Nowa Morawa

Typ ochrony: florystyczny

Data utworzenia: 1971

Powierzchnia: 22,16 ha

Powiat: Kłodzki

Gmina: Stronie Śląskie

Nadleśnictwo: Lądek Zdrój

Położenie: Rezerwat leży w obrębie Gór Bialskich na pograniczu z Masywem Śnieżnika na terenie Sudetów Wschodnich, obejmując swym zasięgiem wierzchołek i zbocza góry Solec w przedziale wysokości 820-965 m n.p.m. Obszar znajduje się w całości na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, przy granicy z Republiką Czeską, w rozwidleniu potoków źródłowych Prawej i Lewej Widełki oraz Morawki, która wyznacza południową granicę rezerwatu. W sąsiedztwie znajdują się trzy inne rezerwaty (Puszcza Śnieżnej Białki, Jaskinia Niedźwiedzia i Śnieżnik Kłodzki). Całość obejmuje oddział leśny 189 a,b,c nadleśnictwa Lądek Zdrój.

Budowa: Rezerwat charakteryzuje duża różnica wysokości licząc od najwyżej położonych partii po znajdujące się najniżej (największa różnica wynosi 145 metrów), występują tu liczne stromizny. Całość zbudowana jest z skał metamorficznych metamorfiku serii strońskiej, takich jak gnejsy (m.in. granity powstałe pod wpływem mylonityzacji) i łupki łyszczykowe. Tutejsza gleba jest żyzna, posiadająca grubą i kwaśną warstwę próchniczą.

Flora: Całość rezerwatu obejmuje najbardziej pierwotny fragment okolicznych lasów i jeden z najdzikszych w całych Sudetach, gdzie wytworzył się gęsty las o prawie pierwotnym charakterze, przypominającym dawną Puszczę Sudecką. Licznie występujące tu butwiejące drewno  dodatkowo wykazuje duży poziom naturalności tego terenu.

W wyższych terenach występuje dolnoreglowy, kwaśny sudecki las świerkowy ze stanowiskami starodrzewia świerkowego mającego 140-200 lat. Tamtejsze drzewa są pochodzenia rodzimego i charakteryzują się bardzo dobrą jakością, dzięki czemu zostały one uznane za drzewostan nasienny i objęty ochroną w postaci utworzonego tu rezerwatu przyrody. Są one głównym przedmiotem ochrony. Tutejsze świerki stanowią bardzo cenny materiał dla procesu odnowy i unasienniania okolicznych lasów, w których dominuje monokultura świerków obcego pochodzenia. Oprócz cennych walorów genetycznych, nowomorawskie świerki cechuje bardzo osobliwy wygląd tzw pokrój szczudłowaty. Wiele z nich wykiełkowało i rosło na butwiejących, powalonych pniach, tworząc korzenie naokoło nich. Z biegiem czasu stare pnie uległy całkowitemu rozkładowi, pozostawiając pustą przestrzeń i osobliwie rozlokowane, ponad powierzchnią ziemi świerkowe korzenie. Ten typ drzew potwierdza ich naturalne pochodzenie.

W niższych partiach rośnie zespół mieszanego lasu bukowo-świerkowego, który tworzy siedlisko ubogiej buczyny sudeckiej (Luzulo-Fagetum). Oprócz buka, drzewostan charakteryzuje się dużym udziałem drzew iglastych (jodła pospolita, świerk) oraz drzew liściastych, głównie klon jawor. Drzewa iglaste osiągają często ponad 35 m wysokości i dominują nad gatunkami liściastymi, które osiągają niższe rozmiary z powodu trudnych górskich warunków. Warstwa podszytu jest stosunkowo bogata, składająca się z licznych młodych drzew bukowych i klonowych oraz krzewów i oplatających ich pnączy m.in. bez czarny, wawrzynek wilczełyko i wiciokrzew czarny. Runo leśne charakteryzuje się występowaniem wielu gatunków typowych dla sudeckich buczyn i świerczyn, m.in. dzwonek szerokolistny, fiołek dwukiwatowy, kruszczyk szerokolistny, łuskiewnik różowy, marzanka wonna, podbiałek alpejski, podrzeń żebrowiec, szarota norweska, widłak jałowcowaty i wietlica alpejska.

W przygranicznych częściach rezerwatu na obszarze potoku Lewa Widełka rozwinęły się płaty roślinności źródliskowej z zespołu wysiękowego z turzycą odległokłosą (Caricetum remotae), gdzie drzewostan przechodzi stopniowo w górskie łęgi z dużym udziałem klonu jawora i wiązu górskiego. Runo leśne porasta turzyca odległokłosa a także tojeść gajowa, jaskier rozłogowy i śledziennica skrętolistna. Płaty siedliska rozpościerają się dalej poza granicami rezerwatu wzdłuż cieku wodnego.

Występują tu liczne porosty, na drzewach, kamieniach i bezpośrednio na runie leśnym. Świadczy to o niskim zanieczyszczeniu okolicznych biotopów, pomimo katastrofy ekologicznej jaka zdarzyła się w Sudetach  w latach 70 i 80 XX wieku.

Fauna: Bogata. Dzięki zachowaniu pierwotnego charakteru, z dala od siedzib ludzkich, rezerwat jest prawdziwą ostoją dla dzikiej zwierzyny. Licznie występują tu ssaki reprezentowane przez jelenie, muflony, sarny, dziki, lisy, daniele, zające, borsuki, kuny leśne i liczne małe gryzonie oraz ryjówki. Rezerwat stanowi także ostoję dla ptaków, w tym bardzo rzadkiego głuszca (w skali kraju wymierający) i cietrzewia oraz innych gatunków jak dzięcioły, kruki, jarząbek, mysikrólik, drozd, jastrząb, siniak i liczne gatunki sów, w tym włochatka.

Zagrożenia: Obecnie niewielkie. Rezerwat znajduje się w jednym z najdzikszych regionów Sudetów, położonym daleko od większych miejscowości i głównych dróg. Nie ma tutaj zbytniego zagrożenia spowodowanym przez potencjalnie nadmierny ruch turystyczny, jako że nie prowadzą tutaj żadne wyznaczone szlaki turystyczne czy ścieżki edukacyjne. Najbliższe zabudowania to wieś Nowa Morawa, licząca zaledwie 40 mieszkańców. Wszystko to powoduje, że rezerwat nie należy do popularnych turystycznie miejsc i jest bardzo rzadko odwiedzany.

Dawniej, dzikość terenów generowało kłusownictwo, które obecnie jest niemal w całkowitym zaniku. W latach 70 i 80 XX wieku, rezerwatowi jak i całym Sudetom groziła klęska ekologiczna, która jednak w dużej mierze oszczędziła drzewostan świerkowy na terenie Nowej Morawy.

Inne: Piękno i niezwykłość tego obszaru były zauważalne już XIX wieku, kiedy należały one do Marianny Orańskiej. Księżna była postacią wielce zasłużoną dla całego regionu. Jej działania charakteryzowały się racjonalnością i skutecznością. Dotyczyło to także obszaru obecnego rezerwatu. Dzięki bardzo dokładnie planowanej i racjonalnej gospodarce leśnej znaczna część obecnego rezerwatu zachowała dziki, naturalny charakter.