Berberys zwyczajny

Berberys zwyczajny

16 października 2020 Wyłączono przez admin

Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris)


Berberysowate (Berberidacea)

Okres kwitnienia: V-VI

Gatunek euroazjatycki, gdzie zwarty areał obejmuje większą część Europy, od wschodnich terenów Hiszpanii poprzez Europę Zachodnią, Południową i Środkową aż do krajów bałtyckich i Ukrainy. Rozproszony areał notowany jest w Azji Mniejszej, południowych krańcach Europy Południowej, na Bliskim Wschodzie i na Kaukazie. Północna granica występowania przebiega przez Szkocję, Norwegię (okolice Trondheim), południową Szwecję i Finlandię. Granica wschodnia jest słabo zaznaczona i przebiega w rejonie dolnej Wołgi, Kaukazu oraz przez północny Iran. Gatunek rozprzestrzenił się także w Ameryce Północnej oraz w Nowej Zelandii.

W Polsce była to dawniej roślina pospolita, obecnie coraz rzadsza na wskutek wielu dekad niszczenia krzewów. Większe zagęszczenia stanowisk notowane są w rejonach wschodnich i północnych, głównie pas wyżyn (Wyżyna Śląska, Wyżyna Małopolska, Wyżyna Kielecka i Wyżyna Lubelska) a także Kujawy, Pomorze Gdańskie i wschodnie Mazowsze. Gatunek rzadki na Pomorzu Zachodnim, Warmii, Mazurach, Ziemi Lubuskiej i w Karpatach. Na Dolnym Śląsku berberys najliczniej stwierdzony został w Pradolinie Wrocławskiej, na Wzgórzach Trzebnickich, Przedgórzu Sudeckim oraz na Ziemi Kłodzkiej. Znacznie rzadszy w zachodniej części województwa (Sudety Zachodnie, Bory Dolnośląskie).


Jest to jedyny rodzimy przedstawiciel rodzaju berberys. Osiąga rozmiary do około 3 m. Charakteryzuje się małymi liśćmi w kształcie odwrotnie jajowatym o ząbkowanych brzegach. Roślina rozkwita na przełomie wiosny i lata, przeważnie od połowy maja do końca czerwca zależnie od regionu. Wtedy też pojawiają się pięknie pachnące grona jasnożółtych kwiatów tworzących kielich z sześcioma miodnikami. Jednak najbardziej znany jest z owoców. Początkowo zielone, wraz z dojrzewaniem przybierają barwę czerwoną lub karminową o błyszczącej skórce. Ich miąższ jest kwaskowaty ale jednocześnie bogaty w witaminy i sole mineralne. Niestety berberys jest obecnie znacznie rzadszy. Wszystko z powodu rolników i grzybów. Krzewy berberysu stanowią żywiciela pośredniego rdzy zbożowej. Patogen ten rozwija na liściach wiosenne pokolenie, które następnie zostaje rozsiane przez wiatr na pola zbóż powodując choroby grzybowe i w efekcie wielkie straty w uprawach. Z tego powodu zaczęto masowo usuwać i palić większość berberysów rosnących wokół pól. Obecnie nie jest to roślina zagrożona ale jednocześnie nie należy do zbyt pospolitych. Preferuje słoneczne i jasne stanowiska, zarówno pod okapem drzew jak i na skraju lasów. Jednak najpiękniej krzewy rozwijają się na obrzeżach łąk, szczególnie tych występujących na glebach wapiennych.