Mieczyk błotny

Mieczyk błotny (Gladiolus palustris)

Kosaćcowate (Iridaceae)

Okres kwitnienia: VI-VII

Gatunek europejski, którego zwarty zasięg obejmuje południowo-środkowe regiony Europy, od południowo-wschodniej Francji, poprzez północne i środkowe Włochy, Austrię, Węgry i zachodnie regiony płw. Bałkańskiego. Pojedyncze stanowiska stwierdzono także w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji i Ukrainie. W Polsce obecnie gatunek niemalże wymarły. Pierwotnie notowano 21 stanowisk, z czego większość zgrupowania była w 3 regionach obejmujących Dolny Śląsk, dolną Wisłę i Wielkopolskę. W XIX i XX wieku gatunek wymarł na prawie wszystkich znanych stanowiskach, m.in. wszystkie stanowiska w Wielkopolsce (Potasze, Gniezno, Dziewicza Góra koło Poznania, Targowa Góra koło Środy Wielkopolskiej), wszystkie stanowiska w dolnym odcinku Wisły (Dziki Ostrów, dolina na wysokości Opalenia) oraz większość miejsc na Dolnym Śląsku (Bystrzyca Kłodzka, Kondratów na Pogórzu Kaczawskim). Na początku XXI wieku jedyne potwierdzone stanowisko zlokalizowane było w rezerwacie Łąka Sulistrowicka w Masywie Ślęży.

Po 2009 roku rozpoczęto program reintrodukcji mieczyka w Polsce. Pierwotnie wytypowano 9 miejsc, gdzie nasadzono osobniki rozmnożone w szkółce. Do owych miejsc należą: okolice Oławy (użytek ekologiczny Łąka Zimowitowa, śródleśne łąki koło Starego Górnika), gmina Miękinia (okolice miejscowości Miękinia, Stary Zabór, Przedmoście), okolice Wołowa (miejscowość Wrzosy w obrębie obszaru Natura 2000 Dębiańskie Mokradła), okolice Nowej Soli (łąki pomiędzy Czarną i Droszkowem), gmina Szczaniec (okolice miejscowości Koźminek). W kolejnych latach wytypowano kolejne stanowiska, m.in. w 2014 nasadzono 5 tys. bulw w Dolinie Noteci w pobliżu wsi Małe Rudy (gmina Szubin), Ślesin (gmina Nakło nad Notecią) i Wolwark (gmina Szubin). W 2019 rozpoczęto program nasadzenia bulw na Łące Sulistrowickiej. W przypadku części programów reintrodukcja prawdopodobnie nie powiodła się. Mimo wielokrotnych odwiedzin stanowisk pod Oławą, nie udało nam się znaleźć mieczyków. W przypadku innych populacji albo brakuje informacji albo jest jeszcze za wcześnie na poznanie rezultatów programu.

Gatunek nizinny, na obszarach wyżynnych i górskich występuje rzadziej, do wysokości 1200-1500 m n.p.m. Preferuje miejsca otwarte, słoneczne i wilgotne, na glebie torfowej lub próchniczej, świeżej, umiarkowanie zasobnej w składniki pokarmowe lub żyznej (gleba mezo i eutroficzna), przeważnie na podłożu zasadowym lub o pH obojętnym. Spotykany głównie na terenach widnych, takich jak śródleśne, podmokłe polany, łąki z wysoką trawą (łąki selernicowe, łąki trzęślicowe, łąki użytkowane ekstensywnie), brzegi strumieni i strefy ektonowe pomiędzy łąkami a torfowiskami. Poza Polską stwierdzany także na murawch bliźniczkowych, murawach kserotermicznych, wrzosowiskach i widnych borach wapiennych (Erico-Pinion). Miejscami może zasiedlać tereny antropogeniczne jak rowy melioracyjne, brzegi wałów przeciwpowodziowych lub śródpolne remizy. Gatunek charakterystyczny dla zbiorowiska jednokośnych i nie nawożonych łąk trzęślicowych ze związku Molinion caeruleae.