Pomniki Przyrody w Cerekwicy

17 listopada 2018 Wyłączono przez admin

Cerekwica to jedna ze starszych miejscowości w regionie, która posiada także jedno z najliczniejszych zgromadzeń pomnikowych drzew w powiecie i ogólnie regionie Wzgórz Trzebnickich. Na powierzchni dawnych założeń pałacowo-folwarcznych znajduje się 10 pomników obejmujących 21 drzew, w tym dorodne dęby, platany, miłorząb i grupę cisów. W parku znajduje się także wiele innych dorodnych drzew zasługujących na ochronę. A to wszystko w spokojnej wsi nieopodal Trzebnicy.

Typ ochrony: Pomnik Przyrody

Data utworzenia: 1995

Powierzchnia: –

Powiat: Trzebnicki

Gmina: Trzebnica

Nadleśnictwo: Oborniki Śląskie

Akt prawny: Uchwała nr XI/85/95 Rady Miasta i Gminy Trzebnica z dnia 29 czerwca 1995r. w sprawie uznania za pomnik przyrody.

Położenie: Wszystkie pomniki przyrody położone są we wsi Cerekwica leżącej około 4 km na wschód od miasta Trzebnica, na Zaczarowanych Wzgórzach będących częścią regionu Wzgórz Trzebnickich. Drzewa ulokowane są na terenie dawnych założeń parkowych pomiędzy ulicami Parkową, Trzebnicką i Spacerową na działkach 271/4, 271/2, 273/1, 349, 351. Lokalizacja poszczególnych pomników jest zawarta przy indywidualnych opisach drzew.

Położony w południowej części wsi park jest pozostałością po XIX-wiecznym zespole pałacowo-folwarcznym, po którym widoczne są pozostałości w postaci fragmentów ruin niewielkich kaskad, przepustów i mostów na strumieniu przepływającym przez niewielki wąwóz. Sam park można podzielić na trzy główne części. Obszar północny i środkowy obejmuje jedyną zadbaną część, w której zlokalizowane jest boisko oraz plac zabaw. Jest to teren wykoszony i regularnie pielęgnowany. Rosną tu trzy pomniki (2 dęby i jesion) oraz kilka innych dorodnych drzew. Część północno-zachodnia obejmuje teren o widocznych śladach pielęgnacji albowiem są tutaj stosunkowo niedawno posadzone młode drzewa, jednak w większości obszar cechuje wiele lat zaniedbań w postaci licznie rozrośniętych krzewowisk i zarośli jeżyn. Jest to fragment z występowaniem kilku pomników (miłorząb, grupa cisów, platan) oraz wielu dorodnych drzew o wymiarach pomnikowych (klon, cyprysik, sosna wejmutka, dąb szypułkowy). Ostatnia część parku jest jednocześnie największą i najbardziej zaniedbaną. Obejmuje tereny na południe od boiska, w skład którego wchodzi malowniczy wąwóz z niewielkim ciekiem wodnym, seria pomników (platan, klon jawor, 4 dęby i 3 jesiony) oraz wiele innych dorodnych drzew oraz krzewów. Rośnie tu kilka dorodnych okazów dębów, cisów, sosen i grabów. Warstwa runa i podszytu charakteryzuje się silnym zarośnięciem, powodującym całkowite zatarcie parkowego charakteru tego fragmentu parku. Szczególnie silnie inwazyjne i szybko rozrastające są tutaj młode okazy klonu i jesionu, krzewy bzu, dzikiej róży, trzmieliny oraz kępy pokrzyw. Jedynie miejscami widoczne są ścieżki wydeptane przez mieszkańców, którzy wciąż zwiedzają park mimo wieloletnich zaniedbań ze strony gminy i sołectwa.

Miłorząb dwuklapowy (Ginko biloba), o obwodzie 240 cm i wysokości całkowitej 21 m. Okaz zlokalizowany jest na północnych obrzeżach parku, rosnąc prawie na granicy z działką przypisaną do adresu Trzebnicka 17. W jego bezpośredniej bliskości rośnie pomnikowa grupa cisów. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją, bez widocznych śladów chorobowych lub ułamanych konarów. Jedynie pień drzewa, w górnej części, ulega częściowemu skrzywieniu zaburzając symetrię korony. Okaz kwitnący. Jest to jeden z kilku miłorzębów objętych ochroną pomnikową w gminie (pozostałe zlokalizowane są m.in. w Trzebnicy, Skarszynie i Boleścinie).

Grupa 10 drzew Cis pospolity (Taxus baccata), o obwodach pni 110, 94, 81, 128, 109, 125, 110, 104, 80 i 150 cm oraz wysokości całkowitej w zakresie 13-15 m. Okazy zlokalizowane są w północnej części parku na wysokości adresu Trzebnicka 19, w bezpośrednim sąsiedztwie pomnikowe miłorzębu. Cisy zostały posadzone w równych odległościach tak aby tworzyły kształt koła z niewielką przerwą mającą prawdopodobnie służyć za wejście do środka okręgu. Ze względu na dużą liczbę, krzewy charakteryzuje różny stan zdrowotny i kondycja. Od okazów w pełni zdrowych z niewielkimi śladami zamierania pojedynczych gałęzi i niewielkiego posuszu, po drzewa z silnie uszkodzonymi pniami. Niektóre okazy są wielopędowe (2-3 pędowe), dodatkowo okazy rosnące od strony południowej okręgu mają znacznie lepiej rozbudowaną koronę o licznych i gęsto rozrośniętych pędach. Część okazów regularnie kwitnie i owocuje.

Dąb szypułkowy (Quercus robur), na terenie parku rośnie kilkanaście dorodnych dębów z czego ochroną objęto 6 sztuk: 3 jako osobne pomniki i trzy jako grupa drzew. Rozlokowane są w środkowej i południowej części parku:

dąb szypułkowy o średnicy 630 cm i wysokości całkowitej 26 m zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części za niewielkim wąwozem. Jest to najgrubszy dąb w parku i jednocześnie jeden z najbardziej uszkodzonych. Posiada dużą i rozłożystą koronę z niewielkim występowaniem suchych gałęzi i śladami po obciętych konarach na wysokości ok 3 m. Pień silnie wypróchniały z licznymi pęknięciami i ubytkami. Miejscami widoczne ślady owocników żółciaka siarkowego Laetiporus sulphureus.
dąb szypułkowy o średnicy 510 cm i wysokości 27 m zlokalizowany jest w centralnej części parku, na południe od boiska. Jest to najokazalszy dąb pod względem korony, która rozwidla się na wysokości 6 m na sześc grubych konarów tworzących szeroką, parasolowatą koronę. Okaz charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją, jednak widoczne są początkowe etapy wypróchnienia pnia.
dąb szypułkowy o średnicy 395 cm i wysokości 27 m zlokalizowany jest w północnej części parku przy boisku od strony kościoła. Okaz charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją ze słabo rozwiniętą koroną o krótkich i krępych konarach z częściowo uschniętymi gałęziami. Na pniu widoczne są liczne guzy i blizny.
Grupa trzech dębów o średnicy pni 360, 436 i 445 cm oraz wysokościach odpowiednio 29, 25 i 30 m. Drzewa zlokalizowane są w południowo-zachodniej części parku na tyłach niewielkiego wąwozu na wysokości budynku przy ul. parkowej 9. Drzewa charakteryzują się stosunkowo dobrą kondycją z niewielkimi ubytkami i śladami po obciętych konarach. Ze względu na lokalizację w terenie zadrzewionym, dęby nie wykształciły rozłożystych koron z grubymi konarami, które ograniczają się do stosunkowo słabo rozwidlonych pni o krótkich i krępych gałęziach.

Platan klonolistny (Platanus xhispanica) o średnicy pnia 315 cm i wysokości całkowitej 28 m. Okaz zlokalizowany jest na wysokości budynku pod adresem Parkowa 3, w północno-zachodniej części parku w miejscu o niewielkim zagęszczeniu drzew, dzięki czemu drzewo wytworzyło gęstą i rozłożystą koronę. Notuje się niewielkie uszkodzenia, w tym początki próchnicy po odłamanym konarze na wysokości 3 m. Jest to jeden z najlepiej wyeksponowanych pomnikowych drzew w parku, jednak na chwilę obecną (2018 r.) bez tabliczki mogą zidentyfikować drzewo jako pomnik. W bezpośredniej bliskości znajdują się inne dorodne drzewa o wymiarach pomnikowych, w tym drugi platan, sosna wejmutka, klon jawor i dąb szypułkowy.

Platan klonolistny (Platanus xhispanica) o średnicy pnia 373 cm i wysokości całkowitej 30 m. Okaz zlokalizowany jest w południowej części parku na zboczu niewielkiego wąwozu w bezpośredniej bliskości dorodnego (niestety niepomnikowego) cisa pospolitego z którym tworzą bardzo ładnie komponującą się parę. Ze względu na ulokowanie w gęsto zarośniętym terenie, drzewo nie posiada gęstej i rozłożystej korony, która jest bardzo charakterystyczna dla platanów, Zamiast tego okaz posiada gruby pień, który dopiero na wysokości 20 m posiada rozgałęziające się konary i słabo wykształconą, wąską koronę. Mimo tego drzewo cechuje się dobrą kondycją, bez śladów chorób i działania szkodników. W otoczeniu platana znajdują się pomnikowe jesiony i klon.

Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), na terenie parku zlokalizowane są 4 pomnikowe jesiony o obwodach pni 318, 330, 337 i 354 oraz wysokościach całkowitych odpowiednio 27, 29, 33 i 25 m. Trzy pierwsze drzewa zlokalizowane są w południowej części parku wzdłuż niewielkiego wąwozu przez który przepływa ciek wodny. Jesiony ze względu na ulokowanie w gęsto zarośniętym terenie nie posiadają rozłożystych i silnie rozwiniętych koron, które z powodu przygłuszenia przez inne drzewa, ograniczają się do długiego pnia o słabym rozgałęzieniu i krótkich oraz drobnych gałęziach. Jedynie okaz o pniu 330 cm rozwidla się na wysokości 7 m na dwa duże konary tworząc coś na kształt wideł. Jesion o pniu 354 cm zlokalizowany jest poza obrębem wąwozu, we wschodniej części parku, w bezpośredniej bliskości boiska. Okaz posiada słabą rozwiniętą koronę oraz ślady po odłamaniach przynajmniej 4 dużych konarów na wysokości 15 m oraz ślady pierwszych etapów wypróchnienia. Na pniu występuje listwa mrozowa.

Klon jawor (Acer pseudoplatanus) okaz o obwodzie pnia 353 cm i wysokości całkowitej 33 m. Okaz zlokalizowany jest w środkowo-zachodniej części parku przy skraju wąwozu od strony boiska, w bezpośredniej bliskości pomnikowych jaworów. Ze względu na ulokowanie w gęsto zarośniętym terenie, okaz charakteryzuje stosunkowo słabo rozwinięta korona w postaci dwóch grubych konarów rozwidlających się na wysokości ok 4 m. Notuje się nieliczne suche gałęzie oraz brak oznak chorób i szkodników. Jest to jeden z kilku dorodnych klonów na terenie parku, jednak tylko on został objęty ochroną pomnikową.

Jak już wspomniałem, park jest bardzo zaniedbany i dotyczy to także większości pomników, albowiem na wielu z nich próżno jest szukać zielonej tabliczki oznaczającej pomnik przyrody. Dotyczy to m.in. cisów, platanów, miłorzębu oraz jesionów i części dębów w okolicy wąwozu. Poza tym warto zwrócić uwagę, iż na terenie parku znajduje się bardzo wiele dorodnych drzew, które w pełni zasługują na ochronę pomnikową. Dotyczy to m.in. sosny wejmutki rosnącej w północnej części parku zaraz obok grupy cisów. Obok tych samych cisów ulokowany jest także dorodny klon jawor, którego błędnie uznałem na początku za tutejszy pomnik przyrody. Klon cechuje się bardzo grubym pniem oraz koroną o szerokich i rozłożystych konarach, dzięki ulokowaniu w miejscu o słabym zagęszczeniu drzew. Przy jednym z wejść do parku pomiędzy numerami Trzebnicka 19 i 23 znajduje się dorodny okaz cyprysiku groszkowego oraz dębu szypułkowego, natomiast w zarośniętym fragmencie parku w okolicy wąwozu można podziwiać dorodny cis pospolity, dęby szypułkowe, graby pospolite oraz charakterystyczny buk pospolity, który rosnąc na osypującej się skarpie bardzo ciekawie prezentuje swój system korzeniowy.

Na wschód od Trzebnicy w kilku miejscowościach istnieją pozostałości po dawnych założeniach parkowych lub pałacowych, w których zachowało się bardzo wiele dorodnych drzew z czego bardzo wiele objęto ochroną pomnikową. Do takich miejscowości, oprócz Cerekwicy, należy Raszów (5 drzew), Brochocin (16 drzew), Skarszyn (5 drzew) i Głuchów Górny (11 drzew). Niestety w większości przypadków, miejsca są obecnie bardzo zaniedbane i pozostawione same sobie. Efektem tego jest silne zarośnięte terenów i degradacja dawnych założeń parkowych, szczególnie w południowej części.

Ogólnie podsumowując Cerekwica stanowi jedno z największych zgrupowań pomnikowych w powiecie trzebnickim, które znajdują się na zaniedbanym terenie mającym bardzo duży potencjał zarówno pod względem ochrony pomników jak i zapewnienia miejsca odpoczynku i rekreacji lokalnym mieszkańcom. Warto odwiedzić miejsce wiosną i jesienią, kiedy to pomnikowe drzewa prezentują się najciekawiej.