Park Szczytnicki we Wrocławiu

13 listopada 2022 Wyłączono przez admin

Miejskie parki kojarzą się głównie ze sztucznością, równo posadzonymi alejami, rabatami ozdobnych roślin i ogromną ilością architektury. Jednak to tylko jedna odsłona. Wiele parków posiada w swoim zasięgu tereny naturalistyczne lub ulegające naturalizacji. We wrocławskim Parku Szczytnickim spotkamy wiele tego typu fragmentów nawiązujących do grądu, dąbrowy i buczyny, gdzie rośnie cały szereg interesujących i rzadkich gatunków.

Na wstępie chcieliśmy podkreślić skupienie się na typowo przyrodniczej części parku. W artykule opisy ogrodowej części zostaną w dużej mierze pominięte lub tylko pokrótce wspomniane, chodzi tutaj o nasadzenia i kolekcje roślin ozdobnych czy drzew nierodzimego pochodzenia.

Park Szczytnicki zlokalizowany jest w dolinie Odry określanej jako Pradolina Wrocławska. Stanowi największy park we Wrocławiu, którego powierzchnia wynosi około 100 ha. Zlokalizowany jest we wschodniej części dzielnicy Śródmieście obejmującej tzw. Wielką Wyspę. Ze względu na wielkość jego poszczególne fragmenty znajdują się w granicach kilku tamtejszych osiedli, dokładniej na terenie osiedla Sępolno, Zalesie i Szczytniki, a niewielkie fragmenty przynależą także do osiedla Zacisze i Dąbie. Ze względu na wielkość wyróżnia się tutaj kilka fragmentów, jednak nie jest to oficjalny podział parku i w różnych źródłach jego składowe lub granice mogą przebiegać inaczej. Jednak generalnie wyróżnia się następujące części:

Park Angielski (dawniej także Gaj Göpperta, niem. Göppert Hain), fragment położony jest środkowej części parku pomiędzy aleją Dąbską i ul. Kopernika. Jest to jeden z najstarszych fragmentów, którego początki sięgają 1875 r. Posiada dosyć luźne zadrzewienia poprzedzielane rozległymi polanami. Ze względu na stary wiek tego fragmentu, płaty zadrzewień charakteryzuje liczny starodrzew złożony z dębów, buków, lip i platanów, w tym okazów przekraczających 300 cm w obwodzie (m.in. 11 dębów). W części północnej i wschodniej rośnie wiele drzew obcego pochodzenia stanowiąc elementy dawnych założeń parkowych, można tu spotkać takie gatunki jak lipa krymska, orzech czarny, klon kapadocki, klon francuski, grujecznik japoński, strączyn żółty oraz wiele dębów (d. błotny, d. biały, d. burgundzki, d. kaukaski). W części południowo-zachodniej zlokalizowany jest drewniany kościółek naokoło którego posadzono sosny himalajskie charakteryzujące się jasnym igliwiem, klony jawory o wyróżniającej je jasnej korze i liczne skupiska cisów o rozmiarach pomnikowych. Na północ od kościółka rośnie grupa dorodnych buków, którym towarzyszą platany, sosny czarne i kasztanowce. Natomiast w centralnej części Parku Angielskiego zlokalizowany jest niewielki placyk do którego schodzą się promieniście okoliczne ścieżki. W miejscu tym posadzono skupisko dorodnych lip drobnolistnych i cisów. Po obu stronach alei Dąbskiej, łączącej ulice Mickiewicza i Kopernika, nasadzono aleje dorodnych kasztanowców zwyczajnych, wśród których wiele okazów osiągnęło rozmiary pomnikowe. Wzdłuż ul. Kopernika występuje najbardziej naturalistyczny drzewostan przypominający las grądowy z bogatym podszytem złożonym z dereni i głogów oraz runa leśnego składającego się na dzwonki, dąbrówki, jastrzębce, starce, gwiazdnice, fiołki, barwinki i przetaczniki. W miejscu tym rośnie także chroniony gatunek, kruszczyk szerokolistnego.

Park Książęcy, jest to fragment powstały w XIX wieku i nazwany na cześć założyciela, księcia Ludwiga von Hohenlohe. Obejmuje północno-zachodni fragment pomiędzy ul. Kopernika i Różyckiego, sięgając na wschodzie po kolumnę Fryderyka Wilhelma II. Jest to teren o dużych rozbieżnościach w drzewostanie, gdzie występują założenia ze stuletnimi dębami i bukami oraz stosunkowo młode fragmenty złożone z sosen, robinii i klonów. Jest to także miejsce zgrupowania większości parkowych pomników przyrody składających się na: aleja 16 dębów szypułkowych, grupa trzech dębów szypułkowych, pojedynczy okaz dębu szypułkowego, jarząb brekinia i kasztan jadalny. Na północy, wzdłuż ul. Różyckiego, występują drzewostany ulegającemu naturalizacji w kierunku kwaśnej buczyny z bogatym wystąpieniem bluszczu pospolitego i kokoryczki wonnej oraz termofilnej dąbrowy z licznymi stanowiskami grzybów z rodziny borowikowatych. Południową część tego fragmentu parku porasta termofilny grąd, jest to podłużny płat drzewostanu tworzącego świetlisty lasek grądowy złożony z dębów, lip, grabów i buków. Rozpościera się wzdłuż północnego odcinka ul. Kopernika. Drzewa w większości są tutaj nasadzone w dużych odległościach tworząc liczne prześwity i mikro-polanki. Mimo dużego dostępu światła roślinność jest uboga z powodu szybkiego wysychania wierzchniej warstwy podłoża, szczególnie w czasie dłuższych okresów bezdeszczowych. Występują tu płaty kokoryczki wonnej i konwalii majowej a także kępy dąbrówki rozłogowej, zawilca gajowego i fiołka leśnego. W kilku miejscach nasadzone są poletka krzewów ozdobnych, głównie krzewuszki, śnieguliczki i derenia. Grąd w kierunku zachodnim ulega większemu zagęszczeniu drzew powodując, że warstwa runa staje się bujniejsza w trawy i wiosenne geofity.

Ogrody Wrocławian, jest to największy powierzchniowo fragment obejmujący większość parku pomiędzy ulicami Różyckiego i Mickiewicza. Występuje tu podłużne starorzecze o esowatym kształcie będące pozostałością po starym korycie Odry. Jest to także teren o dużych różnicach w zagospodarowaniu. Fragmenty północne i wschodnie stanowią założenia o wysokim stopniu naturalizacji w kierunku buczyny i grądu. Występują tu liczne dorodne drzewa dębowe i bukowe a także graby, lipy drobnolistne i klony zwyczajne. Centralną część stanowią założenia typowo parkowe z rozległymi polanami, rabatami z sezonowymi kwiatami oraz aleje ozdobnych krzewów jak hortensje, różaneczniki i krzewuszki. Ze względu na rozległość warto tutaj wyróżnić także kilka fragmentów:

Grąd Kokoryczowy, w południowo-zachodnim narożniku zlokalizowany jest niewielki płat drzewostanu mieszanego z bogatym wystąpieniem kokoryczy pustej, a także wielu innych wiosennych geofitów jak fiołek Rivina, zawilec gajowy, miodunka ćma, piżmaczek wiosenny i gwiazdnica gajowa. Wśród drzew dominuje buk, dąb szypułkowy i klon pospolity, jednak miejscami widać nasadzenia drzew szpilkowych w postaci świerków i jodeł.
Las Bluszczowy, określany także jako Ogród Modernistyczny, obszar położony jest od strony Paderewskiego, gdzie występują rozległe płaty bluszczu pospolitego, który gęsto ścieli się w warstwie runa oraz wspina na większość pni tutejszych drzew. Drzewostan składa się głównie na klony, robinie, buki i dęby, które w dużej mierze stanowią młode osobniki, brakuje tutaj okazałych drzew.
Lasek Zaleski, obejmuje północno-wschodni fragment, pomiędzy kolumną Fryderyka Wilhelma II i ul. Różyckiego. Występuje tu dorodny drzewostan bukowy, w tym okazy o wymiarach pomnikowych, który ze względu na wiek uległ częściowej naturalizacji w kierunku kwaśnej buczyny. Wiele drzew osiągnęło tutaj bardzo okazałe rozmiary. Wysokiej naturalności dodaje fakt pozostawiania wywrotów (powalonych drzew), które zasiedlane są przez grzyby saprotroficzne. Na butwiejących pniach występują owocniki lakownicy żółtawej i flagowca olbrzymiego oraz pospolite opieńki, płomiennice i wrośniaki.
Ogród Romantyczny, w niektórych opracowaniach stanowi osobny fragment parku, obejmuje tereny wokół starorzecza tworząc mozaikę terenów naturalistycznych i typowych założeń parkowych. W południowej części występuje drzewostan bukowo-dębowy z rozległymi płatami zawilców, którym towarzyszą dąbrówki, złocie i ziarnopłony. Drzewa w tym fragmencie są wyjątkowo dorodne, szczególnie dotyczy to kilku egzemplarzy dębów, buków i platanów. Na uwagę zasługują także okazałe cypryśniki błotne rosnące nad stawem, które charakteryzują się występowaniem licznych korzeni powietrznych naokoło pnia.
Ogród Zimozielony, są to typowo parkowe założenia ulokowane w środkowej części przy ul. Mickiewicza. Swoją nazwę zawdzięcza dużej kolekcji drzew i krzewów zimozielonych, które w dużej mierze stanowią gatunki szpilkowe, zarówno rodzime jak i obcego pochodzenia, m.in. świerk zwyczajny, świerk kaukaski, sosny (wejmutka, czarna, rumelijska, kosodrzewina), jodła kalifornijska, jodła pospolita, modrzew polski, modrzew japoński oraz cis pospolity. Towarzyszą im rozległe kobierce różaneczników, a także zrzucających na zimę liście krzewy hortensji, krzewuszek, dereni, śnieguliczek oraz stosunkowo nowej w naszym kraju pięknotki Bodinera, która charakteryzuje się owocami w kolorze intensywnego fioletu.

Ogród Japoński, jest to najbardziej znany i rozreklamowany fragment parku, ulokowany w narożniku ul. Kopernika i Mickiewicza. Stanowi najbardziej wyodrębniony teren parku, który jest ogrodzony z płatnym wstępem. Został założony w latach 1909-1912 z inicjatywy hrabiego Fritza von Hochberga na Wystawę Stulecia. Jest to najbardziej antropogeniczny fragment, gdzie nie występują żadne naturalizowane fragmenty. Obiekt ma charakter ogrodu o architekturze i roślinności nawiązującej do ogrodów japońskich z bogatą kolekcją roślin Azji Wschodniej.

Ogródek Szkolny, stanowi najbardziej izolowany fragment mogący spokojnie uchodzić za osobny park. Położony jest w południowo-wschodniej części pomiędzy ul. Dembowskiego i 9 Maja, który połączony jest z resztą parku przez wąskie gardło w okolicy styku ul. Dembowskiego i Kopernika. W tej części także występują bardzo niewielkie fragmenty naturalistyczne. Drzewostan składa się głównie z dębów, lip oraz starej alei kasztanowców. Jest tu duże bogactwo drzew obcego pochodzenia jak tulipanowiec amerykański, błotnia leśna, orzesznik siedmiolistkowy, oczar wirginijski, dąb błotny, klon tatarski, brzostownica japońska, skrzydłorzech japoński cz kłęk amerykański. Są tutaj także rozległe polany i zbiornik wodny w południowym fragmencie. Ogródek Szkolny wyróżnia się na tle pozostałych fragmentów posiadaniem stosunkowo dużego ogródka skalnego, który porastają jałowce, trzmieliny, irgi i rozchodniki.

Salony Wrocławskie (Tereny Wystawowe), obejmują południowy fragment pomiędzy ul. Mickiewicza i Kopernika, gdzie występuje największa skrajność pod względem naturalności założeń parkowych. Zachodnia część stanowi najbardziej zagospodarowany fragment całego parku, gdzie zlokalizowana jest ogromna fontanna otoczona pergolą oraz ogródki z rabatami ziołowymi i ozdobnymi. Natomiast wschodnia część ciągnąca się wzdłuż ul. Kopernika obejmuje starodrzew dębowo-bukowy nawiązujący miejscami do ciepłolubnej dąbrowy i kwaśnej buczyny. W runie występują liczne wiosenne geofity, głównie zawilec gajowy, ziarnopłon wiosenny, gwiazdnica gajowa, dąbrówka rozłogowa i miodunka ćma.

Ogród Chiński, jest to najmłodszy fragment, który dopiero powstaje. Zlokalizowany ma być na terenie dawnej szkółki ogrodniczej w środkowo-wschodniej części w kwadracie ulic Mickiewicza-Kopernika-Heweliusza i 9 Maja. Obecnie prowadzone są prace mające na celu utworzyć tutaj najmłodszy fragment stylizowany na ogrody chińskie. Na efekty prac trzeba będzie zapewne poczekać jeszcze kilka lat.

Czarna Woda (Polana Neisserów), ten fragment często nie jest zaliczany do parku mimo iż stanowi jego naturalne przedłużenie na północ od ul. Różyckiego, gdzie obejmuje południowy odcinek Czarnej Wody. To także jest fragment o dużych różnicach w poziomie naturalizmu, gdzie wokół bezimiennego wzgórza (124 m n.p.m.) występuje lasek bukowy z wieloma stuletnimi okazami o wymiarach pomnikowych. Wiele buków ma potężne pnie i nisko osadzone szerokie korony tworzone przez masywne konary oraz gęstą sieć odchodzących od nich gałęzi. Kilka egzemplarzy cechuje na tyle zaawansowany wiek, że są atakowane przez grzyby pasożytnicze, głównie flagowca olbrzymiego. Po zachodniej stronie Czarnej Wody rośnie lasek nawiązujący do zubożonego grądu, w skład którego wchodzi dąb szypułkowy, lipa drobnolistna i inwazyjna robinia akacjowa. We wschodniej części występują zadrzewienia dębowe z okazałymi drzewami, podczas gdy południowe i środkowe fragment stanowią polany i place zabaw.

Roślinność: Mimo, że Park Szczytnicki jest obiektem stworzonym całkowicie przez człowieka, to jednak można tu zauważyć liczne fragmenty nawiązujące swoim składem do siedlisk leśnych. Dotyczy to zwłaszcza obszarów w najstarszych fragmentach mających na celu imitować las. We fragmentach północnych i wschodnich występują nasadzenia z dominacją buka, które miejscami wyglądają jak typowa kwaśna buczyna z licznymi kępami paproci, traw i kęp pojedynczych roślin (czosnaczek, przetacznik, glistnik jaskółcze ziele). W części południowej i środkowej natomiast występują mieszane drzewostany lipowo-grabowo-dębowe nawiązujące do grądu środkowoeuropejskiego. Na obrzeżach występują wąskie pasy lasków dębowych, które dzięki dobremu dostępowi do światła wytworzyły środowisko nawiązujące do ciepłolubnej dąbrowy, gdzie runo leśne zdominowane jest przez trawy i gatunki typowe dla lasków dębowych (dzwonki, traganek szerokolistny, dąbrówki, wyka, miodunka). Generalnie w wielu fragmentach parku o naturalistycznym charakterze można spotkać liczne geofity typowe dla żyznych lasów liściastych jak bluszczyk kurdybanek, czosnaczek pospolity, dąbrówka rozłogowa, fiołek leśny, fiołek wonny, groszek wiosenny, gwiazdnica gajowa, kokoryczka wonna, piżmaczek wiosenny, perłówka zwisła, miodunka ćma, nerecznica krótkoostna, nerecznica samicza, tojeść rozesłana, trędownik bulwiasty, ziarnopłon wiosenny i złoć żółta. W warstwie podszytu pospolicie występuje także trzmielina pospolita, głóg jedno- i dwuszyjkowy, leszczyna pospolita i kalina koralowa. Oczywiście często towarzyszą im gatunki obce pochodzące z wielu nasadzeń. Wszak nawet w najdzikszym miejscu, wciąż jest to formalnie park miejski.

Park charakteryzuje się ogromnym bogactwem gatunków drzew i krzewów ze wszystkich stron świata. Ich ilość jest ciężka do oszacowania bowiem różne źródła podają bardzo skrajne liczby wahające się pomiędzy 150 – 500 gatunkami, przy czym najbardziej prawdopodobna i realistyczna liczba oscyluje w granicach około 250-300 taksonów oraz ich odmian pochodzących głównie z Europy, Wschodniej Azji i Ameryki Północnej. Pod względem liczby okazów dominują gatunki rodzime, z których najwięcej jest dębu szypułkowego i buka zwyczajnego, a także klon zwyczajny, klon polny, klon jawor, lipa drobnolistna, grab zwyczajny i jesion wyniosły. Z gatunków obcego pochodzenia najwięcej jest okazów robinii akacjowej, kasztanowca zwyczajnego i platana klonolistnego. Jednak w parku znajdziemy dziesiątki gatunków, wśród których warto wymienić takie jak: ambrowiec amerykański, błotnia leśna, brzostownica grabolistna, buk wschodni, chmielograb japoński, cypryśnik błotny, dęby (kaukaski, biały, szkarłatny), grujecznik japoński, jesion kutnerowaty, jodła nikkońska, magnolia drzewiasta, metasekwoja chińska, miłorząb dwuklapowy, olsza kaukaska, orzech czarny, orzech szary, orzesznik gorzki, ośnieża karolińska, parocja perska, platan zachodni, sosny (himalajska, Jeffreya, limba, skręcona, smołowa, rumelijska), szupin japoński, świerki (kaukaski, serbski) i tulipanowiec amerykański.

Na obszarze wykazano występowanie kilku gatunków rzadkich lub chronionych, należą do nich:

Barwinek większy (Vinca minor), zimozielona krzewinka o niebieskofioletowych kwiatach. Występuje w niektórych fragmentach parku pod okapem drzew. Być może jest to pozostałość po dawnych nasadzeniach, jako że jest to gatunek często dziczejący.
Bluszcz pospolity (Hedera helix), najpospolitszy z wyróżnionych tu gatunków, który pospolicie występuje w wielu fragmentach parku, zwłaszcza w jego północnej i wschodniej części. Miejscami tworzy rozległe, jednogatunkowe płaty porastające całe runo i okoliczne drzewa.
Czosnek zielonawy (Allium oleraceum), niewielka bylina o niepozornych, białozielonych kwiatach. Pojedyncze osobniki występują w naturalizujących się fragmentach lasu.
Kokorycz pusta (Corydalis cava), wiosenny geofit o różowych i białych kwiatach, preferujący żyzne i wilgotne gleby. W parku występuje jeden płat w zadrzewieniach na rogu Mickiewicza i Kopernika (od północnej strony).
Kokoryczka wonna (Polygonatum odoratum), stosunkowo pospolity gatunek byliny o wysokiej i charakterystycznie ulistnionej łodydze oraz białozielonych, dzwonkowatych kwiatach. Rośnie w wielu miejscach o drzewostanie naturalistycznym, głównie w obrębie buczyny i grądu.
Kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine), jest to jedyny storczyk notowany w obrębie parku, którego pojedyncze pędy pojawiają się w obrębie Parku Angielskiego. Niestety populacja jest silnie zagrożona z powodu częstego koszenia, które niemalże regularnie ścina wyrastające pędy nim te zawiążą nasiona.
Pierwiosnek lekarski (Primula veris), wczesnowiosenny geofit o słomkowożółtych kwiatach wyrastających już w marcu. Pojedyncze egzemplarze notowane są w południowo-wschodniej części, tzw. Ogródek Szkolny.
Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), niewielka roślina cebulowa o białych kwiatach z zielonymi plamkami na wewnętrznych płatkach. Gatunek bardzo częsty w okolicznych ogrodach, skąd zapewne rozsiał się na teren parku.

Grzyby: Park Szczytnicki należy do największego zagłębia pod względem rzadkich lub chronionych gatunków grzybów i prawdopodobnie stanowi jedno z najważniejszych zagłębi rzadkiej mykoflory w skali województwa. Wszystko to zawdzięcza umiejscowieniu w środku miasta a więc na tzw. wyspie ciepła, umożliwiając dogodną egzystencję gatunkom ciepłolubnym. Do tego dochodzi liczny starodrzew złożony z wielu rodzimych gatunków tworzących pół-naturalne siedliska leśne nawiązujące do grądu, buczyny i ciepłolubnej dąbrowy. Wśród najważniejszych gatunków warto nadmienić:

Błyskoporek płaczący (Pseudoinonotus dryadeus), rzadki gatunek bytujący głównie na dębach, którego owocniki notuje się w północnej części Parku Szczytnickiego oraz przy ul. Z. Wróblewskiego.
Borowik szlachetny (Boletus edulis), najbardziej znany grzyb w kraju, który może niezbyt kojarzyć się z miejskimi parkami. Jednak pojedyncze owocniki można spotkać w środkowej części pod dębami i bukami. Niestety większość owocników nie jest odnotowywana z powodu ich wcześniejszego wyzbierania przez parkowych grzybiarzy.
Flagowiec olbrzymi, wachlarzowiec olbrzymi (Meripilus giganteus), owocniki tego grzyba występują pospolicie we wszystkich fragmentach parku. Rośnie przede wszystkim na bukach, gdzie tworzy często rozległe owocniki u podstawy pnia.
Gorzkoborowik korzeniasty (Caloboletus radicans), chroniony gatunek borowika, którego owocniki dosyć licznie pojawiają się pod dębami i bukami w wielu fragmentach parku, głównie jednak w części angielskiej oraz w termofilnej dąbrowie wzdłuż ul.Różyckiego.
Gwiazdosz (Geastrum spp.), okazy bliżej nieokreślonego gatunku stwierdzono w zachodniej części parku w okolicy Pawilonu Czterech Kopuł
Koźlarek grabowy, dawniej koźlarz grabowy (Leccinellum pseudoscabrum), nie jest to rzadki gatunek, jednak stanowi prawdopodobnie jedynego koźlarza rosnącego w parku. A przynajmniej nie udało się odnaleźć informacji o występowaniu innych grzybów z rodzaju. Rośnie głównie pod bukami i grabami w północnej i wschodniej części parku.
Krasnoborowik ceglastopory (Neoboletus erythropus), jest to prawdopodobnie najbardziej rozpowszechniony z borowików, który rośnie niemal we wszystkich fragmentach parku. Niestety często jego owocniki są zbierane przez parkowych grzybiarzy.
Krwistoborowik lubczykowy, borowik Le Galowej (Rubroboletus legaliae), skrajnie rzadki gatunek grzyba, który dotychczas nie miał udokumentowanych stanowisk w województwie, odnaleźliśmy jego owocniki w Parku Szczytnickim, gdzie rośnie pod dębami.
Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum), pojedyncze okazy lokalizowane są w kilku miejscach Parku Szczytnickiego, w bezpośredniej bliskości pni po ściętych drzewach.
Maślaczek rubinowy, rubinoborowik dębowy (Rubinoboletus rubinus), to właśnie w Parku Szczytnickim odkryto pierwsze krajowe stanowisko tego grzyba, który rośnie w południowej części parku pod bukami i dębami.
Modroborowik ponury (Suillellus luridus), w parku jest to stosunkowo rzadki gatunek borowika, którego pojedyncze okazy można spotkać w południowej części.
Ozorek dębowy (Fistulina hepatica), jeden z częściej notowanych grzybów, stwierdzony na wielu dorodnych lub zamierających dębach w wielu miejscach parku jak i ogólnie Wielkiej Wyspy.
Piaskowiec kasztanowaty (Gyroporus castaneus), rzadki gatunek lecz nieobjęty ochroną. Rośnie na kwaśnych i piaszczystych glebach, głównie pod dębami. W parku odnotowaliśmy trzy subpopulacje rozlokowane w Parku Angielskim i wokół Czarnej Wody.
Płowiec jodoformowy (Hemileccinum impolitum), dawniej zwany jako borowik płowy, rzadki gatunek notowany licznie w pod dębami i bukami, głównie w Parku Angielskim i termofilnej dąbrowie wzdłuż ul.Różyckiego.
Pochwiak jedwabisty (Volvariella bombycina), rzadki gatunek stwierdzony na platanie klonolistnym i klonie srebrzystym. Jednak gatunek może pojawić się na wielu drzewach.
Sinoborowik klinowotrzonowy (Cyanoboletus pulverulentus), drobny gatunek borowika o intensywnie siniejącym miąższu. Występuje na kwaśnych glebach pod bukami, głównie w północnej części parku.
Smardz jadalny (Morchella esculenta), gatunek grzyba podlegający ochronie w środowisku naturalnym, jednak na terenach antropogenicznych (parki, ogródki działkowe) może być zbierany. W parku pojawia się efemerycznie i nieregularnie, na świeżo rozsypanej korze pod krzewami.

Pomniki Przyrody: Mimo przeogromnego bogactwa w dorodne i wiekowe drzewa, w Parku Szczytnickim jest bardzo niewiele pomników przyrody zgrupowanych głównie w północnej części kompleksu. Niemal wszystkie pomniki zlokalizowane są w Parku Książęcym oraz po jednym drzewie w Parku Angielskim i Ogrodzie Romantycznym. Drzewami objętymi ochroną są:

Grupa trzech dębów szypułkowych Quercus robur o obwodzie pni 413, 365 i 293 cm (wg nowszych pomiarów 427, 376 i 306 cm.
Aleja 16 dębów szypułkowych Quercus robur rosnących wzdłuż bezimiennej alejki
Jarząb brekinia Sorbus torminalis o obwodzie 92 cm (wg nowszych pomiarów 102 cm) i wysokości całkowitej 13 m.
Kasztan jadalny Castanea sativa o obwodzie 243 cm (wg nowszych pomiarów 257 cm) i wysokości całkowitej ok. 20 m.
Dąb szypułkowy Jana Stanki Quercus robur o obwodzie 543 cm (wg nowszych pomiarów 554 cm) i wysokości całkowitej 26 m.
Dąb szypułkowy Dziadek Quercus robur o obwodzie 629 cm (wg nowszych pomiarów 644 cm) i wysokości całkowitej 17 m.
Dąb szypułkowy Quercus robur o obwodzie 432 cm i wysokości całkowitej 31 m.

Zagrożenia: Bardzo duże jeśli chodzi o przyrodę naturalną i naturalizującą się. Mimo że teren Parku Szczytnickiego leży w obrębie Szczytnickiego Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego, to jednak należy pamiętać o jego typowo antropogenicznym charakterze. Jest to teren w całości stworzony przez ludzi dla ludzi. Z tego powodu duże obszary są traktowane w typowo ogrodniczy sposób. Koszenie jest tutaj normą i dotyczy to nie tylko polanek ale także większości obszarów zadrzewionych, gdzie runo leśne potrafi być koszone w szczycie sezonu kwitnących tam roślin. Do tego dochodzą zabiegi sanitarne i formujące na tamtejszych drzewach, które w sposób znaczący wpływają nie tylko na same drzewa ale także na otoczenie. Przez znacznie prześwietlone drzewa do runa przenika więcej światła powodując wypieranie typowo leśnych roślin kosztem traw, znoszących częste koszenie i lubiących zwiększone doświetlenie. Grupą szczególnie zagrożoną w parku są liczne tutaj rzadkie i chronione gatunki grzybów. W każdym sezonie setki owocników są zrywane lub kopane. Proceder ten dotyczy także chronionego gorzkoborowika korzeniastego, którego wyrywane owocniki w każdym sezonie można liczyć w setkach sztuk.

Jednak pomijając powyższe kwestie, wiele obszarów parku jest zostawiona w dużej mierze samej sobie by mogły przebiegać tam naturalne procesy biologiczne. Powalone przez wiaty drzewa są pozostawiane w miejscu upadku aby mogły stać się domem dla tysięcy mikroorganizmów oraz saprotroficznych grzybów. Miejsca te są także znacznie rzadziej koszone umożliwiając w miarę swobodną wegetację tamtejszej roślinności. W wielu miejscach pozostawiane są także łąki kwietnie stanowiące ostoję i miejsce żerowania dla bardzo licznej entomofauny. Do najdzikszych obszarów parku należą tereny na północy i wschodzie, tzw. tereny Czarnej Wody, Lasek Zaleski i część Parku Książęcego.

Wrażenia Osobiste: Park Szczytnicki należy do dwóch najciekawszych przyrodniczo parków we Wrocławiu, drugim jest położony na zachodzie Park Leśnicki. Jednak ze względu na wielkość omawiany park oferuje nam największą liczbę interesujących fragmentów. Miejscami człowiek ma nawet wrażenie, że jest w prawdziwym lesie. Złudzenie to psują jedynie ciągłe odgłosy aut i przejeżdżających tramwajów. Obiekt jest szczególnie interesujący pod względem mykoflory. Jest to bowiem jedno z największych zagłębi rzadkich gatunków grzybów w województwie. Tak, dobrze przeczytaliście. Na terenie województwa jest naprawdę mało terenów o tak dużym nagromadzeniu rzadkich przedstawicieli mykoflory. Konkurować tu mogą jedynie niektóre lasy w Górach i na Pogórzu Kaczawskim oraz na Ziemi Kłodzkiej. Jednak wszystkie te tereny są obszarami naturalnymi, tu natomiast mamy park miejski. Niestety bycie owym parkiem jest jednocześnie przekleństwem dla grzybów. Każdego roku setki owocników jest niszczonych. Są one niszczone przez odwiedzających ale także przez pracowników utrzymania zieleni miejskiej, którzy w trakcie koszenia runa niszczą bardzo wiele owocników. Jednak w trakcie dobrego sezonu (deszczowego) ilości wyrastających grzybów są tak ogromne, że zawsze uda się znaleźć wiele niezniszczonych egzemplarzy.

Informacje prkatyczne:

bardzo dobry dojazd, park położony jest w mieście i otoczony ze wszystkich stron siecią dróg. Niestety problemem może być parkowanie, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie. Oczywiście największy problem ze znalezieniem miejsca jest w okresie weekendów oraz w czasie wakacji. Najwięcej miejsc parkingowych jest w północnej części (na północ od ul. Różyckiego)
jest to typowy park miejski a więc obszar bardzo łatwy do poruszania, w pełni przystosowany dla każdej grupy wiekowej, w tym osób starszych i rodzin z małymi dziećmi
w okolicy zlokalizowanych jest wiele miejsc cennych przyrodniczo, generalnie wschodnia część miasta jest znacznie bogatsza w cenne obszary niż inne rejony. Do najważniejszych należą: międzywale Odry, wyspa Opatowicka, Las Strachociński i otaczające go łąki, Tereny Wodonośne, Murawy k. Opatowic i Lasek Rakowicki.
wokół parku występuje bardzo wiele pomników przyrody. Paradoksalnie na Wielkiej Wyspie jest ich więcej wokół parku niż w nim, m.in. liczne dęby oraz żywotniki, cypryśniki a także topola, grujecznik, kłęk i cis.
najlepsze terminy przyrodnicze do zwiedzania: kwiecień (wiosenne geofity), lato i początek września (grzyby, przy czym szczyt pojawu przypada przeważnie na przełom sierpnia i września)