Przytulia drobna

Przytulia drobna, P. szorstkoowockowa (Galium pumilum)

Marzanowate ( Rubiaceae)

Okres kwitnienia: VI-VIII

Gatunek europejski notowany głównie na terenie Europy Zachodniej i Środkowej. Areał występowania rozciąga się od północnej Hiszpanii, poprzez Francję, Niemcy, kraje alpejskie (Szwajcaria, północne Włochy, Austria), kraje środkowoeuropejskie (zachodnia Polska, Czechy) oraz południową Skandynawię (Dania, południowa Szwecja). Pojedyncze stanowiska stwierdzono także na Wyspach Brytyjskich, w północnej Afryce, w krajach nadbałtyckich, we wschodniej Polsce oraz w Karpatach. W Polsce przebiega północno-wschodnia granica zasięgu, gdzie największa liczba stanowisk stwierdzona została na Dolnym Śląsku. Poza tym pojedyncze stanowiska występują w Wielkopolsce, na Kujawach, Pomorzu Zachodnim i Pomorzu Gdańskim oraz na Mazurach. W Karpatach stwierdzona tylko na jednym stanowisku w Beskidzie Makowskim (południowe stoki góry Cicha koło Koszarawy). Brak informacji odnośnie populacji chronionych w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody położonych poza Sudetami.

Na Dolnym Śląsku występuje największa liczba stanowisk, które rozlokowane są głównie na terenie Ziemi Kłodzkiej oraz w północno-zachodniej części województwa obejmując zasięgiem Bory Dolnośląskie i inne tereny Niziny Śląsko-Łużyckiej. Poza tym notowana na pojedynczych stanowiskach w dolinie Odry na wysokości powiatu wołowskiego i oławskiego. Na obszarze Ziemi Kłodzkiej, stanowiącej główne centrum występowania w Polsce, przytulia notowana jest niemal ze wszystkich pasm górskich. Do obszarów o szczególnie dużej koncentracji stanowisk należą tereny Gór i Pogórza Orlickiego (Zielone Ludowe, Słoszów, Zieleniec), Masyw Śnieżnika z pasmem Krowiarek oraz Kotlina Kłodzka. W innych rejonach Sudetów gatunek został stwierdzony w Górach Kamiennych, Górach Sowich, Górach Bardzkich oraz na Masywie Ślęży. Chroniony w kilku rezerwatach przyrody, m.in. Góra Radunia.

Roślina preferuje stanowiska słoneczne, rzadko półcieniste, głównie obrzeża lasów, niskie murawy o luźnej darni, obrzeża dróg oraz nasłonecznione skarpy. Rośnie na glebach suchych lub umiarkowanie wilgotnych, piaszczystych, żwirowych o niewielkiej warstwie próchnicy, przeważnie o odczynie kwaśnym lub obojętnym, rzadziej na glebach wapiennych. Notowana w różnego rodzaju siedliskach, głównie wrzosowiska, murawy bliźniczkowe, łąki konietlicowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie, a także widne lasy dębowe i lasy mieszane. Często występuje także na terenach antropogenicznych jak stoki narciarskie, obrzeża dróg i górne obrzeża rowów melioracyjnych. Jest to gatunek charakterystyczny dla niżowych i podgórskich zbiorowisk muraw bliźniczkowych ze związku Violion caninae. 

Od 2014 r. roślina objęta jest ochroną częściową. Jest to gatunek rzadki, który mimo niewielkiego areału występowania został sklasyfikowany wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin jako gatunek zagrożony mniejszego ryzyka (status zagrożenia LR). Większość stanowisk przytuli rośnie poza obszarami chronionymi. Z tego powodu wiele populacji zagrożonych jest w związku z przeobrażeniem siedlisk na wskutek nieprawidłowej gospodarki rolnej i leśnej. Do głównych zagrożeń należy wydeptywanie roślin rosnących przy drogach i szlakach czy też bezpośrednie niszczenie w czasie prac drogowych. Stanowiska leśne zagrożone są przez zmiany naświetlenia związane z nadmiernym prześwietleniem drzewostanów a tym samym zintensyfikowaniu wzrostu roślin porębowych i młodego podrostu drzewnego. Natomiast populacje łąkowe mogą zostać wyparte lub zagłuszone przez inne rośliny pojawiające się wraz ze zmianą przeprowadzanych zabiegów łąkarskich.