Cenne Tereny – Ziemia Oławska

Cenne Tereny – Ziemia Oławska

26 listopada 2017 Wyłączono przez admin

Ulokowana na południowy-wschód od stolicy Dolnego Śląska, Ziemia Oławska (wraz z Ziemią Wołowską) charakteryzuje się największym bogactwem przyrodniczym ze wszystkich ościennych powiatów wokół Wrocławia, gdzie istnieje cała siec przyrodnicza od rzadkich i cennych siedlisk po miejsca występowania chronionych i ginących w skali kraju gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Do najważniejszych gatunków należy: jelonek rogacz, kotewka orzech wodny i kruszczyk siny. 

 


Rezerwaty Przyrody:

Grodzisko Ryczyńskie

Kanigóra

Leśna Woda

Łacha Jelcz

Zwierzyniec

 

Użytki ekologiczne:

Łąka Zimowitowa

 

Obszary Natura 2000: 

Dąbrowy Janikowskie

Grądy w Dolinie Odry

 


Cenne lub projektowane tereny chronione na Ziemi Oławskiej:

Matunin. Projektowany rezerwat przyrody o powierzchni około 23,5 ha obejmujący odrzańskie starorzecze w południowej części miasta Jelcz-Laskowice. Na terenie odnotowano około 312 gatunków roślin z 68 rodzin. W tym taksony rzadkie lub chronione jak: krwawnik kichawiec, stokłosa żytnia, ponikło jednoprzysadkowe, śnieżyczka przebiśnieg, kruszczyk szerokolistny, czosnek kątowy, czosnek niedźwiedzi, okrężnica bagienna, dzięgiel litwor nadbrzeżny, włosienicznik krążkolistny, zamokrzyca ryżowa, osoka aloesowata, grzybienie białe, grążel żółty a także najważniejszy składnik flory – kotewka orzech wodny, osiągający populacje liczącą w dziesiątki tysięcy osobników. Teren porasta mozaika siedlisk związanych z terenami wilgotnymi i wodnymi, m.in. łęg jesionowo-wiązowy, łąki selernicowe, łąki trzęślicowe, turzycowiska i tereny szuwarowe.

Łąki nad Odrą koło Ratowic. Niewielki projektowany użytek ekologiczny obejmujący łąki, trzcinowiska i inne tereny otwarte wokół starorzecza Odry będące obecnie kopalnią kruszywa (głównie piasku). Odnotowano tu siedliska łąk świeżych (Arrhenatherion elatioris) i selernicowych (Cnidion dubii) oraz ziołorośli nadrzecznych (Convolvuletalia sepium). Są one miejscem gniazdowania krwawodzioba i kszyka. Teren silnie zagrożony z powodu wzmożonej antropopresji (teren licznie odwiedzany przez ludzi, którzy pozostawiają liczne śmieci oraz płoszą zwierzynę).

Las koło Oleśnicy Małej. Niewielki kompleks leśny ciągnący się wzdłuż rzeki Gnojna na odcinku Oleśnica Mała-Niemil. Obejmuje cenne siedliska łęgu jesionowo-wiązowego (Ficario-Ulmetum) i grądu środkowoeuropejskiego (Galio-Carpinetum) w odmianie wilgotnej, które stanowią wyspę różnorodności pośród dziesiątków kilometrów pól i użytków rolnych. Jest to miejsce występowania bardzo bogatej populacji czosnku niedźwiedziego oraz innych gatunków roślin jak śnieżyczka przebiśnieg, kokorycz pusta, gajowiec żółty i ziarnopłon wiosenny.

Las koło Siedlec. Projektowany użytek ekologiczny obejmujący stosunkowo duży kompleks leśny znajdujący się na wschód od miejscowości Siedlec, w oddziałach leśnych 309-318 obrębu Oława. Teren porasta głównie drzewostan sklasyfikowany jako łęg jesionowo-wiązowy (Ficario-Ulmetum) i grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum) w odmianie wilgotnej. Na obszarze stwierdzono bogatą populację kruszczyka sinego a także inne rzadkie gatunki roślin jak śnieżyczka przebiśnieg, kalina koralowa, kokorycz pełna, kruszczyk szerokolistny i zawilec żółty.

Las Wojnowski. Projektowany niewielki użytek ekologiczny w południowo-wschodnim fragmencie Wrocławia lub w zachodniej części miejscowości Łany (opis i mapa są nieprecyzyjne) obejmujący mozaikę siedlisk, w tym nadrzeczne łęgi olchowe i łąki selernicowe (Cnidion dubii) z rzadkimi gatunkami roślin jak czosnek kątowy, kosaciec syberyjski, centuria pospolita, konitrut błotny. Teren stanowi miejsce gniazdowania i żerowania licznej ornitofauny (dzięcioł średni, muchołówka białoszyja, dzięciołek, bączek, trzciniak, trzcinniczek, derkacz, puszczyk).

Lasy Oławskie (Lasy Ryczyńskie). Projektowany zespół przyrodniczo-krajobrazowy obejmujący najcenniejszy kompleks lasów w dolnośląskim odcinku Doliny Odry, znajdujący się na terenie nadodrzańskim lasów pomiędzy miejscowością Oława od zachodu, Bystrzyca od północy, rzeką Odrą od południa i granicą województwa od wschodu. Drzewostan budują przede wszystkim grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum) i łęg jesionowo-wiązowy (Ficario-Ulmetum) z bogatym runem leśnym, w skład którego wchodzi m.in. śnieżyca wiosenna, śnieżyczka przebiśnieg, żywiec bulwiasty, czosnek niedźwiedzi, kruszczyk siny, kruszczyk szerokolistny, przetacznik górski, złoć mała czy gnieźnik leśny. Na terenie projektowanego zespołu istnieje system obszarów chronionych w postaci 3 rezerwatów (Kanigóra, Zwierzyniec, Grodzisko Ryczyńskie) i jednego użytku ekologicznego (Łąka Zimowitowa).

 

Lasy wokół rzeki Oławy. Mozaika siedlisk nadrzecznych ciągnących się wzdłuż rzeki Oławy na długości około 6 km, pomiędzy miejscowościami Kalinowa i Drzemlikowice. Obejmuje cenne łęgi jesionowo-wiązowe (Ficario-Ulmetum) i grądy środkowoeuropejskie (Galio-Carpinetum) w odmianie kokoryczowej z bogatym runem leśnym. Do cennych gatunków notowanych na tym obszarze należy czosnek niedźwiedzi, kruszczyk szerokolistny, śnieżyczka przebiśnieg, żywokost bulwiasty i kokorycz pusta. Pomiędzy lasami występuje mozaika terenów łąkowych, głównie zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, łąki selernicowe oraz łąki użytkowane ekstensywnie. Notuje się tu bogatą entomofaunę oraz liczne gatunki chronionych roślin jak kosaciec syberyjski, konitrut błotny, groszek błotny i czosnek kątowy.

Lednica. Niewielki projektowany użytek ekologiczny we wschodniej części Lasów Oławskich, granicząc przez ciek wodny z miejscowością Lednica (woj. opolskie). Teren porasta głównie drzewostan sklasyfikowany jako łęg jesionowo-wiązowy (Ficario-Ulmetum) i grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum) w odmianie wilgotnej. Na obszarze stwierdzono populację kruszczyka sinego a także inne rzadkie gatunki roślin jak śnieżyczka przebiśnieg, kalina koralowa, kokorycz pełna, kruszczyk szerokolistny i zawilec żółty. W najnowszych opracowaniach ochrony gminy i nadleśnictwa brak projektu wspomnianego użytku.

Marszowicki Potok. Projektowany użytek ekologiczny obejmujący pas łąk wzdłuż potoku ciągnącego się na wschód od wsi Wierzbno w gminie Domaniów. Teren stanowi mozaikę siedlisk nieleśnych (łąki wilgotne i zmiennowilgotne, trzęślicowe, selernicowe, turzycowiska). Jest to  jedna z niewielu ostoi pośród setek hektarów pól i zabudowań w tym fragmencie powiatu. Występuje tu wiele rzadkich lub chronionych roślin jak: kukułka szerokolistna, pełnik europejski, goździk pyszny, pierwiosnek lekarski, ostrożeń warzywny, rdest wężownik, krwiściąg lekarski, rutewka wąskolistna.

Starorzecze w Starym Górniku. Projektowany użytek ekologiczny obejmujący niewielkie starorzecze w miejscowości Stary Górnik z mozaiką siedlisk nieleśnych, głównie związanych z środowiskiem nadwodnym i bagiennym. Stwierdzono występowanie m.in. zespołu lilii wodnych (Nupharo-Nymphaeetum albae) i osoki aloesowatej (Stratiotetum aloidis) oraz zespołów szuwarowych.

Stawy w Nowym Dworze. Stosunkowo duży projektowany użytek ekologiczny obejmujący zasięgiem kompleks stawów hodowlanych wraz z otaczającymi go kompleksami leśno-łąkowymi na południe od Nowego Dworu. Teren charakteryzuje się występowaniem bogatej herpetofauny (traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna) oraz ornitofauny, dla której stawy są teren gniazdowania i żerowania. Stwierdzono wiele gatunków ptaków m.in. perkoz rdzawoszyi i dwuczuby, zausznik, łabędź niemy, perkozek, błotniak stawowy, kokoszka, sieweczka rzeczna, kszyk, samotnik, strumieniówka.


Pomniki Przyrody

Obszary powiatu Oławskiego i gminy powiatu Wrocławskiego wzdłuż Odry charakteryzują się umiarkowanym występowaniem pomników przyrody. Podobnie jak to ma się w przypadku większości pomników, obejmują one sztuczne nasadzenia drzew wzdłuż dróg, szlaków i w dawnych założeniach parkowych oraz pałacowych. Warto tutaj nadmienić, że na terenie powiatu występują trzy pomniki przyrody nieożywionej obejmujące głazy narzutowe, z czego dwa leżą na północy od miasta Jelcz-Laskowice (w obrębie wsi Dębina i Grędzina) oraz grupa głazów w miejscowości Sulęcin, które tak naprawdę są pomnikiem wrocławskim albowiem zostały one przetransportowane w 1923 r. z wyrobiska cegielni znajdującej się ówcześnie na osiedlu Tarnogaj. Pozostałe pomniki obejmują kilkadziesiąt drzew, głównie dębów szypułkowych, które stanowią dominujące drzewo w krajobrazie tego regionu. Warto nadmienić, że w Dębinie zlokalizowany jest Dąb Słowianin, jeden z najokazalszych dębów w województwie, który został laureatem konkursu na Drzewo Roku 2014 r.

Poniżej wybiórcza lista wszystkich pomników Ziemi Oławskiej:

Powiat Oławski:

  • Dębina: dąb szypułkowy, głaz narzutowy
  • Drzemlikowice: grupa 3 dębów szypułkowych, grupa 2 platanów klonolistnych, tulipanowiec
  • Dziuplina: dąb szypułkowy
  • Chwalibożyce: grupa 3 dębów szypułkowych
  • Grędzina: głaz narzutowy
  • Jelcz-Laskowice: 4 dęby szypułkowe, lipa drobnolistna
  • Miłocice: grupa 13 drzew (różne gatunki)
  • Niemil: dąb szypułkowy
  • Nowy Dwór: dąb szypułkowy,
  • Oleśnica Mała: lipa drobnolistna
  • Oława: grupa 2 dębów
  • Osiek: lipa drobnolistna
  • Stary Górnik: dąb szypułkowy, grupa 10 dębów szypułkowych, grupa 2 dębów szypułkowych

Powiat Wrocławski: 

  • Czernica: dąb szypułkowy
  • Kotowice: 3 dęby szypułkowe
  • Łany: 4 dęby szypułkowe
  • Radwanice: 4 dęby szypułkowe
  • Siechnice: 3 dęby szypułkowe
  • Sulęcin: głaz narzutowy, grupa 5 głazów narzutowych, lipa drobnolistna