Kostrzewa blada

Kostrzewa blada (Festuca pallens )

Wiechlinowate (Poaceae)

Okres kwitnienia: V-VI

Gatunek europejski, którego zasięg obejmuje pas wyżynno-górski rozpościerający się od zachodniej Francji poprzez Belgię, południowe i środkowe Niemcy, Szwajcarię, kraje środkowoeuropejskie, Słowenię, Chorwację i Węgry aż po rozproszone stanowiska na zachodniej Ukrainie, w Rumunii i Turcji. W Polsce jest to gatunek rzadki notowany jedynie w pasie wyżyn południowopolskich (Niecka Nidziańska, Wyżyna Kielecka, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Wyżyna Śląska) a także w Sudetach i w Karpatach, gdzie kostrzewa została stwierdzona została jedynie w Pieninach i obszarach przyległych.

Na Dolnym Śląsku znajduje się jedno z centrów krajowego występowania obejmujące tereny Sudetów, głównie Pogórze Zachodniosudeckie, Przedgórze Sudeckie oraz w rozproszeniu na terenach Sudetów Zachodnich (Góry Kaczawskie), Sudetów Środkowych (Góry Kamienne, Góry Stołowe, Góry Wałbrzyskie) oraz pojedynczo w Sudetach Wschodnich (Góry Złote, Masyw Śnieżnika). Gatunek chroniony w wielu rezerwatach przyrody, m.in. Góra Miłek, Góra Radunia, Kruczy Kamień, Ostrzyca Proboszczowicka i Przełomy pod Książem. Poza tym notowana na wielu obszarach Natura 2000 oraz na niektórych użytkach ekologicznych.

Gatunek preferuje stanowiska otwarte, dobrze nasłonecznione i ciepłe, na glebie mineralno-próchniczej, ubogiej (często zasiedla gleby inicjalne), zasadowej i bogatej w rumosz skalny, głównie wapienny. Roślina zasiedla zbiorowiska roślinności naskalnej, zbiorowiska ciepłolubnych muraw kserotermicznych a także półki skalne, nasłonecznione stoki o wystawie południowej i nieczynne kamieniołomy. W niektórych regionach występuje także na skałach bazaltowych, riolitowych oraz piaskowcowych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla kserotermicznych wapiniolubnych muraw naskalnych ze związku Seslerio-Festucion duriusculae oraz zespołu kostrzewy bladej Festucetum pallentis.

Gatunek rzadki objęty ścisłą ochroną, umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski w grupie gatunków narażonych na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania. Do głównych zagrożeń należy naturalna sukcesja leśna powodująca zacienianie stanowisk i wycofywanie się gatunku, na części stanowisk niewłaściwa gospodarka łąkowa powoduje przekształcanie muraw kserotermicznych w inne siedliska łąkowe. Poza tym niektóre stanowiska zagrożone są w skutek wydeptywania, dotyczy to stanowisk przy popularnych szlakach turystycznych i innych obiektach. Sytuacje takie zmusiły m.in. do zmiany przebiegu szlaku w obrębie rezerwatu Góra Radunia, gdzie wydeptywanie muraw z kostrzewą poważnie zmniejszyło areał tamtejszych siedlisk. W Polsce wyróżniono dwa podgatunki:

• ssp. palens — wszystkie liście są gładkie lub w górnej części (na ok. 1/4) słabo szorstkie, źdźbło pod wiechą prawie zawsze gładkie.
• ssp. scabrifolia — przynajmniej niektóre liście na grzbiecie i w dolnej połowie są szorstkie, źdźbło pod wiechą prawie zawsze szorstkie; liście posiadają 9-11(16) nerwów i 7-9 żeber.

Kostrzewa blada należy do gatunku zbiorczego kostrzewy owczej Festuca ovina agg., gdzie cechami wyróżniającymi jest pierścień z nieregularnym, prawie zawsze przerywanym pierścieniem sklerenchymy oraz liście owalne w przekroju i gęsto owłosione po wewnętrznej stronie (do 0.1-0.25mm).