Pomniki Przyrody w Gminie Wisznia Mała
18 listopada 2019Niewielka gmina ulokowana u podnóża Wzgórz Trzebnickich w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy Dolnego Śląska. Obszar stosunkowo ubogi przyrodniczo, jednak posiadający całą grupę pięknych pomników przyrody w postaci dorodnych platanów, buków, dębów oraz jedynego pomnikowego kasztanowca żółtego w województwie.
Typ: pomnik przyrody
Data powołania: 1964, 2009, 2015 r.
Powiat: Trzebnicki
Gmina: Wisznia Mała
Nadleśnictwo: Oborniki Śląskie
Akty: Decyzja nr 25/64 Urzędu Województwa Wrocławskiego z dnia 21 marca 1964 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody drzewa z gat. dąb szypułkowy (Quercus robus); Uchwała nr V/XXXI/175/09 Rady Gminy Wisznia Mała z dnia 30 września 2009 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody; Uchwała nr VII/X/71/15 Rady Gminy Wisznia Mała z dnia 30 września 2015r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody na terenie gminy Wisznia Mała
Wisznia Mała wchodzi w skład powiatu trzebnickiego, gdzie jest najbardziej wysuniętą na południe gminą sąsiadują z miastem Wrocław a także gminami Oborniki Śląskie, Trzebnica i Długołęka. Całość położona jest na trzech jednostkach geograficznych z których największą powierzchnię zajmuje Równina Oleśnicka przebiegająca przez środek gminy. Południowe fragmenty leżą w Pradolinie Wrocławskiej a północne skrawki obejmują Wzgórza Trzebnickie. Znaczna większość powierzchni gminy stanowią użytki rolne, powyżej 60%. Tereny leśne to zaledwie 10%, składające się w większości na jeden kompleks leśny zwany Lasem Malin w północno-wschodniej części, obejmujący w większości silnie przekształcone drzewostany, głównie typowe dla intensywnej gospodarski leśnej monokultury sosnowe. Z powodu braku dojrzałych lasów oraz generalnie z braku dużych powierzchni leśnych, wszystkie pomniki przyrody w gminie obejmują dorodne drzewa na terenach antropogenicznych (parki i dawne tereny pałacowe w kilku miejscowościach). W ich skład wchodzą przede wszystkim dęby ale także platany, buki i kasztanowiec żółty będący jedynym pomnikiem swojego gatunku na terenie województwa.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 371 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 17 m. Okaz znajduje się we wschodniej części wsi Szymanów, na terenach zielonych przylegających do świetlicy miejskiej przy ul. Lipowej 1. Dokładniej drzewo rośnie około 30 m na północ od budynku w sąsiedztwie placu zabaw. Dąb charakteryzuje się umiarkowanym zdrowiem z widocznymi śladami chorobowymi na liściach, ubytkiem w podstawie pnia oraz śladami po licznych cięciach sanitarnych.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 494 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 19 m. Okaz znajduje się we wschodniej części wsi Szymanów, na terenach zielonych przylegających do świetlicy miejskiej przy ul. Lipowej 1. Dokładniej drzewo rośnie około 20 m na zachód od budynku w sąsiedztwie placu zabaw. Dąb charakteryzuje się umiarkowanie dobrą kondycją z widoczną podłużną blizną w pniu oraz śladami zabiegów pielęgnacyjnych (zapiankowane ubytki w pniu, blizny po cięciach sanitarnych). Korona jest niesymetrycznie ułożona w kierunku południowym, gdzie drzewo ma najlepszy dostęp do światła (wolna przestrzeń niezasłonięta drzewami).
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 445 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 16 m. Okaz znajduje się we wschodniej części wsi Szymanów, na terenach zielonych przylegających do świetlicy miejskiej przy ul. Lipowej 1. Dokładniej samotnie ulokowane drzewo rośnie około 30 m na zachód od budynku w kierunku stawu. Dąb jest dwupienny (u podstawy rozdziela się na dwa osobne pnie) i charakteryzuje się szeroką oraz rozłożystą koroną, która nabrała kształtu dzięki ulokowaniu na otwartej przestrzeni. Na pniach widać ubytek wgłębny, ślady po cięciach sanitarnych oraz ślady po odłamanych gałęziach.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 419 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 23 m. Okaz znajduje się w Psarach, na terenie lokalnego parku przy ul. Parkowej, dokładniej w południowo-środkowej części, około 50 m od placu zabaw. Dąb charakteryzuje się złym stanem zdrowia z licznymi ułamanymi konarami oraz silnie przerzedzoną koroną, mimo rośnięcia na otwartej przestrzeni. W miejscu ubytków po konarach widać liczne blizny po cięciach sanitarnych. Na pniu widoczne są ślady żerowania po koziorogu dęboszu, gatunku chronionym żerującym na starych i zamierających dębach. Jest to pomnik o najgorszej kondycji ze wszystkich pomnikowych drzew w gminie.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 408 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 22 m. Okaz znajduje się w Psarach, na terenie lokalnego parku przy ul. Parkowej, dokładniej w jego wschodniej części, około 60 m od placu zabaw. Dąb charakteryzuje się dobrą kondycją z wysoko osadzoną, rozłożystą koroną o licznych, wijących się konarach z niewielkimi śladami po ułamanych gałęziach.
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 427 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 25 m. Okaz znajduje się w niewielkim lasku pomiędzy Wysokim Kościołem i Machnicami, w oddziale leśnym 515f nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Dokładniej przy leśnej ścieżce odchodzącej od ul. Zacisze w Wysokim Kościele, około 300 m od ostatnich zabudowań. Leży w granicach administracyjnych obrębu Machnice. Jest to najstarszy pomnik w gminie (powołany w 1964 r.).
Dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 436 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 26 m. Okaz znajduje się w środkowej części wsi Malin na terenie podworskiego parku, około 100 m na północny-wschód od zarastającego parkowego stawu. Jest to dorodny dąb o grubym pniu i wysoko położonej, bardzo dobrze rozwiniętej koronie z licznymi masywnymi i długimi konarami, z których część jest już obumarła. Szczególnie wyróżnia się jeden z niżej położonych konarów, nienaturalnie długi i łukowato wygięty. Podstawę i dolną część pnia porasta bluszcz pospolity.
Platan klonolistny (Platanus acerifolia) o obwodzie 499 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 23 m. Okaz znajduje się w Psarach, na terenie lokalnego parku przy ul. Parkowej. Dokładniej w jego południowej części przy granicy z działkami budowlanymi. Platan charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją, mimo widocznych zmian chorobowych na liściach. Korona jest nisko osadzona i częściowo niesymetryczna, ukierunkowując się na południe. Widoczny jest także niewielki ubytek w pniu oraz ślad po ułamanym konarze.
Platan klonolistny (Platanus acerifolia) o obwodzie 392 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 22 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie tamtejszej szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej. Dokładniej drzewo rośnie w przedniej części ternu, tuż przy ogrodzeniu. Jest to jeden z trzech pomnikowych platanów, ulokowany najbardziej na południe. Platan charakteryzuje się dobrą kondycją z rozłożystą i rozszerzającą się w górnej części koroną z niewielkim posuszem.
Platan klonolistny (Platanus acerifolia) o obwodzie 492 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 27 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie tamtejszej szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej. Dokładniej drzewo rośnie w przedniej części ternu, tuż przy ogrodzeniu. Jest to jeden z trzech pomnikowych platanów, ulokowany w środkowej części. Platan charakteryzuje się dobrą kondycją z rozłożystą i rozszerzającą się w górnej części koroną, częściowo nachodzącą na koronę sąsiedniego platana.
Platan klonolistny (Platanus acerifolia) o obwodzie 478 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 24 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie tamtejszej szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej. Dokładniej drzewo rośnie w przedniej części ternu, tuż przy ogrodzeniu. Jest to jeden z trzech pomnikowych platanów, ulokowany najbardziej na północ. Platan charakteryzuje się umiarkowanie dobrą kondycją z grubą i masywną podstawą pnia oraz rozłożystą ale stosunkowo rzadką koroną.
Buk pospolity odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica „Atropunicea”) o obwodzie 473 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 25 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie tamtejszej szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej. Dokładniej drzewo rośnie w tylnej części, tuż przy południowym narożniku budynku szkoły. Buk charakteryzuje się umiarkowanie dobrą kondycją, jednak o rozłożystej i szerokiej koronie. Widoczne są ślady po obciętych konarach i zmiany chorobowe na liściach.
Buk pospolity odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica „Atropunicea”) o obwodzie 457 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 28 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie tamtejszej szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej. Dokładniej drzewo rośnie w tylnej części, tuż przy północnym narożniku budynku szkoły. Drzewo wykształciło rozłożystą i nisko osadzoną koronę. Na pniu widoczne są zmiany rakowe.
Kasztanowiec żółty (Aesculus flava) o obwodzie 236 cm i wysokości całkowitej wynoszącej około 15-18 m. Okaz znajduje się w północnej części miejscowości Wisznia Mała, na terenie dawnego parku dworskiego ulokowanego pomiędzy ulicami Nad Potokiem i Polną. Dokładniej w północnej części parku, obecnie stanowiący zadrzewienia oddziału leśnego 15Ga nadleśnictwa Oborniki Śląskie. Drzewo charakteryzuje się dobrą kondycją jednak o zniekształconym pokroju składającym się na nisko rozgałęzioną koronę, która na wysokości około 1 m rozdziela się na trzy grube konary. Owe konary są silnie przekrzywione w kierunku północnym, prawdopodobnie z powodu warunków świetlnych. Okaz rośnie w zwartym drzewostanie. Jest to także jedyny pomnikowy kasztanowiec żółty na terenie województwa.
Informacje Praktyczne:
- dobry dojazd w przypadku większości pomników, które ulokowane są przy drodze lub w bezpośredniej bliskości. Jedynie pomnikowy dąb w Machnicach jest w pewnym oddaleniu od dróg. W przypadku niektórych okazów dostęp może być utrudniony ze względu na ulokowanie na obiektach ogrodzonych (szkoła, świetlica). Jedynie pomnikowe drzewa w Wiszni Małej posiadają tabliczki, okazy w pozostałych miejscowościach są ich pozbawione
- w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma obszarów chronionych w postaci użytków ekologicznych lub rezerwatów przyrody. Najbliżej położony jest Las Bukowy w Skarszynie (ok. 10-12 km). Poza tym w sąsiedztwie gminy znajdują się obszary sieci Natura 2000 (Kumaki Dobrej, Dolina Widawy)
- gmina nie należy do terenów o dużym bogactwie przyrodniczym, do najcenniejszych obszarów należą pojedyncze fragmenty lasów pod Machnicami i Pierwoszowem, proponowane do objęcia ochroną jako użytki ekologiczne
- na terenie gminy występuje wiele dorodnych drzew o wymiarach pomnikowych, m.in. wielopędowa lipa drobnolistna (Wisznia Mała, przy ul. Nad Potokiem), klon jawor (w parku w Maline), topola biała (za szkołą w Wiszni Małej), dorodne platany (świetlia w Szymanowie) i kilka dorodnych dębów na terenach parkowych Psar, Szymanowa oraz wzdłuż rzeki Widawy
- najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: maj i jesień, kiedy to pomnikowe drzewa prezentują się najatrakcyjniej
