte oraz okrajki, gdzie panują dobre warunki świetlne. Występuje na podłożu suchym, ubogim w składniki pokarmowe, piaszczystym, piaszczysto-żwirowym, często z dużym udziałem rumoszu skalnego i niewielką warstwą próchnicy. Notowana na obrzeżach borów sosnowych, mieszanych lasów sosnowo-dębowych, świetlistych zarośli oraz na terenach otwartych, głównie murawy kserotermiczne oraz śródlądowe murawy piaskowe o charakterze kontynentalnym.
Gatunek bardzo rzadki, objęty ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski sasanka została umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU). Liczba stanowisk uległa drastycznemu zmniejszeniu w ostatnim półwieczu, czego głównym powodem były zmiany w gospodarce rolnej, gdzie murawy i pastwiska zostały zaorane i przekształcone w pola uprawne. Część muraw została porzucona lub celowo zalesiona przekształcając tereny nieleśne w sosnowe i dębowe monokultury. Powoduje to zacienienie i rozrost grubej warstwy mszystej, która utrudnia kiełkowanie nasion zmniejszając lokalne populacje. W innych przypadkach notowane jest wykopywanie kęp w celach kolekcjonerskich. Pomimo zagrożeń i zmniejszenia liczby stanowisk, w ostatnich latach stwierdzono niewielki wzrost populacji, głównie dzięki wdrażaniu większego rygoru w utrzymanie muraw kserotermicznych i innych siedlisk nieleśnych.