Gnidosz rozesłany

Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica )

Zarazowate (Orobanchaceae)

Okres kwitnienia: IV-V

Gatunek europejski, rozpowszechniony głównie w Europie Zachodniej i północno-zachodniej, gdzie zwarty areał obejmuje tereny Wysp Brytyjskich, południowej Skandynawii, Francji, północnej Hiszpanii, Niemiec, Czech i krajów Beneluksu. W kierunku wschodnim liczba stanowisk stopniowo maleje i granicę zasięgu osiąga na terenach wschodniej Polski, na Białorusi i w paśmie Karpat. Pojedyncze stanowiska stwierdzono także w Ameryce Północnej na jej północno-wschodnim fragmencie (kanadyjska prowincja Nowej Fundlandii).

W Polsce gatunek o rozproszonych stanowiskach, skoncentrowanych głównie w części zachodniej i południowej (Kujawsko-Pomorskie, Małopolskie, Świętokrzyskie, Dolnośląskie, Śląskie) oraz w znacznym rozproszeniu w części Pomorza i Mazowsza. Na terenach północno-wschodnich (Mazury, Podlasie) nie występuje. Chroniony w kilku parkach narodowych oraz niektórych rezerwatach przyrody. Na Dolnym Śląsku stwierdzony głównie w paśmie Sudetów oraz w Borach Dolnośląskich, na pozostałych terenach nizinnych praktycznie wymarły. W Sudetach stwierdzony na pojedynczych stanowiskach w kilku pasmach, m.in. Masyw Ślęży, Masyw Śnieżnika, Góry Stołowe, Góry i Pogórze Izerskie oraz Karkonosze. Chroniony w obu parkach narodowych a także w pojedynczych rezerwatach przyrody (Łąka Sulistrowicka, Torfowiska Doliny Izery, Śnieżnik Kłodzki).

Gatunek terenów otwartych, nasłonecznionych lub o dobrych warunkach świetlnych. Preferuje gleby torfowe, próchnicze, ubogie w składniki pokarmowe, wilgotne lub podmokłe, kwaśne lub bardzo bardzo kwaśne. Notowany w różnego rodzaju siedliskach nieleśnych obejmujących wilgotne warianty muraw bliźniczkowych (psiary), torfowiska przejściowe, torfowiska niskie, podmokłe lub zabagnione łąki (m.in. łąki trzęślicowe), a także szuwary wielkoturzycowe, obrzeża bagiennych borów sosnowych i zarośla kosodrzewiny. Jest to gatunek charakterystyczny dla podgórskich zbiorowisk muraw bliźniczkowych ze związku Violion canina oraz dla zespołu jastrzębca i situ sztywnego (Nardo-Juncetum squarrosi).