Wyblin jednolistny

WYBLIN JEDNOLISTNY  (Malaxis monophyllos)

Storczykowate (Orchidaceae)

Okres kwitnienia: VI-VIII

Występowanie: Stanowiska rozlokowane na dwóch biegunach kraju (łącznie około 300). Pierwszy z nich obejmuje północne obszary, m.in. Suwalszczyzna, Warmia, wyspa Wolin, Puszcza Romnicka, Górna Wisła. Drugi biegun obejmuje południe kraju, pas gór i wyżyn, z czego największe skupisko stanowisk ulokowane jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżynie Śląskiej, gdzie odnotowuje się wzrost populacji i ekspansję gatunku.

W Karpatach znany był z około 60 stanowisk, m.in. Tatry, Gorce, Pieniński Pas Skałkowy, Pogórze Cieszyńskie, Beskid Sądecki (podawany w latach 20. XX wieku), Góry Sanocko-Turczańskie, Beskid Niski, Beskid Żywiecki i Pogórze Ciężkowickie. Obecnie znany z nieco około karpackich 30 stanowisk.

W Tatrach rozpowszechniony w reglu dolnym i górnym, w dolinach i wzdłuż cieków wodnych. Osiąga tu maksimum wysokościowe wynoszące 1220 m n.p.m.). Spotykany m.in. w Dolinie Białego, Dolinie Jaworzynki, Dolinie Chochołowskiej, Dolinie Smerczyńskiej i Dolinie Olczyskiej.

W Sudetach bardzo rzadki. Dawniej notowany tylko w trzech regionach, Góry Opawskie, Góry Stołowe i Masyw Śnieżka, z czego w ostatnich latach potwierdzony jedynie w ostatnim rejonie w Dolinie Kleśnicy.

Środowisko: Gatunek leśno-łąkowy. Preferuje stanowiska jasne do półcienistych, rzadko w pełnym słońcu, na glebach wilgotnych, żyznych (eutroficznych), głównie piaskach, glinach piaszczystych,, iłach i utworach pylastych. Rośnie w widnych lasach liściastych, wilgotnych borach sosnowych, śródleśnych łąkach, a także na torfowiskach niskich i przejściowych.

Opis ogólny: Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski sklasyfikowany do kategorii V (narażony). Głównymi zagrożeniami jest niszczenie biotopów poprzez zmiany stosunków wodnych (obniżenie poziomu wód gruntowych), osuszanie i eksploatacja torfowisk, niszczenie runa leśnego podczas ścinki drzew. Roślina jest niepozorna więc nie jest zagrożona przez zrywanie kwiatów lub wykopywanie całych roślin.

Wyblin w XX wieku wymarł na większości stanowisk w środkowej części kraju oraz na licznych stanowiskach w Polsce północnej. Ze względu na niepozorny wygląd i niewielkie rozmiary, jego zasięg i stan populacji w poszczególnych regionach kraju wymaga dalszych, dokładnych badań.