Las Rędziński

16 grudnia 2017 Wyłączono przez admin

Las Rędziński obejmuje rozległy kompleks leśny z bardzo dobrze zachowanymi siedliskami lasów grądowych i łęgowych wśród których dominuje dąb szypułkowy z domieszką wiązu, grabu, lipy i inwazyjnego dębu czerwonego. Jest to jeden z chętniej odwiedzanych miejsc na weekendowy wypoczynek „poza miastem”, choć sam las znajduje się jeszcze w granicach administracyjnych miasta. Można tu podziwiać przebogate runo leśne z licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami grzybów oraz całą serię wiekowych drzew.

Typ ochrony: leśny

Data utworzenia: brak

Powierzchnia: ok. 400 ha

Powiat: Wrocław

Gmina: Wrocław

Nadleśnictwo: Oborniki Śl.

Położenie: Las położony jest w północno-zachodniej części miastana terenie osiedla Rędzin i Lesica. Obejmuje kompleksy leśne i częściowo łąkowe położone pomiędzy Odrą na zachodzie i południu, Widawą na północy oraz bezimiennym wałem i ulicą Żużlowców na wschodzie oddzielającym zbiorowiska leśne od pól uprawnych i zabudowań. Kompleks leśny składa się z pomniejszych jednostek zwanych: Las Lesicki i Lasy Komunalne.

Budowa: Podobnie jak w przypadku większości obszarów w dolinach dużych rzek, podłoże na terenie lasu i okolicznych łąk budują głównie mady rzeczne nanoszone w czasie częstych powodzi z dobrze wykształconym poziomem próchniczym o odczynie lekko kwaśnym. Teren jest w większości płaski, rozciągając się wzdłuż koryta Odry i ujścia Widawy, wraz z licznymi ciekami wodnymi, m.in. kanałem Trzciana i licznymi pomniejszymi kanałami melioracyjnymi uchodzącymi z pól irygacyjnych. W zachodniej części występuje wzgórze Sośnik (118 m n.p.m.) oraz nieczynne wyrobisko piaskowni.

Flora: Stosunkowo mało zróżnicowana. Sam las zajmuje około 400 ha, jednak powierzchnia jest ciężka do oszacowania ze względu na wliczanie lub nie, licznych polan i terenów nadodrzańskich. W większości stanowi grąd śródkontynentalny (Galio sylvatici-Carpinetum), ze stosunkowo dobrze zachowanym drzewostanem o dużej mozaice gatunków z przewagą dębu bezszypułkowego. Poza tym występuje tutaj drzewostan jesionowy, bukowy, lipowy i bukowy. Liczne są tutaj drzewa obce siedliskowo, najczęściej pochodzenia antropogenicznego jak dąb czerwony, świerk zwyczajny, modrzew i robinia akacjowa. Las cechuje stosunkowo bogate runo leśne, szczególnie w okresie wiosennym, kiedy pojawiają się liczne geofity jak złoć żółta, śnieżyczka przebiśnieg, zawilec gajowy, miodunka ćma, groszek wiosenny, ziarnopłom wiosenny, fiołek wonny, fiołek Rivina, konwalia majowa i zawilec żółty. W innych miesiącach pojawia się kruszczyk szerokolistny, gwiazdnica wielkokwiatowa, przytulia leśna, wilczomlecz słodki, żankiel zwyczajna, gajowiec żółty i czosnaczek pospolity.

Pierwotnie większość lasów stanowiły łęgi lasów dębowo-wiązowo-jesionowych (Ficario-Ulmetum). Charakteryzują się one okresowym zalewaniem, szczególnie jesienią lub wiosną, kiedy to dno lasu zalewały wody Odry. Budowy wałów przeciwpowodziowych i regulacje rzek spowodowały przerwanie a przynajmniej znacząco ograniczyły zalewanie lasów. W efekcie zostały przerwane procesy nanoszenia mułów rzecznych i tworzenia się charakterystycznych gleb dla obszarów nadrzecznych (mady). Bez zalewów, gleby ulegają procesom brunatnienia, czego następstwem są przemiany składu florystycznego z łęgowego na bardziej grądowy. Obecnie łęgi systematycznie zmniejszają swój areał na terenie Lasu Rędzińskiego, jednak sytuacja ma się tutaj znacznie lepiej niż np. w Lesie Strachocińskim czy Pilczyckim. Ekosystem skupiają się głównie w miejscach cieków wodnych, gdzie przechodzi płynnie w grąd w wariancie wilgotnym. Najlepiej zachowane lasy znajdują się przy ujściowym odcinku Widawy.

Przy ujściu Widawy występują także najlepiej zachowane półnaturalne i antropogeniczne darniowe zbiorowiska łąkowe i pastwiskowe (Molinio-Arrhenatheretea) oraz cząstkowe fragmenty łąk trzęślicowych (Molinion) z licznymi pospolitymi gatunkami jak biedrzeniec wielki, skalnica ziarenkowata, komonica zwyczajna, rogownica pospolita, czosnek winnicowy i zielonawy, wyczyniec łąkowy, brodawnik zwyczajny, chaber łąkowy, głowienka pospolita, krwawnik pospolity, jastrun właściwy czy krwiściąg łąkowy. Wzdłuż cieków wodnych i w wilgotniejszych miejscach wytworzyły się antropogeniczne lub częściowo naturalne zbiorowiska ziołoroślowe ze związu Filipendulion z charakterystyczną dla tego biotopu wiązówką błotną i innymi gatunkami roślin jak bodziszek błotny, dziurawiec skrzydełkowaty, tojeść pospolita, czyściec błotny, przetacznik długolistn. Przy zbiornikach wodnych stwierdzono łąki selernicowe (Cnidion dubii) porośnięte licznymi trawami i rzadkimi gatunkami roślin jak selernica żyłkowana, fiołek mokradłowy, groszek błotny i czosnek kątowy. Liczne są tutaj zbiorowiska turzycowisk, trzcinowisk i nadrzecznych ziołorośli porastające brzegi Odry i Widawy z liczną florą jak rzadki dzięgiel litwor nadbrzeżny a także krwawnica pospolita, łączeń baldaszkowy czy żywokost lekarski. Z rzadkich w skali kraju roślin stwierdzono występowanie groszku liściakowego, który rośnie na łąkach wzdłuż wałów i skrzyp gałęzisty, mający tutaj jedyne znane stanowisko na Dolnym Śląsku.

Grzyby: Duża połać lasu z licznymi butwiejącymi drzewami sprawia, że na terenie lasu odnotowano wiele rzadkich lub ciekawych gatunków grzybów. Na terenie kompleksu grzyby są szczególnie liczne w drzewostanach dębowych oraz przy ciekach wodnych. Z ciekawszych gatunków można wymienić m.in. borowik klinotwrzonowy (potencjalnie zagrożony wymarciem), łuskwiak słomkowy, włośniczka tarczowata, murszak rdzawy, Platygloea disciformis oraz rzadkie i chronione: pochwiak grzybolubny, lipnik lepki, lakownica żółtawa i sromotnik smrodliwy. Stosunkowo częste są tutaj grzyby związane z łęgami i grądami jak uszak bzowy, płomienica zimowa oraz liczne grzyby hubowate.

Fauna: Stosunkowo bogata. Ze względu na liczne zbiorniki wodne teren zamieszkują liczne gatunki płazów i gadów jak kumak nizinny, żaby zielone, żaba trawna, żaba moczarowa, rzekotka drzewna, traszka grzebieniasta, zaskroniec zwyczajny, jaszczurka zwinka i żyworodna. W kompleksie leśnym odnotowano ptaki lęgowe jak: kobuz, trzmielojad, muchołówka białoszyja, siniak, kruk czy do niedawna kania czarna – ptak z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, a także aż siedem gatunków dzięciołów, w tym dzięcioł czarny, dzięcioł średni czy dzięcioł zielonosiwy.

Bogata i cenna entomofauna. M.in. odnotowano tu stanowiska bardzo rzadkich gatunków owadów: biegacz Scheidlera, Antherophagus nigricornis i Phalacrus brisouti, kozioróg dębosz, pachnica dębowa a także motyla Perizoma sagittata, modraszka telejusa i przeplatkę maturne. Duża baza owadów i duży kompleks leśny sprzyja licznej populacji nietoperzy, które są tutaj reprezentowane przez 9 gatunków, w tym nocek Natterera, nocek wąsatek oraz nocek łydkowłosy, jeden z najrzadziej spotykanych w Polsce gatunków nietoperzy. Z innych chronionych ssaków notuje się wydry i bobry.

Zagrożenia: Umiarkowanie duże. Teren zagrożony jest przez nadmierną gospodarkę leśną, której efektami są zbytnie prześwietlenia lasu i rozrost światłolubnych gatunków, które mogą zagłuszać mniej konkurencyjne gatunki leśne. Las Rędziński jest jednym z chętniej odwiedzanych obiektów, szczególnie w rejonie ulicy Żużlowców. Presja turystyczna poprzez zbyt intensywne użytkowanie rekreacyjne i wędkarskie może sprzyjać nadmiernemu wydeptywaniu roślinności nadbrzeżnej oraz płoszeniu zwierząt, szczególnie w miejscach postoju oraz biwakowania. Dodatkowo modernizacja węzła wodnego może skutkować dalszemu ustępowaniu lasów łęgowych i zniszczeniem nadbrzeżnych ekosystemów łąkowych. Całość terenu leży w obszarze ochrony Natura 2000 Dolina Widawy.

Inne: Las Rędziński, wraz z jego częściami (Las Lesicki) stanowi jeden z ważniejszych korytarzy ekologicznych w dolinie Odry, który pozwala od północy ominąć barierę jaką stanowi miasto Wrocław.

Na terenie lasu zlokalizowane są 4 pomniki przyrody (11 drzew), z czego największa grupa (8 dębów) skupiona jest wokół terenu biwakowego w oddziale leśnym nr 120. Wszystkie drzewa pomnikowe w Lesie Rędzińskim przynależą do gatunku dąb szypułkowy:

Grupa 8 dębów szypułkowych Quercus robur o obwodzie pni: 328, 337, 404, 417, 449, 456, 469 i 678 cm i wysokości całkowitej w granicach 16-27 m. Wszystkie okazy zlokalizowane są w oddziale leśnym 9c nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Dęby rosną w różnej odległości od leśnego duktu, około 500 metrów od śródleśnego zbiornika wodnego w kierunku ujścia Widawy. Drzewa o numerze 14A i 14F są w całości obumarłe , jednak bez względu na swój stan wciąż utrzymują się w pionie. Są to najbardziej charakterystyczne i rozpoznawalne drzewa z grupy. Zarówno dzięki oryginalnemu wyglądowi (duże, martwe pnie) jak i ulokowaniu zaraz przy drodze, podczas gdy pozostałe drzewa rosną w dalszej odległości od traktu leśnego. Drzewo 14F posiada największy obwód pnia i otoczone zostało niewielkim drewnianym płotkiem wraz z infrastrukturą turystyczną (ławki, miejsce na ognisko). Oba drzewa są siedliskiem chronionego grzyba ozorka dębowego Fistulina hepatica oraz pospolitego żółciaka siarkowego Leariporus sulphureus. Pozostałe osobniki są w różnym stanie zdrowotnym, z czego drzewo 14H posiada dużą ranę ciągnącą się niemal na całej długości pnia, drzewo 14G jest w dużej części obumarłe z licznymi śladami żerowania ksylofagów a drzewo 14A posiada ranę o długości około 0,5 m ciągnącą się wzdłuż pnia. Ze względu na występowanie drzew w lesie ich korony są słabo wykształcone. Warto dodać, że Grupa 8 dębów jest najstarszym pomnikiem przyrody na Psim Polu.
Dąb szypułkowy Quercus robur o obwodzie pnia 403 cm (wg innych danych 396 cm) i wysokości całkowitej 32 m. Zlokalizowany jest przy leśnej drodze odchodzącej od ul. Żużlowców w kierunku śródleśnej polany we wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 6c nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Drzewo cechuje stosunkowo dobra kondycja pomimo występowania owocników żółciaka siarkowego Leariporus sulphureus oraz płomiennicy zimowej Flammulina velutipes u podstawy pnia. Korona posiada liczne ślady po usuniętych konarach. Około 6 m nad ziemią zlokalizowana jest dziupla.

Dąb szypułkowy Quercus robur o obwodzie 384 cm (wg innych źródeł 392 cm) i wysokości całkowitej około 24 m. Zlokalizowany jest przy leśnej drodze odchodzącej od ul. Żużlowców w kierunku południowym we wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 18f nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Drzewo rozdziela się na dwa niezależne pnie na wysokości około 3 m. Cechuje się stosunkowo dobrą kondycją, jedynie między nabiegami korzeniowymi stwierdzono otwór o wymiarach 5×5 cm i głębokości 40 cm. U podstawy pnia rozłożone, stare owocniki huby (niezidentyfikowanej ze względu ich rozkład).

Dąb szypułkowy Quercus robur o obwodzie 389 cm (wg innych informacji 403 cm) i wysokości całkowitej 32 m. Drzewo zlokalizowane jest w północno-wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 6c nadleśnictwa Oborniki Śląskie, w bezpośrednim sąsiedztwie wału przeciwpowodziowego. Drzewo charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją. Z poważniejszych objawów należy otwór w szyi korzeniowej między nabiegami o wymiarach 20×10 cm i głębokości 50cm oraz zarośnięta listwa mrozowa do wysokości 5 m. Na liściach występuje mączniak prawdziwy dębu powodowany przez Microsphaera alphitoides. Korona jest dobrze rozwinięta, mimo ulokowania dębu w środowisku leśnym. W bezpośredniej bliskości rośnie kolejnych 5 dębów i jeden wiąz o wymiarach pomnikowych. W przyszłości być może i one zostaną objęte ochroną.

Informacje praktyczne:

dobry dojazd, oprócz autobusu linii 118, wokół lasu jest rozwinięcia sieć drogowa. Występuje tu kilka dróg dojazdowych umożliwiających dotarcie zarówno do zachodniej jak i wschodniej części
do miejsc najcenniejszych pod względem przyrodniczym należy obszar wschodni ciągnący się przy ul. Żużlowców (grzyby), fragmenty w północno-zachodniej części, sąsiadujące z przysiółkiem Lesica (pomniki przyrody) oraz obszary północe ciągnące się przy Widawie
teren posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną w postaci rozlokowanych w lesie ławek, miejsc do biwakowania i tablic informacyjnych. Jest to miejsce bardzo łatwe do poruszania się i przystosowane jest dla rodzin z dziećmi lub osób starszych
w bezpośredniej bliskości istnieją cenne przyrodniczo Pola Irygacyjne. Poza tym na przeciwległym brzegu Odry znajduje się Las Pilczycki oraz użytki ekologiczne na Praczach Odrzańskich
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: kwiecień (wczesnowiosenne geofity), jesień (grzyby, przebarwiające się liście)