Pomniki Przyrody we Wrocławiu cz.VIII – Fabryczna (Północ)

1 listopada 2023 Wyłączono przez admin

Dzielnica Fabryczna, zarówno pod względem nazwy jak i ogólnego charakteru może się słabo kojarzyć z przyrodą i tym samym dorodnymi drzewami pomnikowymi. Należy jednak pamiętać, że dzielnica obejmuje nie tylko wielkie blokowiska na Popowicach, Kozanowie i Nowym Dworze oraz obszary przemysłowe. Są tutaj także ogromne obszary leśne, obejmujące m.in. największy wrocławski kompleks leśny (Las Mokrzański) oraz najcenniejszy przyrodniczo las będący ostatnim znanym fragmentem grądu kokoryczowego w mieście, który znajduje się na Janówku. Ze względu na liczebność pomnikowych drzew w tej dzielnicy, opis został podzielony na dwa artykuły. W części drugiej opisywane będą osiedla północne: Maślice, Pilczyce, Popowice i Stabłowice. Dominują tu przede wszystkim dęby szypułkowe, jednak wśród pomnikowych drzew znalazły się także platany, wiązy oraz jedyne leszczyny w granicach miasta.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Decyzja 3/77 z dnia 24 grudnia 1977 r. ) o obwodzie 411 cm (wg nowszych pomiarów 436 cm) i wysokości całkowitej około 17 m. Drzewo zlokalizowane jest w północno-wschodniej części osiedla Popowice, na ul. Wejherowskiej, pomiędzy mostem Milenijnym a budynkami WOSiR. Dąb charakteryzuje się umiarkowanie dobrym stanem zdrowia. Stwierdzono dwie większe rany. Jedna ulokowana od południowej strony na wysokości 160 cm, gdzie występuje podłużna rana o wymiarach 200 x 30 cm. Została ona wypełniona zaprawą betonową w celu zabezpieczenia przed dalszym rozrostem pęknięcia. Od strony zachodniej na wysokości 30 cm zanotowano drugą ranę o rozmiarach 150 x 10 cm, ta również została wypełniona zaprawą betonową. Poza tym widnieją ślady po kilku odłamaniach konarów. Posusz drobny, do 10%. Mimo zlokalizowania w bardzo niekorzystnym miejscu, zaledwie 3-4 m od śródmiejskiej obwodnicy, drzewo posiada dobrze rozwiniętą koronę, bez większych uszczerbków. Jest to jeden z najstarszych pomników na terenie Fabrycznej.

Grupa dwóch Leszczyn tureckich Corylus columa (Uchwała Nr XVIII/360/11 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 17 listopada 2011 r. ) o obwodzie pni 264 cm oraz 172 + 200 cm i wysokościach całkowitych 16 i 20 m. Drzewa zlokalizowane są w środkowej części Parku Zachodniego na styku osiedla Popowice i Kozanów, przy zachodniej granicy polany z placem zabaw. Oba okazy charakteryzują się dobrą kondycją o zdrowej i mocno rozwiniętej koronie, szczególnie dotyczy to leszczyny rosnącej bliżej polany, mającej większy dostęp do światła. We Wrocławiu są to jedyne drzewa objęte ochroną pomnikową z tego gatunku (w województwie są jeszcze 3 pomnikowe leszczyny tureckie) oraz jedyne pomniki przyrody w Parku Zachodnim (mimo, że wiele drzew zasługuje tutaj na ochronę pomnikową). Późnym latem i jesienią można zbierać ich oryginalne orzechy, które obtoczone są silnie rozwiniętą osłonką tworzącą swoistą „grzywę”.

Maślice

Wiąz szypułkowy Ulmus laevis (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 314 cm (wg nowszych pomiarów 337 cm) i wysokości całkowitej około 27 m. Drzewo zlokalizowane jest na wschodnim skraju osiedla Maślice, około 70 m na północ od bezimiennego cieku oddzielającego Maślice od Pilczyc. Wiąz rośnie w terenie leśnym przy ujściu Ślęzy, oddział 32b. AM- 18, działka nr 35/2, w obrębie Natura 2000 Las Pilczycki. Okaz charakteryzuje się dobrym zdrowiem, bez widocznych uszkodzeń czy pęknięć z silnie rozszerzoną dolną częścią pnia. Towarzyszą mu w bezpośrednim sąsiedztwie dwa inne wiązy, które niemalże stykają się pniami z pomnikowym drzewem, tworząc ciekawą kompozycję. W odległości około 50 m na północ zlokalizowany jest drugi pomnik – okazały platan klonolistny.

Platan klonolistny Platanus x hispanica Acerifolia (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 433 cm (wg nowszych pomiarów 460 cm) i wysokości całkowitej około 27 m. Drzewo zlokalizowane jest na wschodnim skraju osiedla Maślice, około 120 m na północ od bezimiennego cieku oddzielającego Maślice od Pilczyc. Platan rośnie w terenie leśnym przy ujściu Ślęzy, oddział 32b. AM- 18, działka nr 35/2, w obrębie Natura 2000 Las Pilczycki. Drzewo bardzo wyróżnia się na tle pozostałego drzewostanu, zarówno pod względem okazałości jak i pochodzenia. Pozostałe drzewa są przeważnie młode i o znacznie mniejszych rozmiarach. W większości są to okazy pochodzące z naturalnego siewu sprzed kilkunastu-kilkudziesięciu lat, podczas gdy platan jest okazem znacznie starszym, jeszcze przedwojennym. Posadzonym prawdopodobnie za Niemców w celach ozdobnych. Okaz rozgałęziony jest na trzy grube pnie i cechuje się dobrym zdrowiem z niewielkimi i mało znaczącymi ubytkami, m.in. w szyi korzeniowej oraz dziuplami. Posusz drobny, do 10%.

Platan klonolistny Platanus x hispanica Acerifolia (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 433 cm (wg nowszych pomiarów 460 cm) i wysokości około 30 m. Drzewo znajduje się we wschodniej części osiedla Maślice, w osiedlowym parku pomiędzy ul. Rędzińską i al. Śliwową, tuż przy wschodnim brzegu niewielkiego zbiornika wodnego. W bezpośrednim sąsiedztwie rosną trzy inne platany o pomnikowych wymiarach. Okaz charakteryzuje się dobrą kondycją o dużej i rozbudowanej koronie. Jedynie na wysokości 120 cm od strony polany, występuje niewielka rana o wymiarach 40 x 30 cm. Korona pielęgnowana. Posusz drobny, do 10%. W odległości około 70 na zachód, znajduje się drugi pomnikowy platan.

Platan klonolistny Platanus x hispanica Acerifolia (Uchwała Nr XXV/837/00 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19.10.2000 r. Biuletyn Urzędowy RMW z 7 listopada 2000 r. Nr 9, poz. 331.) o obwodzie 465 cm (wg nowszych pomiarów 460 cm) i wysokości całkowitej ok. 24 m. Drzewo znajduje się we wschodniej części osiedla Maślice, wewnątrz osiedlowego parku pomiędzy ul. Rędzińską i al. Śliwową, około 50 m na zachód od zbiornika wodnego. Okaz cechuje się dobrą kondycją o stosunkowo słabo rozbudowanej koronie z kilkoma większymi konarami. Same konary są dziuplaste. Notuje się przebarwienie liści (antraknoza, do około 20%) oraz drobne wycieki na pniu. Drzewo bardzo wyróżnia się na tle pozostałego drzewostanu, zarówno pod względem okazałości jak i pochodzenia. Pozostałe drzewa są przeważnie młode i o znacznie mniejszych rozmiarach. W większości są to okazy pochodzące z naturalnego siewu sprzed kilkunastu-kilkudziesięciu lat, podczas gdy platan jest okazem znacznie starszym, jeszcze przedwojennym. Posadzonym prawdopodobnie za Niemców w celach ozdobnych.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/838/00 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19.10.2000 r. Biuletyn Urzędowy RMW z 7 listopada 2000 r. Nr 9, poz. 332) o obwodzie 375 cm (wg nowszych pomiarów 394 cm) i wysokości całkowitej 22 m. Drzewo znajduje się we wschodniej części osiedla Maślice, na zachodnim skraju osiedlowego parku pomiędzy ul. Rędzińską i al. Śliwową, tuż przy zbiorniku wodnym. Otaczają go inne wiekowe dęby, z których wiele także osiąga pomnikowe wymiary. Są pozostałością po dawnych założeniach parkowych w tym miejscu. Okaz cechuje się stosunkowo dobrą kondycją. Mimo umiejscowienia w rzadkim zadrzewieniu, pień jest słabo rozgałęziony a sama korona umiejscowiona jest wysoko. Notuje się niewielka uszkodzenia szyi korzeniowej (odpadająca kora do wysokości 150 cm i zgnilizna późna). Samo drzewo jest zasiedlone przez owady.

Stabłowice

Osiedle należy do jednych z najbardziej zurbanizowanych fragmentów zachodniego Wrocławia, gdzie tereny domków jednorodzinnych, bloków oraz ogródków działkowych zajęły prawie cały obszar. Miejsca, gdzie zachowały się dorodne drzewa zlokalizowane są wyłącznie wzdłuż Bystrzycy, gdzie pomnikowe drzewa rosną zarówno na terenie małego osiedlowego parku jak i na terenie łęgów. Na terenie parku rosną też okazałe cisy, żywotniki zachodnie i sosny zwyczajne. Nie wiadomo czy w przyszłości zostaną objęte ochroną pomnikową. Warto dodać, że łęgi nad Bystrzycą to miejsce bogate zarówno w wiele drzew o wymiarach pomnikowych, głównie dębów, oraz bogate przyrodniczo. Występują tutaj bogate populacje konwalii, kokoryczy, zawilców, ziarnopłonów, gajowców, jasnoty oraz bluszczu pospolitego, który oplata bardzo wiele drzew, nadając temu miejscu charakter małej Amazonii.

Platan klonolistny Platanus x acerifolia (Uchwała Nr XXXII/1010/01 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 kwietnia 2001 r. Biuletyn Urzędowy RM Nr 6 poz.97 z dnia 7 maja 2001 r. ) o obwodzie 450 cm (wg nowszych pomiarów 448 cm) i wysokości całkowitej ok 30 m. Drzewo znajduje się w zachodniej części Stabłowic, w południowej części osiedlowego parku ciągnącego się pomiędzy ul. Stabłowicką a Bystrzycą, zaraz przy parkowym placu zabaw. Jest to najdorodniejsze drzewo w parku, które dzięki stosownej odległości od innych zadrzewień posiada wystarczającą przestrzeń i dostęp do światła słonecznego by wytworzyć szeroką i bardzo dobrze rozbudową koronę z licznymi grubymi konarami. Okaz cechuje dobra kondycja. Notuje się tylko niewielkie blizny lub drobne zarastające dziuple po odłamanych gałęziach.

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXXII/1011/01 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 kwietnia 2001 r.Biuletyn Urzędowy RM Nr 6 poz.98 z dnia 7 maja 2001 r. ) o obwodzie 534 cm (wg nowszych pomiarów 548 cm) i wysokości całkowitej 27 m. Drzewo znajduje się w zachodniej części Stabłowic, w północnej części osiedlowego parku ciągnącego się pomiędzy ul. Stabłowicką a Bystrzycą, w bliskiej odległości od wjazdu do szkółki drzew i krzewów. Okaz charakteryzuje się niezbyt dobrym stanem zdrowia. Na wysokości 3 m i 4 m występują rany po odłamanych konarach z dziuplami przechodzące w kominy. Do tego prawie 25% powierzchni pnia obejmuje martwica (zapadnięta kora). Okaz jest zasiedlony przez kozioroga dębosza oraz silnie zaznaczony przez dzięcioły.

Wiąz szypułkowy Ulmus laevis (Uchwała Nr XXXII/1012/01 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 kwietnia 2001 r.Biuletyn Urzędowy RM Nr 6 poz.99 z dnia 7 maja 2001 r. ) o obwodzie 493 cm (według nowszych pomiarów 514 cm) i wysokości całkowitej 26 m. Drzewo znajduje się w zachodniej części Stabłowic, w północnej części osiedlowego parku ciągnącego się pomiędzy ul. Stabłowicką a Bystrzycą, bezpośrednio na przy brzegu opadającemu ku rzece. Okaz charakteryzuje się umiarkowanie dobrą kondycją. Notuje się martwy konar o średnicy 20 cm, znajdujący się od strony rzeki. Poza tym liczne dziuple po odłamanych konarach. W jednej z nich widoczny owocnik boczniaka Pleurotus sp. Dzięki ulokowaniu zaraz przy brzegu, drzewo bardzo ciekawe wkomponowuje się w krajobraz doliny Bystrzycy.

: Wiąz, pokrój

Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie 389 cm (według nowszych pomiarów 474 cm) i wysokości całkowitej ok 30 m. Drzewo zlokalizowane jest w zachodniej części osiedla Stabłowice, w lesie pomiędzy rzeką Bystrzycą a ul. Ciechocińską, przy podłużnym śródleśnym zbiorniku wodnym. Charakteryzuje się stosunkowo dobrą kondycją. Jedynie od strony ścieżki, między nabiegami korzeniowymi, notuje się niewielką ranę o wymiarach 20 x 20 cm i głębokości 50 cm. Przy podłożu stwierdzono owocniki łuskwiaka nastroszonego Pholiota squarrosa. W sąsiedztwie rośnie wiele dorodnych dębów, stąd potrzeba chwili czasu na odnalezienie pomnika albowiem nie rzuca się on zbytnio w oczy z powodu sąsiedztwa wielu dębów o wymiarach pomnikowych. Po drugiej stronie zabudowań zlokalizowana jest grupa pomnikowych dębów.

Grupa 3 drzew Dąb szypułkowy Quercus robur (Uchwała Nr XXV/2096/04 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 lipca 2004 r.Dz. Urz. Woj. Doln.z dnia 27 sierpnia 2004 r.Nr 160, poz. 2782 ) o obwodzie pni 500, 484 i 467 cm oraz wysokościach w granicach 27-30 m. Drzewa zlokalizowane są w zachodniej części osiedla Stabłowice, w lesie pomiędzy rzeką Bystrzycą a ul. Cieplicką (oddział leśny 33p. Stabłowice, AM-22, 2/1). Wszystkie trzy dęby rosną wokół niewielkie śródleśnego zbiornika wodnego, z czego dwa po jego zachodniej stronie a jeden na wschodnim brzegu. Wszystkie okazy charakteryzują się stosunkowo dobrą kondycją. Jedynie drzewo o nr ew. 91B posiada w szyi korzeniowej, między nabiegami, niewielką ranę o wymiarach 30 x 10 cm i wgłębieniu do około 100 cm ze zgnilizną miękką. Ze względu na lokalizację w terenie leśnym, dęby posiadają słabo wykształcone korony. Niektóre okazy porasta bluszcz pospolity.

większość pomników zlokalizowana jest na terenach parkowych lub użytków zielonych i dojście do nich jest możliwe wyłącznie pieszo. Jednak jak przystało na miejskie osiedla jest tutaj gęsta sieć dróg umożliwiająca dotarcie jak najbliżej pomników oraz pozostawienie samochodu względnie blisko, Tylko kilka drzew rośnie w laskach poza ścieżkami, gdzie trzeba mieć dobre rozeznanie w terenie.
jest to teren wybitnie płaski, posiadający gęstą sieć dróg i leśnych ścieżek, dlatego na poszukiwanie pomników można wybrać się z dziećmi lub osobami starszymi. Kilka drzew jest dobrze ukryta w gęstwinie lasu i trzeba mocno wytężyć wzrok w celu odnalezienia zielonych tabliczek. Niektóre drzewa stanowią największe okazy w okolicy stąd też wypatrzenie ich nie powinno stanowić problemu.
we Wrocławiu występują dziesiątki pomników rozlokowanych niemal w każdym zakątku miasta, z tego względu obszar został podzielony na wiele artykułów: Śródmieście, Wielka Wyspa, Ogród Botaniczny, Fabryczna (Leśnica i okolice), Fabryczna (Północ), Psie Pole cz.1, Psie Pole cz.2 (Osobowice-Rędzin), Psie Pole cz.3 (Sołtysowice), Południe Miasta.
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: pomnikowe drzewa najlepiej prezentują się na przełomie kwiecień-maj (gdy wypuszczają świeże liście) oraz w październiku, gdy przybierają złotych, jesiennych barw.