Buławnik wielkokwiatowy

Buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera  damasonium)

Storczykowate (Orchidaceae)

Okres kwitnienia: VI-VII

Występowanie: Gatunek zasiedla obszar Europy południowej i środkowej oraz Kaukazu. W Polsce stanowiska rozlokowane w rozproszeniu na całym terenie, z czego najwięcej wystąpień odnotowuje się w części południowej (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Lubelszczyzna, Karpaty i Sudety). W Polsce północnej największe zagęszczenie stanowisk notuje się w Puszczy Bukowej pod Szczecinem oraz na wyspie Wolin, poza tym pojedyncze wystąpienia w Wielkopolsce i na Mazowszu.

Na Dolny Śląsku stanowiska skoncentrowane są przede wszystkim w paśmie Sudetów, szczególnie w obrębie Gór Kaczawskich, Pogórza Bolkowsko-Wałbrzyskiego, Masywu Śnieżnika i Pasma Krowiarek. Notowany także na pojedynczych stanowiskach na Nizinie Śląskiej, głównie w obrębie Doliny Odry oraz w regionie Gór Złotych i na Masywie Ślęży. Stwierdzony m.in. na terenie kilku rezerwatów przyrody (Jeziorko Daisy, Góra Miłek, Buczyna Storczykowa na Białych Skałach, Jaskinia Niedźwiedzia) oraz w parkach krajobrazowych (Sudetów Wałbrzyskich, Śnieżnickim i Ślężańskim).

Siedlisko: Gatunek typowo leśny, rzadziej terenów okrajkowych lub świetlistych zarośli, charakterystyczny dla siedlisk ciepłolubnych buczyn storczykowych, w tym  Cephalanthero-rubrae-Fagetum. Poza tym spotykany także w innych typach żyznych buczyn, zarówno górskich jak i nizinnych, świetlistych dąbrowach, rzadziej w dolnoreglowych borach sosnowych i świerkowych. Przeważnie na glebach świeżych, próchniczych, często w typie rędzin. Preferuje podłoże o odczynie zasadowym lub zawierającym węglan wapnia, często kamienistym z dużym udziałem rumoszu wapiennego lub dolomitu.

Opis ogólny: Gatunek stosunkowo rzadki, podlega ochronie prawnej. Głównym zagrożeniem są zmiany siedliskowe w postaci nieracjonalnej gospodarki leśnej, która objawia się drastycznym przerzedzeniem drzewostanu, niekorzystnymi zmianami składu gatunkowego drzew i rozjeżdżaniem runa leśnego przez ciężki sprzęt. Zrywanie kwiatów lub wykopywanie roślin są procederem rzadkim, ze względu na niepozorny wygląd rośliny.