Łąka Zimowitowa

Niewielka śródleśna łąka stanowiąca jeden z najcenniejszych fragmentów Lasów Oławskich, na której rośnie spora populacja zimowita jesiennego. Gatunek pospolity w Sudetach, jednak bardzo rzadki na nizinnej części Dolnego Śląska. Na użytku ma jedno z zaledwie kilku znanych populacji w dolinie Odry na odcinku Wrocław-Oława. 

Typ ochrony: florystyczny

Data utworzenia: 2002

Powierzchnia: 2,16 ha

Powiat: Oławski

Gmina: Oława

Nadleśnictwo: Oława

Położenie: Użytek ekologiczny położony jest we wschodniej części województwa, w mezoregionie Pradoliny Wrocławskiej na Nizinie Śląskiej. Dokładnej jest lokalizowany na śródleśnej łące w sercu Lasów Oławskich, przy głównej drodze prowadzącej pomiędzy rezerwatem Zwierzyniec a Grodzisko Ryczyńskie. Obszar stanowi fragment oddziału leśnego nr 175 nadleśnictwa Oława.

Flora: Obejmuje niewielką śródleśną łąkę o charakterze mozaiki łąki trzęślicowej (Molinion) i niżowej łąki świeżej użytkowanej ekstensywnie (Arrhenatherion). Łączna liczba gatunków roślin oscyluje w okolicach 66 gatunków składających się głównie na pospolite rośliny łąkowe jak bukwica zwyczajna chaber łąkowy, krwiściąg lekarski, dąbrówka rozłogowa, dzwonek rozpierzchły, krwawnik pospolity, złocień właściwy, dziurawiec zwyczajny, groszek łąkowy, poziomka pospolita, rzepik pospolity, przywrotnik pasterski, trybula leśna, rogownica pospolita i olszewnik kmninkolistny. Występują tu także gatunki rzadkie lub chronione m.in. czosnek kątowy, centuria pospolita i goździk kropkowany. W obniżeniach gruntu i wokół rowów wytworzyły się mieszane zbiorowiska turzycowisk z kępami situ skupionego i rozpierzchłego a także kępami turzycy zaostrzonej, kosaćca żółtego i żywokostu lekarskiego. Na brzegach użytku istnieją liczne zakrzaczenia z czeremchy, tarniny, głogu i innych krzewów.

Głównym celem ochrony jest populacja zimowita jesiennego, który jest gatunkiem coraz rzadziej spotykanym na nizinach. W dolinie Odry na odcinku Wrocław-Oława posiada tylko kilka udokumentowanych stanowisk. Wszystkie one posiadają stosunkowo małe populacje, z czego populacja na terenie oławskiego użytku jest największa. W dogodnych latach liczba osiąga nawet kilkaset pędów. Wszystko uzależnione jest od odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych polegających na koszeniu łąk w odpowiednich terminach, poza sezonem wegetacyjnym roślin. W Górach sytuacja zimowita jest znacznie lepsza, albowiem istnieją tam dziesiątki łąk z tysiącami kwitnących roślin.

Fauna: Miejsce stanowi także istotną ostoje licznej entomofauny motyli (m.in. modraszków), błonkówek i muchówek a także miejsce żerowania okolicznych nietoperzy i owadożernych ptaków.

Zagrożenia: Umiarkowane. Łąka jako, że jest oficjalnym obszarem chronionym, posiada plan zabiegów mających na celu utrzymanie obecnych siedlisk we właściwym stanie. Dotyczy to głównie miejsc występowania zimowita, głównego obiektu ochrony. Teren jest koszony zgodnie z wymogami mającymi na celu stworzenie jak najdogodniejszych warunków do rozsiewania się zimowita i jego egzystencji. Głównym zagrożeniem jest czynnik ludzki, albowiem istnieją przypadki celowego wykopywania roślin przez kolekcjonerów. Poza tym mały obszar z izolowaną populacją jest narażony na różnego rodzaju zdarzenia losowe jak pożar łąki czy powódź.

Wrażenia ogólne: Teren mimo, że jest stosunkowo mały stanowi dużą atrakcję dla miłośników przyrody. Szczególnie warty jest zwiedzenia na przełomie sierpnia i września, kiedy to przypada szczyt kwitnienia zimowitów w tym regionie. W pozostałych miesiącach wegetacyjnych można podziwiać szereg innych roślin jak krwiściągi, dzwonki, firletki i kosaćce. W bezpośredniej okolicy, na sąsiadujących wokół łąki lasach można znaleźć wiele rzadkich lub niezwykle ozdobnych gatunków, głównie wiosennych jak kokorycze, ziarnopłony, groszki, miodunki, fiołki, zawilce i przebiśniegi.

Informacje praktyczne:

• brak dojazdu. Sam użytek znajduje się w głębi lasu, podczas gdy najbliższe miejsca parkingowe zlokalizowane są na obrzeżach kompleksu leśnego, przy ul. Bażantowej w Oławie. Stamtąd prowadzi leśna, ubita droga. Pokonanie trasy wynosi ok. 20-30 minut (pieszo) lub 5-6 min (rowerem)
• przy użytku poprowadzony jest szlak łączący najcenniejsze fragmenty Lasów Oławskich, tj omawiany użytek oraz trzy rezerwaty przyrody (Zwierzyniec, Kanigóra i Grodziska Ryczyńskie)
• najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: sierpień (zimowity), w pozostałych miesiącach dużo atrakcyjniejsze są okoliczne lasy aniżeli sama łąka