Gruszycznik jednokwiatowy

Gruszycznik jednokwiatowy (Moneses uniflora)

Wrzosowate (Ericaceae)

Okres kwitnienia: V-VII

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej, gdzie zasięg obejmuje większość Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. W Europie występuje głównie na obszarach Europy północnej, środkowej i wschodniej, rzadki na zachodzie i południu. Areał rozpościera się w kierunku Azji obejmując szeroki pas wschodniej i południowo-wschodniej Rosji, południowej Syberii i Dalekiego Wschodu. Pojedyncze stanowiska stwierdzono także w Anatolii, Azji Środkowej, na Kaukazie, Kamczatce i na Wyspach Japońskich. W Ameryce Północnej gatunek szeroko rozprzestrzeniony, obejmujący większość Kanady (za wyjątkiem regionów północnych) oraz znaczną część Stanów Zjednoczonych (Alaska, Góry Skaliste, wybrzeże pacyficzne, północno-wschodnie stany, Kraina Wielkich Jezior).

W Polsce jest to gatunek stosunkowo szeroko rozprzestrzeniony, jednak nigdzie nie jest częsty. Rozproszone stanowiska odnotowano w większości województw, przy czym w regionach centralnych praktycznie nie występuje. Najwięcej stanowisk odnotowano na północy i południu w regionie Pomorza Zachodniego, Pomorza Gdańskiego, Kujaw, Lubelszczyzny, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i w pasie Karpat. Na Dolnym Śląsku jest to gatunek rzadki. Dawniej notowany na wielu lokalizacjach, głównie w pasie Sudetów i Borów Dolnośląskich. Obecnie brakuje nowych danych potwierdzających aktualność większości stanowisk. Do znanych i potwierdzonych należą populacje w Górach Bystrzyckich, Górach Stołowych oraz na nowo odkrytym stanowisku w Górach Kaczawskich, odnalezionym w 2022 r.

Jest to gatunek leśny, preferujący tereny cieniste lub półcieniste, umiarkowanie wilgotne i chłodne. W klimacie ciepłym rośnie przede wszystkim w górach. Przeważnie na glebie świeżej, omszałej, bogatej w humus. Preferuje głównie bory iglaste. Podobno wraz z popularyzacją świerka w gospodarce leśnej, gruszycznik rozszerzył areał występowania wraz nowymi nasadzeniami tego drzewa. W środowisku naturalnym spotykany w różnego rodzaju siedliskach borów, m.in. acido- i oligofilne zbiorowiska z przewagą drzew szpilkowych, krzewinek i mezofilnych mszaków, zbiorowiska borów iglastych występujących w kontynentalno-borealnym zasięgu w wyższych piętrach górskich oraz w środkowoeuropejskich, subkontynentalnych borach sosnowych na wapieniu. W Europie Środkowej jest to gatunek charakterystyczny dla rzędu borów szpilkowych Piceetalia.