Bilans Ochrony Przyrody na Dolnym Śląsku 2023

Rok 2023 już się zakończył. Jak wygląda bilans ochrony przyrody na terenie Dolnego Śląska? Ogólnie rzecz ujmując był to względnie cichy sezon, gdzie mało się działo zarówno w zakresie powoływania jak i znoszenia ochrony z pomników czy innych obszarów. Poniżej zestawienie wszystkich działań dolnośląskich gmin na rzecz powiększenia lub pomniejszenia liczby chronionych obszarów i  obiektów. 

---

Luty:

• Gmina Janowice Wielkie: zniesienie ochrony z 32 szt. drzew z Alei Jarzębu Szwedzkiego przy ul. Wojska Polskiego w Janowicach Wielkich liczącej pierwotnie 85 okazy.
• Gmina Syców: zniesienie ochrony z 2 szt. drzew z gatunku kasztanowiec zwyczajny w alei drzew liczącej pierwotnie 85 szt. w miejscowości Zawada.

Marzec:

• Gmina Jemielno: powołanie 1 pomnika przyrody w formie grupy drzew (3 sztuki), o obwodach 370, 330 i 325 cm, i nazwie własnej „Trzej Wspaniali”, który zlokalizowany jest przy posesji Cieszyny 33c.
• Gmina Bolesławiec: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, topola kanadyjska „Jagna”.
• Gmina Jawor: zniesienie ochrony z 1 szt. drzewa w pomnikowej Alei Dębowej, złożonej pierwotnie ze 112 sztuk.

Kwiecień:

• Gmina Syców: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, lipa drobnolistna o obwodzie 262 cm rosnąca w miejskim parku.
• Gmina Trzebnica, zniesienie ochrony z 4 pomników przyrody:
  • buk zwyczajny o obwodzie 440 cm, rosnący na terenach przypałacowych w Głuchowie Górnym
  • buk zwyczajny o obwodzie 365 cm, rosnący na terenach przypałacowych w Głuchowie Górnym
  • sosna wejmutka o obwodzie 340 cm, rosnąca na terenach przypałacowych w Głuchowie Górnym
  • platan klonolistny o obwodzie 533 cm, rosnący na terenach przypałacowych w Głuchowie Górnym
• Gmina Lubań: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, klon pospolity, odm. Schwedlera o nazwie własnej Bartek.

---

Maj:

• Gmina Brzeg Dolny: powołanie 1 pomnika przyrody, głaz Bernarda o obwodzie 6,5 m, rosnącego w oddziale leśnym 317-g leśnictwa Radecz.
• Gmina Nowa Ruda: powołanie 4 pomników przyrody z gatunku dąb szypułkowy, którym nadaje się następujące imiona: Antoni (obwód 450 cm), Tadeusz (obwód 342 cm), Jan (obwód 332 cm) i Józef (obwód 410 cm). Wszystkie one rosną na terenie zieleni przy ul. Radkowskiej
• Gmina Wrocław: powołanie 2 pomników przyrody, obejmujących:
  • pojedyncze drzewo z gatunku dąb szypułkowy o obwodzie 520 cm rosnący w rejonie ul.Pęgowskiej
  • grupę 10 drzew z gatunku dąb szypułkowy o obwodach 517, 450, 430, 450, 370, 500, 470, 405, 450 i 400 cm, rosnących na polach irygacyjnych w rejonie ul. Wędkarzy

Czerwiec: brak uchwał

Lipiec:

• Gmina Wrocław: powołanie użytku ekologicznego Lasek Oporowski.
• Gmina Bolków: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy o obwodzie 516 cm rosnącego w miejscowości Lipa, któremu nadaje się imię „Lipowiak z Krainy Wygasłych Wulkanów”.
• Gmina Szczawno-Zdrój: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, choina kanadyjska o obwodzie 295 cm rosnącej w Parku Zdrojowym naprzeciwko toru rowerowego.
• Gmina Mieroszów: powołanie 1 pomnika przyrody, w formie grupy drzew (2 szt.) z gatunku żywotnik olbrzymi o obwodach 275 i 285 cm, rosnących w obrębie ewidencyjnym Kowalowa
• Gmina Oborniki Śląskie: powołanie 1 pomnika przyrody, głaz Romera o obwodzie 13,65 m zlokalizowanego w pobliżu rezerwatu przyrody Jodłowice
• Gmina Trzebnica: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, buk zwyczajny o obwodzie 311 cm, rosnącego we wsi Malczów.

Sierpień: brak uchwał

Wrzesień:

• Gmina Strzegom: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, topola biała o obwodzie 410 cm rosnącego przy ul. Brzegowej 1.
• Gmina Grębocice: zniesienie użytku ekologicznego „Grodowiec I” we wsi o tej samej nazwie.

Październik:

• Gmina Wrocław: powołanie użytku ekologicznego Las Pracki o powierzchni 18,21 ha
• Gmina Jelenia Góra: powołanie 1 pomnika przyrody, dąb szypułkowy o obwodzie 557 cm.

Listopad:

• gmina Lubań: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, jesion wyniosły o nazwie Adam.
• gmina Wisznia Mała, zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, buk pospolity o obwodzie 473 cm rosnącego przy ul. Szkolnej w Wiszni Małej.
• gmina Szczawno-Zdrój: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody, buk pospolity o obwodzie 400 cm rosnącego w Parku Zdrojowym.

Grudzień:

• gmina Wrocław: powołane na os. Kuźniki pomnika przyrody z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie pnia 420 cm, któremu nadano nazwę Dąb Strażnik.
• gmina Kąty Wrocławskie: zniesienie ochrony z 1 pomnika przyrody dąb szypułkowy w miejscowości Smolec.

---

Podsumowanie:

• zniesione całe pomniki przyrody: 9 pojedynczych drzew, 1 grupa (3 szt.)
• zniesione fragmenty pomników przyrody: 35 drzew i krzewów z 3 pomnikowych alei
• zniesione obszary chronione: 1 użytek ekologiczny
• powołane pomniki przyrody: 13 pomników obejmujące 23 drzewa i 2 głazy narzutowe
• powołane obszary chronione:
  • rezerwaty przyrody: 0
  • użytki ekologiczne: 2
  • zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: 0
  • obszary chronionego krajobrazu: 0
  • parki krajobrazowe: 0
  • stanowiska dokumentacyjne: 0

Rok 2023 zapisał się jako mało przełomowy, wręcz stagnujący pod względem ochrony. W tym sezonie było niewiele powoływanych obszarów, gdzie wyjątkowe wyróżnienie przypada na miasto Wrocław. Powołano tu bowiem dwa użytki ekologiczne (Las Pracki, Lasek Oporowski), a wróble ćwierkają, że w przyszłym roku do listy dojdą kolejne tereny (m.in. Las Kuźnicki). W przypadku pomników przyrody nastąpiło lekkie przetasowanie. Wprawdzie liczba powołanych pomników była wyższa, niż liczba znoszonych, to jednak w ogólnej liczbie drzew „wygrały” drzewa, z których zniesiono ochronę. Tu także wyróżnia się stolica województwa, gdzie powołano całą serię pomników, głównie dębów. Natomiast gmina Trzebnica „wygrała” w usuwaniu pomników nie powołując nowych dla „wyrównania” strat. Do smutnych wiadomości należy także obumarcie najwyższego drzewa rodzimego gatunku, świerka Antoni, który zaledwie rok temu został pomnikiem przyrody. Jesienią doszło do zmiany władzy, co daje wielkie nadzieje na naprawę ostatnich 8 lat brutalnie gwałconej ochrony przyrody w Polsce. W tym tygodniu zapowiedziano wielkie czystki i audyty w zdemoralizowanej i skorumpowanej organizacji leśnej. Czy w roku 2024 doczekamy się przełomów w ochronie Dolnego Śląska? Tego nie wiemy. Ogólnopolskie działania skupiają się niemal wyłącznie na Karpatach, Puszczy Białowieskiej i Puszczy Bukowej. Tragedie dziejące się w Polsce południowo-zachodniej są w dużej mierze zlewane. Mało kto pisał o rzezi obuwików dokonanych przez nadl. Bystrzyca Kłodza, zniszczeniu siedlisk jelonka w nadl.Oława, o zmasakrowaniu populacji kruszczyka sinego w nadl. Wołów czy masowych wycinkach starodrzewia przez nadl. Oleśnica Śląska i Miękinia. Może to się zmieni. Czas wszystko pokaże.