Zaraza bladokwiatowa

ZARAZA BLADOKWIATOWA (Orobanche pallidiflora)

Zarazowate (Orobanchaceae)

Okres kwitnienia: VI-VII

Występowanie: Roślina skrajnie rzadka. Podawana była z pojedynczych stanowisk na terenie całego kraju, głównie z Dolnego Śląska, Górnej Wisły, Puszczy Rominckiej, Bieszczad i Górnej Odry.

Na Dolnym Śląsku stwierdzona wyłącznie w Sudetach, gdzie jest notowana na kilkunastu stanowiskach. Obecnie znanych jest 5 lokacji, m.in. masyw Miłka, Nowe Rochowice, Połom oraz łąki wokół nieczynnego kamieniołomu Sobocin koło Mysłowa, gdzie stwierdzono największą krajową populację, liczącą około 300 pędów, chociaż niektóre źródła podają iż na Pomorzu Zachodnim w powiecie pyrzyckim odnaleziono populację liczącą ponad 400 pędów (Bacieczko, Klera 2008).

Część populacji objęta jest różnymi formami ochrony, m.in. Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej, obszar Natura 2000 Góry i Pogórze Kaczawskie, rezerwat przyrody Góra Miłek.

Środowisko: Typowa roślina terenów otwartych, nieleśnych. Preferuje stanowiska słoneczne do lekko zacienionych, o glebie umiarkowanie żyznej (mezotroficznej), świeżej, umiarkowanie wilgotnej lub wilgotnej, zasadowej. Występuje na glebach zasobnych w węglan wapnia, głównie słonecznych murawach kserotermicznych, łąkach rajgrasowych, świetlistych krzewowiskach, ziołoroślach lub rzadziej w widnych lasach łęgowych.

Opis ogólny: W latach 2004-2014 roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową, od 2014 r. przeklasyfikowana do ochrony częściowej. Na Czerwonej Liście Roślin i Grzybów Polski (2006) jako gatunek rzadki, potencjalnie zagrożony wymarciem (kategoria zagrożenia R). Podobnie jak wszystkie gatunki z tego rodzaju, zaraza bladokwiatowa jest bezzieleniowym (nie posiadającym chlorofilu), cudzożywnym geofitem. Z powodu niemożności przeprowadzania procesów fotosyntezy, roślina pasożytuje na innych roślinach. Każda zaraza posiada własną grupę żywicieli. W przypadku omawianego gatunku jest to pasożytowanie na  ostach i ostrożeniach, szczególnie na ostrożeniu polnym (Cirsium arvense). Oznaczanie gatunku w stosunku do większości zaraz jest trudne, zwłaszcza jeśli posiadają tą samą kolorystykę. Jednym z najważniejszych aspektów w czasie oznaczania jest rozpoznanie rośliny żywicielskiej. Poza tym istotne  różnice są w budowie łodygi i pokrywających ją włosków.

Podobnie, jak w przypadku większości zaraz, brak jest dokładnych i aktualnych danych odnośnie występowania. Gatunki te mają częste tendencje do znikania z danego terenu na wiele lat, lub bardzo szybko pojawianiu się na zupełnie nowym stanowisku. Z tego powodu wiele danych odnośnie populacji jest nieaktualnych lub sprzecznych. Przykładem są skrajne dane odnośnie Dolnej Odry. Wg Pięknoś-Mirkowej (2006), zaraza bladokwiatowa na tym terenie była od dawna nienotowana, podczas gdy w relacjach Bacieczki (2008) odnotowuje się liczną populację (400 pędów), będąc największą znaną populacją w kraju.