Wyka pannońska

Wyka pannońska (Vicia pannonica)

Rzadki kenofit, którego areał w Polsce skoncentrowany jest głównie na terenach Dolnego Śląska. Niewielka roczna roślina o bladożółtych kwiatach porasta silnie nasłonecznione stanowiska na murawach kserotermicznych oraz śródpolnych miedzach, stanowiąc świadectwo dawnej techniki upraw roślin pastewnych i pastwiskowych. 

Bobowate (Fabaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Gatunek notowany głównie w Europie, a także w zachodniej Azji i w północnej Afryce. Główny zasięg obejmuje region śródziemnomorski. Stanowiska notowane są od wschodniej Hiszpanii, poprzez południową Francję, Włochy, południowe regiony Europy Środkowej (Czechy, Słowacja, południowa i wschodnia Austria, Węgry) a także na obszarze płw. Bałkańskiego (kraje byłej Jugosławii, Albania, Grecja, Rumunia, Mołdawia, Bułgaria) i na południowej Ukrainie. W Azji naturalny zasięg obejmuje Turcję, Cypr, kraje Kaukazu (Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) oraz rosyjską część pomiędzy górami Kaukazu a rzeką Don. Gatunek zawleczony do wielu krajów Europy, m.in. Niemcy, Holandia, Polska i północna Ukraina.

W Polsce jest to gatunek rzadki i zanikający, którego główny areał występowania obejmował Dolny Śląsk i południową Opolszczyznę. Poza tym notowany na kilkunastu pojedynczych stanowiskach w regionach północnych i zachodnich, głównie w pobliżu dużych miast (Szczecin, Poznań, Gdańsk). Obecnie wiele ze stanowisk ma już znaczenie historyczne i nie zostało potwierdzone po 1945 r. Brak także informacji o stanowiskach na obszarach chronionych jak rezerwaty przyrody czy parki narodowe.

Na Dolnym Śląsku znajdowało się główne centrum występowania w Polsce. Pojedyncze i rozproszone stanowiska notowano niemal na całym terytorium, zarówno w górach jak i na terenach nizinnych. Obszar o większej koncentracji stanowisk obejmował takie regiony jak Nizina Śląska na południe od Wrocławia, Wysoczyzna Rościsławska, Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie, Pogórze Kaczawskie oraz Pradolina Wrocławska. Większość danych pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, obecnie nie ma aktualnego rozpoznania odnośnie liczby istniejących stanowisk. Do jednych z bardziej znanych populacji należą stanowiska na Masywie Ślęży oraz na innych terenach Przedgórza Sudeckiego.

Wyka pannońska nie jest gatunkiem rodzimym. Została sprowadzona na tereny Polski i Niemiec w drugiej połowie XIX w. jako roślina pastewna lub paszowa, która stopniowo uciekła z upraw i uległa zadomowieniu w niektórych regionach. Obecnie ma status zadomowionego kenofita lub antropofita (zależnie od źródła). Występuje na terenach otwartych, nasłonecznionych, na podłożu gliniastym, piaszczystym, umiarkowanie wilgotnym lub suchym. Głównie łąki o niskiej i luźnej runi, murawy napiaskowe, murawy kserotermiczne, siedliska antropogeniczne jak nasypy kolejowe, wały przeciwpowodziowe, pobocza dróg, miedze i remizy śródpolne a także w uprawach zbóż i roślin bobowatych (koniczyna, lucerna).