Pomniki Przyrody we Wrocławiu cz. IV – Rędzin & Osobowice

11 sierpnia 2023 Wyłączono przez admin

Zachodnia część Psiego Pola stanowi jeden z najsłabiej zurbanizowanych fragmentów miasta, gdzie dominują lasy, łąki, użytki zielone oraz rozległy kompleks nieczynnych pól irygacyjnych. Tereny zabudowane są w mniejszości, a ich układ i zabudowa bardziej przypominają wieś niż miejsce osiedle. W regionie tym występuje bardzo wiele dorodnych drzew, z których tylko niewielka część została objęta ochroną jako pomniki przyrody.

Typ: pomnik przyrody

Data powołania: 1953, 2003, 2004, 2010, 2023

Powiat: Wrocław

Gmina: Wrocław

Nadleśnictwo: Oborniki Śląskie

Rędzin

Jest to największe osiedle północnego Wrocławia pod względem powierzchni, posiadające jednocześnie największy las w tej części miasta, gdzie zgromadzone są wszystkie pomnikowe drzewa. Ogromny kompleks leśny posiada na swoim terenie bardzo wiele dorodnych drzew, które tylko czekają aby wyróżnić je jako pomniki przyrody. W znacznej większości są to dęby szypułkowe, stanowiące główny gatunek w drzewostanie doliny Odry. Jednak notuje się tutaj także pokaźnych wymiarów wiązy, jesiony i topole. Wiele z nich zlokalizowanych jest w okolicy pomnikowego dębu w oddziale leśnym 6c a także w pozostałych fragmentach lasu i wzdłuż drogi w kierunku os. Lesica. Zagadką jest platan klonolistny, wymieniany w wielu dokumentach jako pomnik przyrody we wschodniej części lasu, jednak w pozostałych bazach dany nie ma informacji o platanie w środku lasu.

Grupa 8 dębów szypułkowych Quercus robur (Decyzja 6/53 z dnia 16 lutego 1953 r. ) Quercus robur o obwodzie pni: 328, 337, 404, 417, 449, 456, 469 i 678 cm i wysokości całkowitej w granicach 16-27 m. Wszystkie okazy zlokalizowane są na terenie Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 9c nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Dęby rosną w różnej odległości od leśnego duktu, około 500 metrów od śródleśnego zbiornika wodnego w kierunku ujścia Widawy. Drzewa o numerze 14A i 14F są w całości obumarłe , jednak bez względu na swój stan wciąż utrzymują się w pionie. Są to najbardziej charakterystyczne i rozpoznawalne drzewa z grupy. Zarówno dzięki oryginalnemu wyglądowi (duże, martwe pnie) jak i ulokowaniu zaraz przy drodze, podczas gdy pozostałe drzewa rosną w dalszej odległości od traktu leśnego. Drzewo 14F posiada największy obwód pnia i otoczone zostało niewielkim drewnianym płotkiem wraz z infrastrukturą turystyczną (ławki, miejsce na ognisko). Oba drzewa są siedliskiem chronionego grzyba ozorka dębowego Fistulina hepatica oraz pospolitego żółciaka siarkowego Leariporus sulphureus. Pozostałe osobniki są w różnym stanie zdrowotnym, z czego drzewo 14H posiada dużą ranę ciągnącą się niemal na całej długości pnia, drzewo 14G jest w dużej części obumarłe z licznymi śladami żerowania ksylofagów a drzewo 14A posiada ranę o długości około 0,5 m ciągnącą się wzdłuż pnia. Ze względu na występowanie drzew w lesie ich korony są słabo wykształcone. Warto dodać, że Grupa 8 dębów jest najstarszym pomnikiem przyrody na Psim Polu.

Platan klonolistny Platanus x acerifolia (Uchwała Nr XXV/837/00 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 października 2000 r.Biuletyn Urzędowy RM Nr 9 poz.331 z dnia 7 listopada 2000 r. ) o obwodzie 465 cm. Drzewo jest zlokalizowane we wschodniej części Lasu Rędzińskiego od strony ul. Żużlowców. Brak informacji o dokładnej lokalizacji pomnika na serwisie miejskim oraz serwisie GDOŚ. Dodatkowo mapy miejskie i RDOŚ wykazują istnieje w Lesie Rędzińskim tylko i wyłącznie dębowych pomników. Nie wiadomo czy platan dalej istnieje lub czy nie popełniono gdzieś błędu w publikowanych danych.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie pnia 403 cm (wg innych danych 396 cm) i wysokości całkowitej 32 m. Zlokalizowany jest przy leśnej drodze odchodzącej od ul. Żużlowców w kierunku śródleśnej polany we wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 6c nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Drzewo cechuje stosunkowo dobra kondycja pomimo występowania owocników żółciaka siarkowego Leariporus sulphureus oraz płomiennicy zimowej Flammulina velutipes u podstawy pnia. Korona posiada liczne ślady po usuniętych konarach. Około 6 m nad ziemią zlokalizowana jest dziupla.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 384 cm (wg innych źródeł 392 cm) i wysokości całkowitej około 24 m. Zlokalizowany jest przy leśnej drodze odchodzącej od ul. Żużlowców w kierunku południowym we wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 18f nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Drzewo rozdziela się na dwa niezależne pnie na wysokości około 3 m. Cechuje się stosunkowo dobrą kondycją, jedynie między nabiegami korzeniowymi stwierdzono otwór o wymiarach 5×5 cm i głębokości 40 cm. U podstawy pnia rozłożone, stare owocniki huby (niezidentyfikowanej ze względu ich rozkład).

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 389 cm (wg innych informacji 403 cm) i wysokości całkowitej 32 m. Drzewo zlokalizowane jest w północno-wschodniej części Lasu Rędzińskiego (Las Komunalny), w oddziale leśnym 6c nadleśnictwa Oborniki Śląskie, w bezpośrednim sąsiedztwie wału przeciwpowodziowego. Drzewo charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją. Z poważniejszych objawów należy otwór w szyi korzeniowej między nabiegami o wymiarach 20×10 cm i głębokości 50cm oraz zarośnięta listwa mrozowa do wysokości 5 m. Na liściach występuje mączniak prawdziwy dębu powodowany przez Microsphaera alphitoides. Korona jest dobrze rozwinięta, mimo ulokowania dębu w środowisku leśnym. W bezpośredniej bliskości rośnie kolejnych 5 dębów i jeden wiąz o wymiarach pomnikowych. W przyszłości być może i one zostaną objęte ochroną.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr LXVII/1751/23 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20.04.2023 r. w sprawie ustanowienia pomnikiem przyrody dębu szypułkowego rosnącego na polach irygacyjnych w rejonie ul. Pęgowskiej we Wrocławiu) o obwodzie 520 cm i wysokości około 10 m. Drzewo rośnie przy północnej granicy miasta na osiedlu Świniary, dokładniej na nieruchomości gruntowej oznaczonej geodezyjnie jako dz. 7/1, AM-23, Okaz stanowi soliter, na skarpie wału ziemnego, w bezpośrednim sąsiedztwie uprawy leśnej, stanowiąc wyróżniający się element krajobrazu. Dąb posiada masywny, krepy pień oraz nisko osadzoną koronę, która jest martwa w 50-60%, szczególnie dotyczy to górnych partii. Miejsce żerowania chronionych gatunków chrząszczy.

Grupa 10 dębów szypułkowych Quercus robur (Uchwała Nr LXVII/1750/23 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20.04.2023 r. w sprawie ustanowienia pomnikiem przyrody grupy 10 dębów szypułkowych rosnących na polach irygacyjnych w rejonie ul. Wędkarzy we Wrocławiu) o obwodach wynoszących odpowiednio 517, 450, 430, 450, 370, 500, 470, 405, 450 i 400 cm. Wszystkie drzewa zlokalizowane są na otwartej przestrzeni w środkowej części osiedla Rędzin, pomiędzy zabudowaniami a lasem, dokładniej na dawnych polach irygacyjnych na nieruchomości gruntowej oznaczonej geodezyjnie jako działka nr 2/5, AM-21. Wszystkie drzewa są dobrze widoczne z głównej drogi i stanowią ważny element kompozycyjny w tej części miasta. Ze względu na liczbę ich stan zdrowotny jest bardzo różny, od drzew w relatywnie dobrej kondycji po okazy na wpół-martwe z licznymi wypróchnieniami i śladami żerowania owadów. Ulokowanie na otwartej przestrzeni umożliwiło drzewom wytworzenie nisko osadzonych, szerokich koron z gęstą siecią konarów i gałęzi. Trzy drzewa mają mono ogołocone korony ze względu na silne wiatry lub działalność pasożytniczych grzybów i owadów. Dwa okazy posiadają niesymetrycznie wykształconą, gdzie konary są lepiej rozwinięte w jednym kierunku.

okaz o obwodzie 517 cm, jest to dąb o największym obwodzie pnia w pomnikowej grupie i jednocześnie najbardziej odizolowany. Rośnie na północ od innych drzew, przy granicy z sąsiednią działką 28/2. Posiada masywny pień z licznymi śladami uszkodzeń i żerowania owadów, jest jednak w dobrej kondycji. Korona mocno rozbudowana z liczną siecią konarów i gałęzi oraz stosunkowo niewielkim posuszem. W bezpośrednim sąsiedztwie występują zakrzaczenia utrudniające podziwianie drzewa w pełnej krasie.
okaz o obwodzie 450 cm, jest umiejscowiony najbardziej na zachód i jako jedyny rośnie po drugiej stronie rowu melioracyjnego. Posiada prosty pień i równomiernie rozbudowaną koronę. Mimo sporych uszkodzeń korony (u podstawy leżą liczne konary) większość konarów jest żywa z bogatym ulistnieniem. Dolna część pnia jest pusta z widocznym tunelem przechodzącym przez całą podstawę.
okaz o obwodzie 450 cm, rośnie wraz z innymi trzema dębami w niewielkim zgrupowaniu. Posiada prosty pień zakończony nisko osadzoną koroną o równomiernie rozłożonych konarach. Dąb cechuje niewielki udział posuszu i uszkodzonych konarów.
okaz o obwodzie 430 cm, rośnie wraz z innymi trzema dębami w niewielkim zgrupowaniu. Posiada prosty pień i mocno rozbudowaną, nisko osadzoną koronę. Jest to okaz o najlepiej rozwiniętej sieci konarów wśród całej grupy pomnikowych dębów. W koronie niewielki porusz i ubytki po odpadniętych gałęziach.
okaz o obwodzie 370 cm, rośnie wraz z innymi trzema dębami w niewielkim zgrupowaniu. Posiada długi i lekko wygięty pień z rzadką i słabo rozwiniętą koroną. Występują ślady po odpadniętych gałęziach i niewielki posusz.
okaz o obwodzie 500 cm, rośnie wraz z innymi trzema dębami w niewielkim zgrupowaniu. Posiada masywny pień z szeroką koroną, której konary nie są mocno rozgałęzione, są za to długie. Drzewo ma ułamany szczytowy odcinek. Dodatkowo widoczne są zamierające i suche gałęzie a także liczne ślady po żerowaniu chrząszczy.
okaz o obwodzie 470 cm, rosnący najbardziej na wschód od pozostałych dębów. Okaz posiada lekko wygięty pień z przechodzącym na całej długości szerokim, zabliźnionym pęknięciem. Brakuje szczytowego odcinka pnia wraz z częścią korony. Sama korona jest słabo wykształcona z długimi i lekko skręconymi konarami. W bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowany jest martwy okaz dębu pozbawiony już niemal wszystkich konarów.
okaz o obwodzie 405 cm, rosnący samotnie na południowy-wschód od pozostałych dębów. Posiada w miarę prosty pień z nisko osadzoną, szeroką koroną. Konary są masywne i stosunkowo długie, w części pnia widoczne są blizny po ułamanych konarach.
okaz o obwodzie 450 cm, wraz z sąsiednim dębem tworzą parę rosnącą w oddaleniu od pozostałych dębów w kierunku południowo-zachodnim. Posiada prosty pień, który na wysokości 5 m uległ złamaniu. Widoczne są liczne blizny, ślady po żerowaniu owadów oraz fragmentaryczne braki kory. Duża część korony uległa uszkodzeniu i obecnie ostało się tylko kilka konarów rosnących w kierunku północnym i wschodnim. Drzewo o najsłabszej kondycji z całej grupy.
okaz o obwodzie 400 cm, wraz z sąsiednim dębem tworzą parę rosnącą w oddaleniu od pozostałych drzew w kierunku południowo-zachodnim. Posiada umiarkowanie masywny pień z rozległą, zabliźnioną raną ciągnącą się wzdłuż niemal całego pnia. Korona umiejscowiona wysoko, jest umiarkowanie rozwinięta, której konary są w większości zwrócone w kierunku południowym. Występuje częściowy posusz oraz widoczne są ślady po ułamanych konarach.

Osobowice

Osobowice to ostatnie z trzech osiedli północnego Wrocławia, gdzie występuje nagromadzenie pomników przyrody. Większość ulokowana jest oczywiście na terenie dużego kompleksu lasu, gdzie oprócz czterech pomników przyrody rośnie wiele pokaźnych drzew o wymiarach kwalifikujących do objęcia ochroną. Są to głównie dęby szypułkowe, jednak odnotowano także dorodne klony i wiązy. Wiele drzew zlokalizowanych jest także wzdłuż wałów przeciwpowodziowych oraz torów kolejowych. Do interesujących pomników na Osobowicach należy grab pospolity, będący we Wrocławiu jedynym drzewem ze swojego gatunku objętym ochroną oraz cyprysik Lawsona, który stanowi wyjątkowo dorodny i imponujący okaz.

Cyprysik Lawsona Chamaecyparis lawsoniana (Uchwała Nr X/199/03 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 12 czerwca 2003 r.Biuletyn Urzędowy RM Nr 6 poz.164z dnia 30 czerwca 2003 r. ) o obwodzie 138 cm (wg nowszych pomiarów 151 cm) i wysokości całkowitej 16 m. Drzewo zlokalizowane jest w południowo-zachodniej części osiedla Osobowice, przy ul. Osobowickiej 132, na terenie placu zabaw w przedszkole nr 7. Drzewo charakteryzuje stosunkowo dobra kondycja, notuje się niewielkie uszkodzenia m.in. ubytek wgłębny (kominowy) z wejściem na wys. ok. 30 cm nad ziemią. Brak widocznych śladów inwazyjnych grzybów lub żerowania szkodników. Cyprysik ze względu na samotne ulokowanie i brak innych drzew w bezpośrednim sąsiedztwie, cechuje bardzo dobrze wykształcona i rozrośnięta korona. Ze względu na ulokowanie w placówce przedszkolnej, dostęp do pomnika jest ograniczony w godzinach otwarcia placówki za zgodą dyrekcji lub można go oglądać zza płotu (zarówno od strony ulicy jak i wału przeciwpowodziowego), gdzie jest częściowo przysłonięty przez żywopłot i inne krzewy.

Grab pospolity Carpinus betulus (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 239 cm (wg nowszych pomiarów 243 cm) i wysokości całkowitej 25,5 m. Drzewo zlokalizowane jest w północno-zachodnim fragmencie Lasu Osobowickiego, w oddziale leśnym 24a, na wysokości dawnego grodziska Szwedzki Szaniec i około 80 m na północ od leśnego parkingu. Mimo występowania na gęsto zarośniętym obszarze leśnym, grab charakteryzuje stosunkowo prawidłowo rozwinięta korona oraz dobra kondycja. Mimo odnotowania kilku zarośniętych rany oraz blizn nie stwierdzono widocznych zmian chorobowych i ataków grzybów. Korona pielęgnowana. Jest to jedyny okaz grabu we Wrocławiu chroniony jako pomnik przyrody.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 413 cm (wg nowszych pomiarów 420 cm) i wysokości całkowitej 25 m. Drzewo zlokalizowane jest w północnej części Lasu Osobowickiego, w oddziale leśnym 25a nadleśnictwa Oborniki Śląskie, około 80 m od drogi, w bezpośrednim sąsiedztwie parkingu od jego wschodniej strony. Drzewo charakteryzuje umiarkowanie dobra kondycja. Na konarze nad ścieżką stwierdzono listwę długości 6 m z widocznymi wyciekami oraz notuje się występowanie owocników grzyba łuskowiec jeleni Pluteus cervinus var. cervinus w szyi korzeniowej. Jest to pomnik o najłatwiejszym dostępie w lesie albowiem ulokowany jest zaraz przy parkingu. Pozostałe drzewa ukryte są w gęstwinie lasu, często w większej odległości od dróg i ścieżek.

Jesion wyniosły Fraxinus excelsior (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 334 cm (w nowszych danych 345 cm) i wysokości całkowitej 24 m. Drzewo zlokalizowane jest w zachodniej części Lasu Osobowickiego, w oddziale 25c nadleśnictwa Oborniki Śląskie, kilka metrów na wschód od śródleśnej polany. Jesion charakteryzuje dobra kondycja. Na pniu nie odnotowuje się zmian chorobowych, jedynymi skazami są zarastające rany po obciętych konarach. Ze względu na występowanie w siedlisku leśnym, korona nie jest mocno rozrośnięta i ogranicza się do dwóch większych konarów.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 384 cm (wg nowszych danych 389 cm) i wysokości całkowitej 31 m. Zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części Lasu Osobowickiego, w oddziale leśnym 27d, nieopodal placu zabaw z tablicami informacyjnymi. Drzewo cechuje średni stan zdrowotny, czego śladem są liczne rany po obciętych konarach nie zabezpieczane chemicznie. Dodatkowo notuje się uszkodzony mechanicznie nabieg korzeniowy. Ze względu na występowanie w leśnym siedlisku, korona dębu nie jest silnie wykształcona. Okaz rośnie poza głównymi drogami leśnymi. Aby do niego trafić należy skręcić w wąską ścieżkę ulokowaną pomiędzy dwoma okazałymi słupami po dawnej bramie i przejść około 200 metrów.

Dąb szypułkowy Mieszko Quercus robur (Uchwała Nr LV/1689/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 14 października 2010 r.) o obwodzie 450 cm i wysokości całkowitej ok. 20 m. Drzewo ulokowane jest w południowej części osiedla Osobowice, przy ul. Osobowicka 127, na terenie Szkoły Podstawowej Nr 21. Dokładniej przy prawym narożu budynku od strony ulicy i wejścia głównego. Drzewo charakteryzuje stosunkowo dobra kondycja, jedynie w koronie występuje drobny susz gałęziowy do 10% oraz drobne ubytki wgłębne. Ze względu na lokalizację o wystawie południowej i brak większych drzew, dąb cechuje się bardzo dobrze wykształconą symetryczną koroną z długimi i rozłożystymi konarami. Jest to najłatwiej osiągalny pomnik na Osobowicach, który nie jest ukryty wśród leśnego gąszczu ani na terenie z ograniczeniem wstępu.

Informacje praktyczne:

większość pomników na zlokalizowana jest na terenach leśnych lub użytków zielonych i dojście do nich jest możliwe wyłącznie pieszo. Jednak jak przystało na miejskie osiedle jest tutaj gęsta sieć dróg umożliwiająca dotarcie jak najbliżej pomników oraz pozostawienie samochodu względnie blisko
jest to teren wybitnie płaski, posiadający gęstą sieć dróg i leśnych ścieżek, dlatego na poszukiwanie pomników można wybrać się z dziećmi lub osobami starszymi. Kilka drzew jest dobrze ukryta w gęstwinie lasu i trzeba mocno wytężyć wzrok w celu odnalezienia zielonych tabliczek. Cyprysik zlokalizowany jest na terenie przedszkola, gdzie potrzeba zgody zarządcy na wejście i sfotografowanie drzewa.
we Wrocławiu występują dziesiątki pomników rozlokowanych niemal w każdym zakątku miasta, z tego względu obszar został podzielony na wiele artykułów: Śródmieście, Wielka Wyspa, Ogród Botaniczny, Zachód Wrocławia, Strachowice, Psie Pole cz.1, Psie Pole cz.2 (Osobowice-Rędzin), Psie Pole cz.3 (Sołtysowice).
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: pomnikowe drzewa najlepiej prezentują się na przełomie kwiecień-maj (gdy wypuszczają świeże liście) oraz w październiku, gdy przybierają złotych, jesiennych barw.