Zamkowe Skały k. Złotego Lasu

Mało znany pomnik przyrody obejmujący gnejsowe wychodnie skalne przypominające obronną warownię na szczycie góry. Obiekt choć ulokowany blisko drogi, jest dosyć dobrze ukryty pośród gęstego lasu bukowego, który porasta stoki doliny określanej często jako Złoty Las. Odległość do pokonania jest niewielka, jednak do skał prowadzi stroma ścieżka pełna porozrzucanych kamieni i konarów sprawiając, że ta krótka trasa staje się ciężką wyprawą. 

Typ: pomnik przyrody

Data powołania: 2008

Powiat: Świdnicki

Gmina: Świdnica (wiejska)

Nadleśnictwo: Wałbrzych

Akt powołujący: Rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Dane lokalizacyjne: 50°46’32.0″N 16°23’39.4″E

Pomnik przyrody obejmuje wychodnie skał gnejsowych zlokalizowanych na Pogórzu Wałbrzyskim, w jego południowej części określanej często mianem Złotego Lasu. Dokładniej obiekt znajduje się w przyszczytowych partiach Zamkowej Góry (480 m n.p.m.) od jej północnej strony na wysokości ok. 460 m n.p.m. Stoki te opadają do bezimiennej doliny, dnem której płynie potok Złotnica, czasem określany jako Złoty Potok. Dolina wraz z pomnikiem objęta jest częściową ochroną jako Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bardzkie i Sowie”. Od południowej strony góry biegnie zielony Szlak Zamków Piastowskich.

Zamkowa Góra, a więc i znajdujące się na niej skały, zbudowana jest z gnejsów okresu prekambryjskiego (ok. 500 mln lat temu), które wg podziału litologicznego są sklasyfikowane jako gnejsy biotytowo-oligoklazowe o uziarnieniu granitowym. Jest to skała metamorficzna powstała w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury poprzez przeobrażenie lub przetopienie granitu, często z domieszką innych minerałów występujących w bezpośrednim sąsiedztwie. Gnejsy obszaru sowiogórskiego, do którego należy Zamkowa Góra, w większości powstały z szarogłazów i skał ilasto-piaszczystych. Ich głównymi minerałami skałotwórczymi jest kwarc, oligoklaz i biotyt. Gnejs z Zamkowych Skał cechuje silne pofałdowanie. Jest on barwy zielonoszarej i niebieskoszarej z licznymi miejscowymi przebarwieniami będącymi śladem innych minerałów. Miejscami widoczne są duże kryształy minerałów z grupy skaleni, otoczone drobnymi płytkami mik (łyszczyków), które tworzą równoległe i pofalowane warstewki. Pomnik obejmuje rozległą wychodnię skalną o długości 30 m i wysokości 15-20 m, która posiada bardzo bogatą rzeźbę w postaci licznych mniejszych wychodni i ścian skalnych przypominających fragment muru obronnego jakiejś warowni lub zamku, stąd nazwa. Dodatkowo gnejs mimo twardości, nie należy do skał wybitnie odpornych i jest bardzo podatny na kruszenie. W efekcie u podnóża występuje liczny rumosz skalny, którego pojedyncze fragmenty zsuwają się aż pod samo podnóże góry.

Do samego pomnika nie został poprowadzony szlak turystyczny lub ścieżka przyrodnicza, generalnie przez dolinę prowadzi jedynie droga asfaltowa i cały obszar pozbawiony jest jakiegokolwiek zagospodarowania turystycznego. U podstawy góry postawiono niedawno tablicę nakierowującą do Zamkowych Skał. Brakuje tutaj drogi i trzeba iść wydeptaną, wąską ścieżką po stromych stokach pełnych luźnego rumoszu skalnego i gałęzi. Sam teren wokół skał porośnięty jest kwaśną buczyną podgórską  (Luzulo luzuloidis-Fagetum), której drzewostan tworzy buk pospolity z dużym udziałem świerka pochodzącym z dawnych nasadzeń. Runo leśne składa się głównie z różnych gatunków traw, paproci i mchów a także pojedynczych stanowisk roślin rzadkich lub chronionych jak pierwiosnek lekarski i marzanka wonna. Z innych ważniejszych siedlisk wyodrębniono tu także ściany skalne i urwiska krzemianowe ze zbiorowiskami z Androsacetalia vandellii, które obejmują roślinność naskalną porastającą liczne powierzchnie skalne obejmujące zarówno szczeliny jak i półki skalne. Siedlisko to występuje najczęściej w miejscach cienistych i półcienistych, gdzie skały bywają wilgotne przez dłuższy okres czasu, m.in. dzięki porannym mgłom. Na powierzchniach siedliska zidentyfikowano liczne gatunki paproci oraz mchów, wątrobowców i niektórych roślin kwiatowych. Do najważniejszych należą m.in. paprotka pospolita, paprotnica krucha, nerecznica samcza, gajowiec żółty i zanokcica skalna.

Informacje praktyczne:

• dobry dojazd, skały znajdują się blisko drogi, choć dosyć wysoko nad nią. Brakuje tutaj szerokiego pobocza, a najbliższy większy parking zlokalizowany jest około 300 m na zachód. Jest to dokładniej plac leśny ale może służyć także za miejsce postojowe
• samo dojście do skał wprawdzie jest krótkie jednak poprowadzone po stromym zboczu pełnym kamieni i uschniętych gałęzi, z tego powodu należy zachować szczególną ostrożność przy poruszaniu się po stoku! Wejście zalecane tylko dla osób mających choć niewielkie doświadczenie w poruszaniu się po ciężkim terenie. Nie zalecamy zwiedzania osobom starszym lub z małymi dziećmi
• teoretycznie można próbować dostać się od góry, gdzie przebiega zielony szlak, jednak jest to trasa znacznie dłuższa (ok. 2 km) a na końcu i tak trzeba poruszać się po stromym stoku by dojść do skał
• w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma obszarów chronionych lub pomników przyrody. Najbliższa jest Góra Choina (ok. 7 km drogą) oraz Jeziorko Daisy. Poza tym w zasięgu kilkunastu kilometrów ulokowana jest seria pomników przyrody: Migmatyt z Bystrzycy Górnej, kwarcytowy eratyk z Rusinowej oraz pomnikowe dęby, klony i lipy
• teren Złotego Lasu należy do obszarów umiarkowanie cennych przyrodniczo, gdzie zachowało się wiele siedlisk leśnych jednak bez dużej liczby rzadkich gatunków roślin. Wśród miejsc wartych wymienienia należą kwaśne buczyny  w Lesie Witoszowskim oraz kwaśne dąbrowy na północny-wschód od Modliszowa
• najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: skały najlepiej prezentują się jesienią, gdy okoliczny las bukowy zmienia kolory na jesienne